18 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o wniosku Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie ustawy z dnia 10 maja 2013 r. o okręgach sądowych sądów powszechnych (druki nr 1508 i 1522).

Poseł Piotr Zgorzelski:

    Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Prezydent Bronisław Komorowski zawetował społeczny projekt ustawy o okręgach sądowych sądów powszechnych. Zrobił więc to, co zapowiadał i czego wszyscy się spodziewali.

    Nad projektem Komitet Inicjatywy Ustawodawczej pracował przez rok. Zebrał pod nim 170 tys. podpisów, ale prezydent odmówił komitetowi nawet spotkania. Na projekcie nie zostawił suchej nitki, oświadczając, że powinni wstydzić się ci, którzy nad nim pracowali. Przedstawił własny projekt - za chwilę o nim będziemy dyskutowali - podobno lepszy.

    Wyrok Trybunału Konstytucyjnego, na który prezydent powołuje się - pan minister dzisiaj także o tym mówił - nie przesądza o tym, że powierzenie ministrowi sprawiedliwości kompetencji do tworzenia i znoszenia sądów jest jedynym dopuszczalnym rozwiązaniem prawnym, a każde inne będzie z konstytucją niezgodne. Trybunał uznał, że tworzenie i znoszenie sądów przez ministra jest w świetle konstytucji co do zasady dopuszczalne. Nie oznacza to jednak, że ustawodawca jako organ wyższy rangą nie może zastrzec tych samych uprawnień dla siebie zamiast cedować je na organ władzy wykonawczej.

    Tzw. reforma Gowina w najmniejszym stopniu też nie poprawiła sytuacji sądownictwa. Postępowania nie przyspieszyły, procesy nie toczą się szybciej. Za to nie wszędzie są kasy, nie wszędzie są oddziały finansowe, nie wszędzie są biura podawcze i przede wszystkim nie ma prezesa, który w awaryjnej sytuacji może podjąć decyzję i do którego obywatel może iść na skargę. Są za to wysoko wynagradzani dyrektorzy, których minister dzięki reformie mógł powołać, a którzy przed zmianami byli zbędni. Koszty ich wynagradzania są wielokrotnie większe niż zyski na dodatkach funkcyjnych prezesów.

    Jeśli mogę się także odnieść do wzorców europejskich, o których jeden z przedmówców mówił, to pragnę zauważyć, że w Europie nie dziwi istnienie sądów liczących 3-4 sędziów. W bardzo wielu krajach. Próby znoszenia małych sądów były ostatnio podejmowane na Słowacji i w Austrii. Słowacy już się z tego wycofują, Austriacy już żałują zmiany i dostrzegają swoje błędy. Bo na świecie nie ma instytucji oddziałów zamiejscowych. Jeśli w jakimś mieście urzęduje sędzia czy dwóch sędziów, jest to już sąd. Mały, ale sąd.

    I na koniec garść świeżych danych statystycznych. W I kwartale 2013 r., po reformie, wszystkie polskie sądy rejonowe załatwiły o 5,3% spraw więcej niż w I kwartale 2012 r. Ale nie sądy zreformowane. Porównanie spraw, które załatwiły w I kwartale 2012 r., do tych z 2013 r. daje wzrost o 0,32%, czyli wzrost o 1/300.

    Szanowni państwo, dzień świąteczny, np. 3 maja, przypadający na niedzielę powoduje dwa razy większą różnicę statystyczną. Oto wielki i spektakularny efekt. Ta reforma po prostu niczego nie dała.

    Dlatego też Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego głosował będzie za odrzuceniem weta prezydenta. (Oklaski)