8 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Aleksandra Trybuś-Cieślar:

    Dziękuję, panie marszałku.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Od 1 marca br. zmieniły się reguły wydawania dowodów osobistych. Z dokumentu zniknęły przede wszystkim informacje o adresie zameldowania, ale również o kolorze oczu, wzroście czy podpis. Zmiany rodzą wiele pytań i wątpliwości wśród zwykłych obywateli, jak również samorządowców czy pracowników administracji.

    Informacje dotyczące adresu zameldowania mają być gromadzone w specjalnej bazie danych dostępnej dla wielu instytucji, takich jak Policja, Straż Miejska czy urząd skarbowy. Dostępu do danych nie będą miały jednak instytucje prywatne, np. banki, a brak adresu może być sporym utrudnieniem dla klienta banku, może się bowiem okazać, że aby dostać kredyt czy założyć konto, trzeba będzie przedstawić zaświadczenia o zameldowaniu. Z kolei żeby je otrzymać, trzeba będzie pójść do urzędu, a za wydanie takiego dokumentu przewidziana jest obecnie opłata skarbowa w wysokości 17 zł. W przypadku gdy ktoś będzie starał się o kredyt w kilku bankach, a każdy z nich będzie żądał oryginału tego zaświadczenia, trzeba będzie uzyskać w stosownym urzędzie wiele dokumentów, a to może odpowiednio przełożyć się na finanse.

    Także w wielu instytucjach w kraju lub za granicą trzeba udowodnić miejsce zameldowania. Spotkałam się z sytuacją, kiedy student będący na stypendium w Wielkiej Brytanii musiał przedstawić informację o zameldowaniu, aby zapisać się np. do biblioteki. Ponadto duże samorządy obawiają się kolejek, w których utkną studenci czy osoby pracujące sezonowo, gdyż w myśl nowych uregulowań będą oni mogli wyrobić czy wymienić dowód w dogodnym dla siebie urzędzie, a nie tylko w miejscu zameldowania.

    W związku z powyższym pragnę zadać następujące pytania: W jaki sposób ministerstwo uregulowało problem konieczności udowodnienia miejsca zameldowania podczas korzystania np. z czynności bankowych? Jak będzie można udowodnić za granicą miejsce zameldowania? Czy będzie można uzyskać zaświadczenie o zameldowaniu w obcym języku bądź za granicą?

    Duże obawy rodzi również planowana na 2016 r. likwidacja obowiązku meldunkowego. Może to spowodować zamieszanie w odniesieniu do innych ustaw, zdezorganizować pracę banków, kancelarii prawnych, komorniczych, Straży Granicznej. Jaki wpływ np. na realizację obowiązku szkolnego, rejestrację przedpoborowych czy przygotowanie spisu wyborców będą miały planowane zmiany? Dziękuję.

8 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Tomasz Szubiela:

    Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! W pierwszej kolejności pragnę wyjaśnić, że odstąpienie od zamieszczania w dowodzie osobistym danych adresowych stanowi ograniczenie zakresu informacyjnego dowodu osobistego tylko do tych danych, które w istocie stanowią o tożsamości obywatela. Zgodnie z definicją ustawową dowód osobisty jest dokumentem stwierdzającym tożsamość i obywatelstwo polskie. Brak informacji o adresie zameldowania posiadacza dowodu osobistego uwalnia obywatela od uciążliwego obowiązku każdorazowej wymiany dowodu osobistego w przypadku zmiany miejsca zameldowania. Jeżeli weźmie się pod uwagę fakt, że organy administracji publicznej dzięki zapewnieniu komunikacji między rejestrami państwowymi mogą weryfikować dane adresowe obywatela, wykorzystując rejestr PESEL, brak jest aktualnie uzasadnienia dla zamieszczania takiej informacji w dowodzie osobistym.

    Szanowni państwo, jeśli chodzi o postępowanie w sprawie udowodnienia miejsca zamieszkania podczas korzystania z czynności bankowych, pragnę poinformować, że w toku prac nad ustawą o dowodach osobistych uchwaloną w 2010 r. banki nie kwestionowały rozwiązania polegającego na braku adresu zameldowania w dowodzie osobistym. Na podstawie dotychczasowej współpracy z Związkiem Banków Polskich można także wnioskować, że nie występują żadne zagrożenia w tym zakresie. Związek Banków Polskich zadeklarował, że w związku z brakiem danych adresowych w dowodzie osobistym banki nie będą wymagać zaświadczeń potwierdzających adres zameldowania, a bazować będą przede wszystkim na oświadczeniu klienta.

    Pragnę także podkreślić, że obecnie weryfikacja tożsamości odbywa się również na podstawie dokumentu paszportowego, który nie zawiera informacji o adresie osoby. Ponadto banki w razie takiej konieczności, znając numer PESEL klienta, który jest zamieszczony w dowodzie osobistym, oraz serię i numer dowodu osobistego, będą mogły skorzystać z usługi weryfikacji on-line danych adresowych wskazanych w oświadczeniu z danymi zawartymi w rejestrze PESEL oraz rejestrze dowodów osobistych.

