Poseł Krystyna Kłosin:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wasta Marszôłku! Wësokô Jizbô! Tegoroczny marzec był miesiącem bardzo ważnym dla Kaszubów. Tetorazni strëmiannik béł miesącä baro wôżnym dlô Kaszëbów. Główny Urząd Statystyczny ogłosił wstępne wyniki Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 r. I okazało się, że tym razem etniczną przynależność kaszubską zadeklarowało aż 228 tys. osób. W ocenie działaczy kaszubskich liczba ta może być nieco zaniżona, gdyż zdarzały się przypadki, że do niektórych, zwłaszcza starszych mieszkańców, nie dotarł rachmistrz. A ludzie starsi, niedysponujący komputerami i Internetem, nie mogli dokonać samospisu. Niemniej jednak w porównaniu ze spisem z 2002 r. ostatni dał obraz znacznie bliższy rzeczywistości. Należy też podkreślić, że zdecydowana większość mieszkańców Kaszub, bo ponad 92,5%, zadeklarowała równocześnie polskie obywatelstwo.

    Miesiąc marzec od 10 lat kojarzony jest także z obchodami Dnia Jedności Kaszubów. W swoim oświadczeniu złożonym w Wysokiej Izbie 27 lipca ubiegłego roku wspomniałam o ważnej dla Kaszubów dacie: 19 marca 1238 r., kiedy to po raz pierwszy w oficjalnym dokumencie - bulli Grzegorza IX - użyto nazwy ˝Cassubie˝. W tym właśnie dniu 7 wieków później, 19 marca 2003 r., pod gdańskim pomnikiem króla Jana III Sobieskiego po raz pierwszy zebrała się grupka pasjonatów, głównie młodzieży, by uczcić tamtą datę, ustanawiając ten dzień świętem Kaszubów.

    Z upływem lat formy obchodów nabrały rozmachu i wielokrotnie zwiększyła się liczba uczestników świętujących ten dzień jako Dzień Jedności Kaszubów. Rocznicę tę w tym roku obchodzono po raz siódmy. Obchody rocznicowe zainaugurowano w sobotę 17 marca br. w Gdańsku pod pomnikiem najwybitniejszego władcy Pomorza Gdańskiego Świętopełka II Wielkiego. Zgromadziły się tam liczne poczty sztandarowe i delegacje Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, by potem przedefilować szlakiem królewskim. Wydział Filologiczny Uniwersytetu Gdańskiego uczcił ten czas i obchodził cały Tydzień Kaszubski. W wielu miejscowościach na Kaszubach, w tym także w moim mieście Rumia, zorganizowano okolicznościowe imprezy o charakterze kulturalno-regionalnym.

    Główne uroczystości związane z Dniem Jedności Kaszubów miały jednak miejsce w niedzielę 18 marca w niewielkich Brusach na południu Kaszub. Był tam barwny pochód, zakończony wielkim festynem i występami kaszubskich zespołów, kiermaszem sztuki ludowej oraz, jak zwykle, kolejną próbą bicia rekordu Guinnessa w jednoczesnej grze na akordeonach. Odbyła się też uroczystość złożenia kwiatów pod pomnikiem wybitnego poety kaszubskiego Jana Karnowskiego, ideologa grupy młodokaszubów. Rok 2012 został przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie uznany za Rok Młodokaszubów, gdyż upływa 100 lat od powstania w Gdańsku w 1912 r. Towarzystwa Młodokaszubów.

    Na zakończenie chciałabym przytoczyć fragment wiersza Jana Karnowskiego. Wiersz pochodzi z 1910 r., a jego słowa wyryto na wspomnianym pomniku w Brusach: ˝Jô bëm leno chcôł/ Żebë twoji mowë/ Co jä Pón Bóg dôł/ Nie przëkrëłë grobë˝. Myślę, że sentencji tej nie trzeba nawet tłumaczyć. A my, mieszkańcy Kaszub, możemy się cieszyć i być dumni z tego, że w niepodległej Rzeczypospolitej nasza ˝rodna mowa˝ wciąż żyje i ma szansę przetrwać poprzez przekazywanie jej z dziada na wnuka i szerokie propagowanie nauki języka kaszubskiego w wielu szkołach na Kaszubach. Bardzo dziękuję za uwagę. Baro dzäkujä. (Oklaski)