2 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o:
  1) senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,
  2) poselskim projekcie ustawy o Korpusie Weteranów Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej,
  3) rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego oraz niektórych innych ustaw
  (druki nr 677, 1099, 1417 i 1997).

Poseł Sławomir Jan Piechota:

    Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Szanowni Państwo! Wysoki Sejmie! Myślę, że warto w tym miejscu wobec tej dyskusji podkreślić, że to nie pierwszy raz Sejm zajmuje się tymi sprawami. To nie jest tak, że dopiero teraz będziemy tworzyć rozwiązania mające uhonorować ludzi szczególnie zasłużonych w działaniach dla Polski niepodległej i suwerennej. Myślę, że niektóre pytania czy poglądy wyrażone w tej debacie bardziej wynikają z niedoinformowania czy z nieporozumień, niż wskazują rzeczywiste, uzasadnione nowe potrzeby, nowe cele czy też zarzuty w związku z niedopatrzeniami we wcześniejszych pracach dotyczących tych spraw.

    Szanowni Państwo! Projekt ustawy, który przedkładamy Wysokiej Izbie, zmienia siedem ustaw. Tylko ten projekt zmienia siedem ustaw, które właśnie regulują kwestie zakresu i form wsparcia dla kombatantów i osób represjonowanych. Podczas prac nad tym projektem przedstawiano również dzisiaj realizowany bardzo szeroki zakres świadczeń dla tych osób, tych grup naszych obywateli. Co roku zresztą na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny analizujemy zakres i formy świadczeń dla kombatantów i osób represjonowanych, robimy to tradycyjnie już od kilku lat. Wszystkich państwa zainteresowanych tym, jak ta pomoc jest udzielana, zapraszam do sekretariatu komisji, której mam zaszczyt przewodniczyć. Każdy z państwa może dostać tam aktualną informację o tych świadczeniach. Szczególnie chciałbym zaprosić pana posła Bąka. Jestem otwarty na bezpośrednią rozmowę z panem posłem, tak żebyśmy mogli w toku bezpośredniej rozmowy wyjaśnić, jak jeszcze lepiej możemy pomóc tym bez wątpienia ogromnie zasłużonym naszym rodakom.

    Na posiedzeniach, na których prezentowany jest zakres świadczeń i form pomocy, wielokrotnie wskazywano, że Polska ma jeden z najszerszych systemów wsparcia. To wynika z naszej tragicznej historii, z tego, jak wiele osób zostało bardzo boleśnie, dotkliwie doświadczonych w wyniku i działań wojennych, i dyktatury, która w sposób brutalny zwalczała ludzi walczących o suwerenność i niepodległość Polski. Ale też nie mamy wątpliwości, że potrzeby nadal są i są potrzeby, które zapewne nie w pełni są zaspokojone, nie w pełni satysfakcjonująco, zwłaszcza w przypadku osób, które mają te tragiczne doświadczenia. Widać to napięcie np. w postulatach sybiraków, którzy domagają się uznania, że wszystkie osoby, które w czasie II wojny światowej zostały wywiezione na terytorium Związku Radzieckiego, powinny ustawowo mieć status inwalidy wojennego, co oznacza prawo do renty inwalidy wojennego, a także m.in. prawo do bezpłatnego zaopatrzenia w leki.

    Warto zwrócić uwagę na to, że wśród kombatantów, czyli osób, które walczyły z bronią w ręku, przykładem są powstańcy Warszawy, taki status ma ok. 12-14% uprawnionych. My rozmawialiśmy z przedstawicielami tego środowiska i oni uważają, że ci wszyscy, którzy potrzebowali takiego statusu, albowiem doznali różnego rodzaju zranień, kontuzji w wyniku działań wojennych i ich zaangażowania w działalność kombatancką, taki status uzyskali. Wśród sybiraków takie świadczenia, taki status ma dzisiaj ponad 80% osób, tak, ponad 80%. Wydaje się, że istnieje tu jednak znacząca dysproporcja.

    Ponadto, jak za każdym razem wyjaśnia prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie, a zatem w każdym przypadku trzeba indywidualnie udokumentować, że represje, których doświadczyły np. osoby deportowane na Syberię, są przyczyną dzisiejszych problemów zdrowotnych i wynikających z nich potrzeb. Oczywiście każdy taki przypadek może być rozpatrzony ponownie, jeżeli są nowe okoliczności, nowe dowody. Nie da się wykluczyć, że w pewnych przypadkach przy rozpatrywaniu konkretnych wniosków błędnie oceniono sytuację, ale - tak jak mówię - zawsze istnieje możliwość powrotu do takiej sprawy i przeprowadzenia ponownej analizy.

    Padło pytanie, dlaczego to projekt rządowy był projektem bazowym. Ano przede wszystkim dlatego, że jest to projekt najszerzej traktujący tę problematykę. Projekt przedstawiony przez posłów z klubu Prawa i Sprawiedliwości odnosił się zasadniczo do kwestii powołania korpusu weteranów walk i takiego ukształtowania tego korpusu, jak to proponowano już wcześniej w projekcie zgłaszanym przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Projekt rządowy dużo szerzej podejmuje kwestie zmian, bo odnosi się do wielu innych ustaw, a uznaliśmy, że właśnie w tym najszerszym kontekście należy rozpatrywać tę problematykę. Dlatego projekt rządowy został uznany za projekt bazowy. Raz jeszcze chciałbym podkreślić, że zarówno sprawozdanie podkomisji, jak i sprawozdanie obu komisji zostały przyjęte bez głosów sprzeciwu, były głosy wstrzymujące się, ale nie było głosów przeciwnych.

    Jeszcze raz na koniec powiem - o czym dość lakonicznie wspomniał pan minister, dlatego raz jeszcze chciałbym to bardzo mocno podkreślić - że mamy powody do słusznej dumy z szerokiego zakresu wsparcia, jakie państwo polskie niezależnie od tego, kto aktualnie odpowiada za rząd, zapewnia osobom zasłużonym dla polskiej niepodległości i polskiej suwerenności. Szeroki zakres wsparcia oznacza w szczególności pierwszeństwo w dostępie do świadczeń zdrowotnych, co w sytuacji tych osób ma oczywiste fundamentalne znaczenie. To także oznacza, że znaczna część tych osób ma status inwalidów wojennych, z tego tytułu otrzymuje rentę inwalidy wojennego i ma prawo do bezpłatnego zaopatrzenia w leki. To są te kwestie, które dla osób mających dzisiaj 70, 80 lat i więcej mają szczególne codzienne znaczenie. W tym kontekście pewnie tylko dodatkowy, wtórny, chociaż też istotny, jest szeroki zakres związanych z tym świadczeń pieniężnych. Nie chciałbym dzisiaj z tego miejsca przypominać tej listy, dlatego raz jeszcze wszystkich zainteresowanych proszę o kontakt z sekretariatem Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, gdzie można w formie pisemnej czy w formie elektronicznej uzyskać aktualną informację o zakresie i formach świadczeń przysługujących kombatantom i osobom represjonowanym. A już dzisiaj proszę pana ministra Ciechanowskiego o przygotowanie kolejnej takiej informacji, którą zapewne na przełomie kwietnia i maja na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny będziemy wspólnie analizować. Dziękuję państwu. (Oklaski)