21 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o uchwale Senatu w sprawie ustawy o okręgach sądowych sądów powszechnych (druki nr 1420 i 1427).

Poseł Piotr Zgorzelski:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wprowadzenie obywatelskiego projektu ustawy, które potwierdzone będzie, mam taką nadzieję i przekonanie, w dniu dzisiejszym głosowaniem oraz podpisem pana prezydenta, umożliwi stabilizację systemu sądownictwa. Wyrok trybunału z dnia 27 marca 2013 r., na który tak często powoływali się wczoraj senatorowie, w istocie nie przesądza o tym, że powierzenie ministrowi sprawiedliwości kompetencji do tworzenia i znoszenia sądów jest jedynym dopuszczalnym rozwiązaniem prawnym, a każde inne będzie z konstytucją niezgodne.

    Trybunał uznał, że tworzenie i znoszenie sądów przez ministra w świetle konstytucji co do zasady jest dopuszczalne. Nie oznacza to jednak, że ustawodawca jako organ wyższy rangą nie może zastrzec tych samych uprawnień dla siebie, zamiast cedować je na organ władzy wykonawczej. Trybunał nie posunął się do stwierdzenia, że tworzenie sądów ustawą jest zakazane. Zresztą najwybitniejsi polscy specjaliści w zakresie prawa konstytucyjnego prof. dr hab. Bogusław Banaszak, prof. dr hab. Andrzej Bałaban czy doc. dr Ryszard Piotrowski byli zgodni co do negatywnej oceny działań ministra Gowina w odniesieniu do konstytucji. Tworzenie sądów rozporządzeniem ministra sprawiedliwości jest wynalazkiem PRL. W Polsce międzywojennej były one tworzone aktem rangi ustawowej. Ów peerelowski model ma celu większe uzależnienie sądów od władzy wykonawczej i to właśnie realizował były już minister sprawiedliwości. Należy jednak zaznaczyć, że w chwili obecnej sprawa znoszenia sądów wróci do trybunału. Sąd Najwyższy zakwestionował bowiem zgodność z konstytucją przepisów ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, na mocy których minister poprzenosił sędziów z likwidowanych sądów do innych. Skarga jest bardzo szeroko umotywowana.

    Tak zwana reforma Gowina w żaden sposób nie poprawiła sytuacji sądownictwa. Postępowania nie przyspieszyły, procesy nie toczą się szybciej, nie wszędzie są kasy, nie wszędzie są oddziały finansowe, nie wszędzie są biura podawcze, a przede wszystkim nie ma prezesa, który może podjąć decyzję w sytuacji awaryjnej i do którego - co bardzo ważne - obywatel może iść na skargę. Są za to wysoko wynagradzani dyrektorzy, których minister mógł powołać dzięki reformie, a którzy przed zmianami byli zbędni. Koszty ich wynagradzania są wielokrotnie większe niż zyski na dodatkach funkcyjnych prezesów. Przesunięcia sędziów nie są zaś dokonywane.

    Stanowisko Senatu, że skoro rozporządzenia ministra weszły w życie, to likwidacja sądów stała się faktem, jest rażąco stronnicze. Jest ono w istocie ustąpieniem przed polityką faktów dokonanych, do której to metody dążył minister Gowin. Nie może być tak, że kto pierwszy się wypowie, jest ważniejszy i trzeba mu ustąpić. Minister zignorował prace w Sejmie, bo chciał postawić na swoim. (Dzwonek) Senat to akceptuje, stawiając Izbę w pozycji organu podporządkowanego ministrowi. Senat podjął więc uchwałę o odrzuceniu ustawy o okręgach sądowych sądów powszechnych, dlatego że większość w nim ma partia, która od swoich przedstawicieli w parlamencie oczekuje bezwarunkowego popierania wszystkich decyzji podjętych przez ministra.

    Dlatego też Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie za odrzuceniem uchwały Senatu. (Oklaski)