14 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec byłych posłów na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej skazanych w procesie brzeskim za działalność na rzecz demokratycznego Państwa Polskiego (druk nr 363).

Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiając stanowisko Polskiego Stronnictwa Ludowego, chcę powiedzieć, że jesteśmy współtwórcami, można rzec, beneficjentami tego projektu ustawy. Nie pierwszy raz podejmowaliśmy działanie zmierzające do rehabilitacji osądzonych w niesłusznym procesie brzeskim 10 posłów II Rzeczypospolitej. Usłyszeliśmy tutaj takie zarzuty, określenia, jak: manipulowania historią czy modyfikowanie historii. Ja nie chcę manipulować historią ani modyfikować historii, ale chcę pani marszałek Sejmu podziękować, że akurat na tym posiedzeniu wyznaczyła termin rozpatrzenia tego punktu porządku dziennego, bo to teraz jak nigdy indziej jest okazja do przypomnienia tej karty historii, której Polska ze względu na opinię narodów w tym czasie się wstydziła.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 1931 r. zostało aresztowanych i osadzonych w twierdzy brzeskiej 10 posłów, potem dołączył do nich jeszcze poseł Wojciech Korfanty, na czele znalazł się Wincenty Witos, trzykrotny premier rządu II Rzeczypospolitej. Witos, Korfanty, twórcy Rzeczypospolitej niepodległej, którzy musieli znaleźć się w więzieniu. Nie chcę mówić własnymi słowami, ale chcę przypomnieć słowa Wincentego Witosa z tego tzw. procesu brzeskiego, podczas którego powiedział: ˝Wszystko, co czyniłem, było zgodne z prawem i podyktowane obowiązkami obywatela˝. Wtedy to padły również z jego ust słowa, które uznać można za jego credo: ˝Kiedy nie było Polski niepodległej - dążyć do niej, gdy przyszła - pracować dla niej, a gdy była w potrzebie - bronić jej˝. Przedstawiając swoje cele, mówił, że rola decydująca w państwie polskim powinna należeć do ludu. Każdy obywatel państwa polskiego ma być równouprawnionym jego obywatelem, współgospodarzem. Naród winien żyć w zgodzie. W przeciwnym razie, gdy ˝społeczeństwo jest podzielone, jeśli jest skłócone - słuchajcie, panowie posłowie - jeśli jest dla siebie wrogie, jeśli część jego jest po jednej, a druga po drugiej stronie wykopanej przepaści... każdy myślący obywatel musi mieć obawy, że ono czas i zdrowie, i siły traci na walkę między sobą, na walkę wewnętrzną i nie tylko wszystkich, ale żadnego z tych problemów nie rozwiąże˝. Zabierając głos w procesie, mówił: ˝Największą klęską, jaką te rządy w Polsce przyniosły, jest spustoszenie moralne. Najtrudniejsze też będzie odbudowanie tej tak ważnej dziedziny życia... Gdy wyjdę stąd, będę w dalszym ciągu głosił hasła, które pan prokurator uważa za rewolucyjne. Będę mówił, że prawo i wolność są największym skarbem narodu, że Polska powinna się oprzeć na całym społeczeństwie, że wobec prawa wszyscy powinni być równi, a potęgi państwa i jego przyszłości nie zabezpieczy żaden, choćby największy geniusz - uczynić to może tylko cały, wolny, świadomy swych praw i obowiązków naród˝.

    Sąd oczywiście skazał Wincentego Witosa, uwzględniając dawniejsze jego zasługi, na 1,5 roku więzienia, Bagińskiego na 2 lata, Kiernika, Liebermana, Barlickiego na 2,5 roku, Putka, Mastka, Pragiera, Dubois i Ciołkosza na 3 lata więzienia. Wrócę jeszcze raz do Wincentego... Przepraszam, Stanisław Leszczyński, niezależny sędzia, głosował za uniewinnieniem wszystkich oskarżonych i złożył votum separatum przeciw wyrokowi. Pisał w uzasadnieniu między innymi: karalny jest tylko zamach, gdyby użyto lub postanowiono użyć przemocy. A Witos jeszcze mówił: ˝Ja byłem prezesem tego rządu, który przez zamach majowy został obalony. Nie ja więc knułem zamachy, nie ja robiłem spiski, ale ja wraz z rządem stałem się ofiarą spisku i zamachu. Spodziewam się, że wreszcie przyjdą w Polsce takie zmiany, gdy na ławie oskarżonych zasiądą także i ci, którzy nie tylko myśleli, ale dokonali tego zamachu˝. I dziś akurat przyszedł ten czas, że tę kartę historii trzeba osądzić. Dziękuję pani marszałek, że akurat wybrała ten czas, bo za dwa dni jest 86. rocznica zamachu majowego, w którym zginęło 379 osób, w tym 215 żołnierzy i 164 cywilów. Na tej trybunie (Dzwonek) nie wolno było mówić o tym, nie wyrażono zgody, żeby w 80. rocznicę podjąć uchwałę czczącą ofiary tej tragedii.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja po prostu dziwię się, że jest takie niezrozumienie wtedy, kiedy politycy polskiego Sejmu pouczają Ukrainę w sprawie demokracji, pouczają Białoruś i inne państwa w sprawie demokracji, a nie są wrażliwi na krzywdę, którą wtedy wyrządzano w demokratycznym oczywiście państwie, kiedy łamano konstytucję. Dzisiaj słyszę, że jest to ryzyko dla demokratycznego państwa polskiego - zrehabilitować ich. Sejm nie chce się wypowiedzieć.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czy można obojętnie przejść obok takiej karty historii, obok Witosa, który w 1920 r. na prośbę Piłsudskiego tworzył gabinet, wystosował odezwę do narodu polskiego, do braci włościan, kiedy młodzież polska ruszyła jako ochotnicy i zwarcie stanęła pod Warszawą. Witos ten zryw polskiego narodu nazwał cudem nad Wisłą, a następstwem była zwycięska bitwa warszawska. I tenże Piłsudski po latach odpłacił się Witosowi i posłom. Za co? Za to, że krytykowali jego rząd. I to miała być demokracja, i w dzisiejszym demokratycznym państwie dzisiejszy Sejm ma być obojętny. Politycy, dziwię się wam. Prawo i Sprawiedliwość - przypomnę wam. W 2005 r. rozpoczynaliście kampanię parlamentarną w Wierzchosławicach u stóp Wincentego Witosa. (Oklaski) Nie można dzisiaj raz stawać pod pomnikiem Piłsudskiego, raz pod pomnikiem Witosa i mówić, że to są nasi polityczni protektorzy. Nie można wykorzystywać instrumentalnie kart historii, bohaterów, którym należy się cześć, którym Polska winna jest szacunek. Odwołuję się do wrażliwości Wysokiej Izby, do wrażliwości i do zreflektowania się. Dziś bowiem stoicie na straży przepisów, a wtedy te przepisy były łamane, wtedy ta konstytucja była łamana. Czy możemy milczeć wobec tej sprawy, tej sytuacji?

    Panie marszałku, proszę jeszcze raz podziękować pani marszałek Kopacz za to, że w tym momencie, w przeddzień rocznicy zamachu majowego do porządku dziennego włączyła ten projekt ustawy. (Oklaski)