1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (druki nr 137, 3111 i 3263).

Poseł Barbara Bartuś:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt i przyjemność odnieść się do sprawozdania Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o poselskich projektach ustaw o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

    Cieszę się bardzo, że kończy się mój kilkuletni już bój o to, żeby nie karać pracodawców za to, że legalnie zatrudniają pracowników. Przypomnę, że projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych umożliwiający pracodawcom uzyskanie w ZUS możliwości rozłożenia na raty całego zadłużenia czy też odroczenia terminu płatności został złożony przez Prawo i Sprawiedliwość jeszcze podczas ubiegłej kadencji Sejmu. Niestety rząd koalicji PO-PSL w listopadzie 2009 r. wydał negatywną opinię, pisząc w swoim stanowisku: Rada Ministrów opowiada się za odrzuceniem regulacji zawartej w poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Nie można się zgodzić ze stwierdzeniem, że brak prawnych możliwości dysponowania przez płatnika środkami będącymi własnością pracownika stanowi utrudnienie w skorzystaniu z ulg dotyczących wyłącznie części składek finansowanej bezpośrednio przez płatnika.

    Tamten projekt do końca kadencji nie został w ogóle przez Sejm rozpatrzony, przeleżał w komisji. W tej kadencji, w listopadzie 2011 r., ponownie wnieśliśmy do marszałka Sejmu propozycję nowelizacji. Chociaż cieszę się, że jest szansa na to, żeby w końcu nowelizacja ta została uchwalona, na usta cisną się pytania, dlaczego polski rząd nie dba o podmioty zatrudniające pracowników, dlaczego przez tyle lat Ministerstwo Finansów sprzeciwiało się zmianom dobrym dla wszystkich. Jeżeli ta nowelizacja zostałaby przyjęta kilka lat temu, wielu przedsiębiorców mogłoby się utrzymać na rynku, a pracownicy nie tylko szybciej mieliby zaległe składki na swoich kontach, ale też może utrzymaliby pracę.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Regulacje prawne spraw związanych z ubezpieczeniami społecznymi są dość skomplikowane, dlatego postaram się wytłumaczyć, o co chodzi w tej nowelizacji. Od 1 stycznia 1999 r. pracownicy mają z własnej płacy potrącane składki na ubezpieczenia społeczne, tj. składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe. Stało się tak po wcześniejszym tzw. ubruttowieniu płacy. Do końca 1998 r. pracodawcy również opłacali składki w ZUS za swoich pracowników, ale nie było tyle operacji papierowych. Od stycznia 1999 r. wszyscy otrzymali, w zasadzie sztuczne, podwyżki, właśnie w wysokości potrącanych składek. Były to operacje czysto papierowe. Jednocześnie wprowadzono wtedy ustawowy zakaz rozkładania na raty czy odraczania płatności składek finansowanych przez ubezpieczonych, czyli w części pracowniczej. Od stycznia 1999 r. pracodawca, który nie opłacił składek w ZUS, nie mógł otrzymać układu ratalnego na całość zadłużenia. Ustawa tego zakazywała. Przykładowo gdy spółka zalegała w ZUS 10 tys. zł i złożyła wniosek o raty, otrzymywała odpowiedź, że jej wniosek będzie rozpatrzony, ale dopiero gdy zapłaci średnio ponad 6 tys. zł. Trzeba było zapłacić ponad 60% zadłużenia. A więc na raty można było rozłożyć jedynie 1/3 zaległości. Dla większości płatników była to bariera nie do przejścia, o czym mówiła pani sprawozdawca i przedstawiciel Platformy Obywatelskiej. 90% wniosków w ogóle zostawało bez rozpatrzenia.

    Ponadto przepisy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek są tak skonstruowane, że nawet jeśli płatnik już wcześniej spłacał zaległości, to i tak po złożeniu wniosku o raty musiał dopłacić w podobnej proporcji, żeby otrzymać układ ratalny. Często taki układ ratalny czy odroczenie terminu płatności składki to było być albo nie być dla przedsiębiorcy, szczególnie jeżeli chodzi o przedsiębiorców, którzy swoją pracę, swoje zlecenia otrzymywali w drodze przetargów.

    Zaległości w ZUS i brak zaświadczenia o niezaleganiu wykluczały takiego przedsiębiorcę z rynku, co często kończyło się zwolnieniem pracowników i zamknięciem firmy. Jednocześnie w przetargu mogą startować przedsiębiorcy, którzy oficjalnie nikogo nie zatrudniają, a biorą bardzo duże prace. W moim przekonaniu jest to promowanie tzw. szarej strefy. (Dzwonek)

    Biorąc pod uwagę, iż ten projekt ustawy jest bardzo oczekiwany, a do podpisywania umów o raty nie dojdzie od razu w dniu wejścia w życie ustawy, w imieniu mojego klubu, Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, składam na ręce pani marszałek poprawkę, która ma skrócić vacatio legis proponowane przez komisję polityki społecznej do trzech miesięcy. W naszym przekonaniu jest to wystarczający okres dla ZUS, aby organizacyjnie przygotował się do wejścia w życie tych bardzo oczekiwanych przepisów. Dziękuję bardzo. (Oklaski)