22 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie przedstawionego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (druk nr 1525).

Poseł Marek Gos:

    Dziękuję, pani marszałek, za udzielenie głosu.

    Wysoki Sejmie! Szanowni Panowie Ministrowie! Chcę przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego stanowisko w zakresie prezydenckiej inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu.

    Zgodnie z uzasadnieniem projektu prezydencka inicjatywa ustawodawcza pojawiła się w związku z postępującym niszczeniem i degradacją polskich krajobrazów, a inspiracją do jej przygotowania jest ratyfikowana przez prezydenta RP Europejska Konwencja Krajobrazowa.

    W związku z dokonaną ratyfikacją Polska od 1 stycznia 2005 r. jako sygnatariusz zobowiązała się do wdrożenia rozwiązań związanych z tzw. środkami ogólnymi i środkami specjalnymi ujętymi w art. 5 i 6 konwencji. Niewątpliwie inicjatywa pana prezydenta Bronisława Komorowskiego jest potrzebna nie tylko po to, aby wypełnić zobowiązania międzynarodowe, ale głównie po to, aby zacząć porządkować, można powiedzieć w cudzysłowie bądź wprost, gospodarowanie krajobrazem. Tym samym zasługuje ona na uznanie i poparcie klubu parlamentarnego, który mam zaszczyt reprezentować.

    W proponowanych rozwiązaniach nacisk położony jest przede wszystkim na wprowadzenie instrumentów związanych z racjonalnym zarządzaniem krajobrazem, takich jak wprowadzenie urbanistycznych zasad ochrony krajobrazu, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości lokalizowania obiektów małej architektury i reklam. Przy temacie tych reklam i urządzeń reklamowych chciałbym się na chwilę zatrzymać. Rzeczywiście, oceniając obecny stan różnego typu reklam zamieszczonych na nośnikach przy drogach zarządzanych przez różnych zarządców, na obiektach użyteczności publicznej, na obiektach prywatnych, można zauważyć, że mamy tu wielki galimatias. Zabrnęliśmy chyba w ślepy zaułek i ciężko będzie z niego wyjść, aczkolwiek ważne, że jest pomysł na to, żeby ten obszar reklamowy zacząć porządkować.

    Nie będzie łatwo, bo w tym projekcie przewiduje się pewien rodzaj zadośćuczynienia, a więc odszkodowania itd. W celu przywrócenia właściwie pojmowanego krajobrazu uporządkowanego mówimy o odszkodowaniach, wskazujemy nawet źródło tych odszkodowań. To bardzo ważne, że chce się zadośćuczynić przy przywracaniu pewnych stanów, które powinny być przywrócone, ale będzie to, chciałbym zwrócić na to uwagę, bardzo trudne. Przestrzegam przed tym zapisem, przed tymi zapisami.

    Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w roku następnym przewiduje deficyt 600 mln zł ze względu na zawarte zobowiązania, a w roku kolejnym - 1,5 mld zł. Jeżeli chcemy tam szukać pieniędzy, to gratuluję, z tymi pieniędzmi na pewno będzie problem. Starajmy się raczej działać profilaktycznie, a nie leczniczo, bo na lecznictwo po prostu nas nie stać. Myślę, że w dłuższym okresie można starać się te sprawy porządkować, natomiast byłbym daleko od tego, żeby próbować wchodzić w zadośćuczynienia, żeby ten stan próbować w krótkim okresie zmieniać. Po prostu nie mamy na to środków, a poza tym musimy dbać o prawa nabyte, musimy je szanować, a tych praw nabytych na mocy decyzji administracyjnych, potwierdzonych niejednokrotnie decyzjami sądowymi, wcale nie jest mało. A więc założenia są słuszne, natomiast z realizacją może być problem.

    Chciałbym również zwrócić uwagę na to, że przez ostatnie lata form ochrony przyrody, w tym krajobrazu, może nie tak prosto napisanych, ale jednak mamy na obszarze Polski ponad 40% w skali, powiedziałbym, obszarowej. Dobrze byłoby przyjrzeć się również temu, jak te formy ochrony przyrody, w tym krajobrazu, funkcjonują. Jeżeli oczywiście cel ochronny nie istnieje, to warto z tego zrezygnować, bo brniemy w to głębiej, tworzymy nowe pojęcia, nowe definicje. Uważam, że powinniśmy przyjrzeć się też tym wszystkim formom chronienia krajobrazu, które funkcjonują. Jeżeli są nieskuteczne, jeżeli może zabrakło celu ochronnego, to po prostu powinno się je znieść. Ale uważam, że możemy mocno zagmatwać również to, co dotychczas w układzie prawnym funkcjonuje w różnych ustawach. (Dzwonek)

    Reasumując, żeby nie przedłużać, powiem, że jest to bardzo ważna inicjatywa, cenna inicjatywa, nakierowuje ona uwagę Wysokiej Izby na pewien problem, który jest do rozwiązania, ale niekoniecznie przy pomocy tych instrumentów i tych środków, które są zaproponowane.

    Natomiast podzielam zdanie moich przedmówców, że rzeczywiście projekt powinien zostać skierowany do komisji. Nie wyobrażam sobie, żeby wśród tych komisji, chodzi o propozycje skierowania projektu do prac w komisjach, zabrakło komisji środowiska. Ona powinna być wiodąca. W związku z tym składam również wniosek, żeby do grona tych komisji, które wyłonią podkomisję, zaliczyć również komisję ochrony środowiska. Dziękuję za uwagę.