6 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Porozumienia europejskiego w sprawie osób uczestniczących w postępowaniu przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, sporządzonego w Strasburgu dnia 5 marca 1996 r. (druki nr 296 i 400).

Poseł Michał Szczerba:

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska mam zaszczyt przedstawić opinię klubu na temat sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Porozumienia europejskiego w sprawie osób uczestniczących w postępowaniu przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, sporządzonego w Strasburgu dnia 5 marca 1996 r., druki nr 296 i 400.

    Szanowni Państwo! Porozumienie europejskie w sprawie osób uczestniczących w postępowaniu przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka weszło w życie 1 stycznia 1999 r. Porozumienie ratyfikowało dotychczas 36 państw - członków Rady Europy. Należy podkreślić, że porozumienie z 1996 r. zostało opracowane jako konsekwencja przyjęcia protokołu nr 11 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zmieniającego system ochrony praw człowieka Rady Europy i powołującego jednolity Europejski Trybunał Praw Człowieka w miejsce uprzednio funkcjonującej Europejskiej Komisji i Trybunału. Z tego względu porozumienie z 1996 r. co do zasady powtarza zapisy swojego poprzednika, tj. Porozumienia europejskiego w sprawie osób uczestniczących w postępowaniu przed Europejską Komisją oraz Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, wprowadzając jedynie zmiany wynikające z reformy dokonanej wspomnianym protokołem nr 11. Rzeczpospolita Polska jest stroną porozumienia londyńskiego z 1969 r., natomiast w dniu 2 kwietnia 2008 r. podpisała porozumienie z 1996 r.

    Przedmiotowy traktat dotyczy praw osób uczestniczących w postępowaniu przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, takich jak strony, przedstawiciele lub doradcy, a także świadkowie, biegli i inne osoby wezwane przez Trybunał do uczestnictwa w postępowaniu. Warto zauważyć, że porozumienie przyznaje ww. osobom immunitet procesowy w zakresie składanych oświadczeń pisemnych i ustnych oraz wszelkich dokumentów i dowodów przedstawianych Trybunałowi. Gwarantuje również ochronę prawną związaną z podróżą odbytą w celu uczestnictwa w postępowaniu przed Trybunałem oraz prawo do swobodnej korespondencji z Trybunałem.

    Należy przy tym podkreślić, że immunitety i ułatwienia określone w porozumieniu są przyznawane wyłącznie w celu zapewnienia swobody wypowiadania się oraz niezależności niezbędnej do wykonywania funkcji, zadań, obowiązków bądź praw osób uczestniczących w postępowaniu przed Trybunałem. Warto również zwrócić uwagę, że Trybunał ma prawo i obowiązek uchylenia w całości bądź w części immunitetu w zakresie składanych oświadczeń pisemnych i ustnych oraz wszelkich przedstawianych dokumentów i dowodów - art. 2 ust. 1 porozumienia - w sytuacjach, w których korzystanie z immunitetu stałoby na drodze do wymierzenia sprawiedliwości. Ponadto Trybunał może uchylić immunitet z urzędu bądź na wniosek każdej umawiającej się strony lub zainteresowanej osoby.

    Związanie Rzeczypospolitej Polskiej porozumieniem z 1996 r. nie będzie wymagało wprowadzenia zmian w dotychczas obowiązujących przepisach rangi ustawowej. Podnieść należy również, że w stosunku do obowiązującego stanu prawnego ratyfikowanie porozumienia nie pociągnie za sobą dodatkowych wydatków finansowych z budżetu państwa, jak również skutków społecznych czy gospodarczych. Związanie Rzeczypospolitej Polskiej porozumieniem powinno nastąpić poprzez ratyfikację w trybie art. 89 ust. 1 konstytucji, za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie. Porozumienie dotyczy bowiem wolności i praw obywatelskich, a ponadto spraw określonych w konstytucji i ustawach, takich jak: prawo swobodnego poruszania się i podróżowania, tajemnica korespondencji, w tym w szczególności prawo do swobodnej, wolnej od cenzury korespondencji osób osadzonych z Trybunałem.

    Warto wreszcie zauważyć, że związanie się niniejszym porozumieniem wychodzi naprzeciw rekomendacjom Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i potwierdza zaangażowanie Polski w prace Rady Europy.

    W związku z powyższym uprzejmie informuję, że Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska popiera przedstawiony projekt ustawy, zawarty w druku nr 296, bez poprawek. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)