13 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji zmian zakresu obowiązywania Umowy o utworzeniu Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, sporządzonej w Paryżu dnia 29 maja 1990 r. (druki nr 194 i 209).

Poseł Sprawozdawca Michał Szczerba:

    Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam przyjemność w imieniu Komisji Finansów Publicznych i Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu przedstawić stanowisko w sprawie projektu ustawy o ratyfikacji zmian zakresu obowiązywania umowy o utworzeniu Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, sporządzonej w Paryżu dnia 29 maja 1990 r., druki nr 194 i 209.

    Przedłożony projekt ustawy dotyczy dwóch artykułów umowy o utworzeniu Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, sporządzonej w Paryżu dnia 29 maja 1990 r. Wspomniane zmiany zostały wprowadzone w formie uchwał Rady Gubernatorów EBOR w dniu 30 września 2011 r. Zmiany te wypełniają uzgodnienia dokonane na dorocznym spotkaniu EBOR w Astanie, w maju 2011 r. i mają na celu zwiększenie zasięgu geograficznego operacji banku oraz umożliwienie szybkiego uruchomienia środków finansowych, przeznaczonych na operacje na nowych obszarach. Cel ten ma zostać zrealizowany przy założeniu, że na państwa członkowskie nie będą nałożone dodatkowe obciążenia kapitałowe, jak również nie zostanie ograniczone finansowanie w kręgu dotychczasowych krajów odbiorców, a operacje EBOR dokonane będą w pełnej koordynacji z działaniami innych międzynarodowych instytucji finansowych.

    Pierwsza zmiana, wprowadzona uchwałą nr 137 Rady Gubernatorów EBOR, dotyczy art. 1 umowy o utworzeniu banku. Określa się w niej nowe granice geograficzne mandatu banku poprzez wprowadzenie przepisu poszerzającego obszar działalności EBOR o kraje mające linię brzegową na Morzu Śródziemnym oraz Jordanię, z uwagi na wysoki stopień integracji z krajami regionu.

    Druga zmiana wprowadzona uchwałą nr 138 Rady Gubernatorów EBOR dotyczy art. 18 umowy o utworzeniu banku. Po dokonaniu tej zmiany możliwe będzie wykorzystanie funduszy specjalnych EBOR w potencjalnych krajach odbiorcach, to znaczy w państwach członkowskich banku przed zmianą statusu ich członkostwa z kraju udziałowca na kraj odbiorcę. Dany kraj mógłby uzyskać status potencjalnego kraju odbiorcy po zatwierdzeniu przez Radę Gubernatorów większością ponad 2/3 głosów liczby gubernatorów posiadających co najmniej 3/4 całkowitej liczby głosów przypadających członkom. Ponadto zakłada się, że wykorzystanie w potencjalnych krajach odbiorcach funduszy specjalnych EBOR, finansowanych z dochodu netto banku, będzie możliwe szybciej niż uruchomienie finansowania na podstawie art. 1 umowy.

    Przyjęcie omówionych zmian do umowy o utworzeniu Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju nie spowoduje dla Polski bezpośrednich skutków społecznych, gospodarczych, prawnych i finansowych. Ich akceptacja jest formalnym warunkiem wejścia w życie uchwał Rady Gubernatorów, które wpisują się w szerszy kontekst działań Unii Europejskiej oraz innych międzynarodowych instytucji finansowych, podejmujących wysiłki w celu pomocy krajom południowego i wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego, w związku z zachodzącymi w tym regionie przemianami społeczno-politycznymi.

    W związku z tym, że zmiany umowy o utworzeniu Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, sporządzonej w Paryżu dnia 29 maja 1990 r. dotyczą członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej, a więc spełniają przesłankę, o której mowa w art. 89 ust. 1 pkt 3 konstytucji, związanie Rzeczypospolitej Polskiej tymi zmianami wymaga zastosowania trybu określonego w art. 25 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 i 3 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych.

    Pozwolę sobie jeszcze na kilka słów wyjaśnienia dla Wysokiej Izby. Prezentowane zmiany do umowy o utworzeniu EBOR dotyczą możliwości rozszerzenia działalności banku na tzw. region SEMED. Chodzi tutaj o kraje południowego i wschodniego wybrzeża Morza Śródziemnego, czyli Egipt, Jordanię, Maroko i Tunezję. Działania EBOR na rzecz rozszerzenia działalności o wyżej wymienione kraje wypełniają uzgodnienia podjęte na forach międzynarodowych Unii Europejskiej oraz G8 w związku z zachodzącymi w regionie południowego wybrzeża Morza Śródziemnego przemianami społeczno-politycznymi.

    Dla umożliwienia udziału EBOR w procesach transformacji regionu SEMED dostosowano do tych potrzeb statut EBOR w zakresie mandatu banku - procedury statutowe są w toku - oraz opracowano 3-stopniowy program pomocy SEMED. Pierwszym etapem programu pomocy regionowi SEMED jest pomoc techniczna w postaci grantów ze środków państw donatorów. Ta współpraca ma przygotować grunt pod przyszłe finansowanie przez EBOR w pełnym wymiarze. Drugi etap programu pomocy regionowi Simit to jest wdrożenie, które założono na rok 2012, po ratyfikacji przez państwa członkowskie EBOR zmiany umowy, co najmniej przez 75% państw reprezentujących 80% głosów. Celem drugiego etapu jest stworzenie specjalnego funduszu, który pozwoliłby na wystartowanie z inwestycjami EBOR w krajach SEMED. Trzeci etap, ostatni, to rozpoczęcie operacji inwestycyjnych EBOR w regionie SEMED w pełnym zakresie. Aby te kraje uzyskały status państw operacji EBOR, muszą najpierw wykazać zaangażowanie we wdrażaniu demokracji, pluralizmu i gospodarki rynkowej, zgodnie ze statutem EBOR.

    Rząd poparł wprowadzenie zmian do Umowy o utworzeniu Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju. Jednocześnie przedstawiciele Polski w EBOR będą kontynuować starania, by rozszerzenie obszaru działalności banku na kraje południowego i wschodniego regionu basenu Morza Śródziemnego, południowego sąsiedztwa Unii Europejskiej, nie odbyło się kosztem finansowania jego działalności w krajach operacji w Europie Wschodniej, w szczególności w państwach wschodniego sąsiedztwa Unii Europejskiej. Należy nadmienić, że za przyjęciem wyżej wymienionych poprawek do umowy w dniu 22 sierpnia 2011 r. w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej głosował pan Marek Belka, prezes Narodowego Banku Polskiego, pełniący funkcję gubernatora Polski w Europejskim Banku Odbudowy i Rozwoju.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Mam przyjemność w imieniu połączonych komisji wnieść o przyjęcie projektu ustawy i bardzo podziękować wszystkim paniom i panom posłom z obu komisji za prace przy niniejszym projekcie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)