    Jeżeli chodzi o przekraczanie granicy, Wysoka Izbo, to podstawowym dokumentem uprawniającym do jej przekraczania jest paszport, który nie zawiera adresu zameldowania. Należy również wyjaśnić, że nie można wymagać od obywatela polskiego posługiwania się poza granicami kraju dokumentem zawierającym dane o miejscu zameldowania, gdyż takiego obowiązku nie mają obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej. Jednocześnie w zakresie potwierdzenia danych dotyczących zabezpieczenia społecznego na terenie Unii Europejskiej obowiązują jednolite dla wszystkich państw członkowskich formularze serii E, w Polsce do ich potwierdzania właściwe są m.in. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, KRUS oraz NFZ.

    Panie i Panowie Posłowie! Odnosząc się do kwestii możliwości uzyskania zaświadczenia o zameldowaniu w obcym języku bądź za granicą, należy wyjaśnić, że rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z dnia 29 września 2011 r. w sprawie określenia wzorów i sposobu wypełniania formularzy stosowanych przy wykonywaniu obowiązku meldunkowego, wydane na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 39 ustawy z dnia 24 września o ewidencji ludności, określa wzory formularzy meldunkowych oraz wzory zaświadczeń meldunkowych. O ile przepisy prawa uwzględniają możliwość tworzenia dwujęzycznych, tj. w języku polskim i angielskim, formularzy meldunkowych, o tyle nie przewidują one dwujęzycznych wzorów zaświadczeń meldunkowych. Z tego względu wzory zaświadczeń zostały opracowane jedynie w języku polskim.

    Pragnę również wyjaśnić, że brak jest możliwości uzyskania zaświadczenia o zameldowaniu na pobyt stały lub zaświadczenia o zameldowaniu na pobyt czasowy poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, bowiem ustawa o ewidencji ludności wskazuje, że zaświadczenie takie wydać może jedynie organ dokonujący zameldowania na pobyt stały lub zameldowania na pobyt czasowy, a zatem organ gminy, którego siedziba znajduje się w Rzeczypospolitej Polskiej. Dziękuję.

8 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Anna Nemś:

    Panie ministrze, System Rejestrów Państwowych połączył najważniejsze państwowe rejestry: PESEL, dowodów osobistych i aktów stanu cywilnego. Na pewno jest to dobry kierunek.

    Chciałabym powiedzieć, iż to jest bardzo krótki okres. Od 1 marca upłynęło dopiero kilka dni. Dla obywateli sama możliwość wyrobienia dowodu osobistego w dowolnym miejscu, tak jak zrobiliśmy już wcześniej w przypadku paszportów, że nie musieliśmy dojeżdżać do konkretnych urzędów, jest ogromnym ułatwieniem.

    Podawał pan przykład Śródmieścia. Ja powiem, że zainteresowanie jest w wielu miastach - podwójna liczba osób zgłaszających się czy w Kielcach, czy w Lublinie. Sama pozwoliłam sobie też dopytać, jak jest w mojej gminie. Akurat u mnie nie było żadnych problemów. Jest ogromna ciekawość, ponieważ zmieniły się też formularze, ogromna ciekawość, jak ten system funkcjonuje, i po stronie urzędników (Dzwonek), i po stronie mieszkańców.

    Chciałabym dopytać. Ja nie mam wątpliwości, że petenci nie są odsyłani. Tak jest przynajmniej w tych miejscach, które ja sprawdzałam. Nie ma takiej możliwości, żeby odesłać petentów, bo system nie działa.

    Wczoraj na posiedzeniu komisji analizowaliśmy trzy dni pracy systemu. Chciałabym dopytać: Jak pan dzisiaj ocenia funkcjonowanie Systemu Rejestrów Państwowych i czy zabezpieczenia dostępu według pana są wystarczające? Dziękuję.

8 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Tomasz Szubiela:

    Szanowna pani poseł, nie ma euforii, ale jest bardzo duża satysfakcja, że nie sprawdziły się przewidywania wielu osób mówiące o tym, że system kompletnie nie zadziała. Od miesięcy wprowadzenie systemu porównywane było do niemiłych zdarzeń, które wiązały się z systemem PKW. Tej całej sytuacji uniknęliśmy i mamy dużą satysfakcję także z tego, że system wydajnościowo do tej pory nie zawodzi, a pamiętajmy, że pierwsze dni to są najgorsze dni funkcjonowania systemu. Dzień po dniu obserwujemy mniej zgłoszeń z gmin. Naprawdę wszystko to mierzymy.

    Jeśli chodzi o urzędników, którzy jednocześnie są użytkownikami tego systemu, to oczywiście postawy są różne. Osoby, które lepiej się czują w kwestiach informatycznych, bardzo szybko się przystosowują. Odbieramy także pozytywne sygnały, że jest po prostu inaczej, ale jest lepiej. Szybko się do tego przyzwyczajają. Są też głosy krytyczne - po co ta zmiana.

    Należy także rozumieć istotę tej zmiany. Zamieniamy archaiczne systemy pochodzące z lat 80. na nowoczesne zintegrowane rozwiązanie, za którym idzie szereg usług dla obywatela. Odmiejscowienie to jest dopiero początek, dlatego że jednocześnie, wraz z systemem została uruchomiona platforma e-usług dla obywatela. Już w tej chwili można korzystać z pierwszych e-usług, a przez najbliższe miesiące tych usług będzie ponad kilkadziesiąt. Dziękuję.