34 punkt porządku dziennego:

Przedstawione przez Radę Ministrów sprawozdanie z realizacji ˝Krajowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie˝ za okres od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. (druk nr 2851) wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druk nr 2993).

Poseł Wanda Nowicka:

    Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Pani Ministro! Przypadł mi w udziale przyjemny zaszczyt reprezentowania samej siebie i przedstawienia własnego stanowiska wobec sprawozdania z realizacji ˝Krajowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie˝ za okres od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r.

    Może zacznę od oceny raportu i sposobu, w jaki jest on prezentowany, a potem przejdę do oceny zjawiska. Muszę niestety krytycznie odnieść się do stylu prezentowanych informacji, bowiem mamy do czynienia z dokumentem, który zawiera bardzo wiele informacji przedstawionych w sposób jednak chaotyczny, nieuporządkowany, bez uwzględnienia hierarchii wartości, skoro musimy przeczytać zawartą na połowie strony informację, że ministerstwo przeprowadziło szkolenie, zamiast możliwości zapoznania się z listą szkoleń, z tytułami. Myślę, że na potrzeby raportu rządowego tego typu informacje nam by wystarczały.

    Oczywiście brakuje i innych ważnych informacji, powiedziałabym, tzw. twardych danych. Rozumiem, że trochę wynika to z faktu, że nie zbieramy tych danych, to znaczy przede wszystkim nie ma nigdzie żadnej globalnej cyfry, która by mówiła, ile ofiar w danym roku zostało dotkniętych przemocą. W związku z tym bardzo trudno jest porównywać, jak wygląda to zjawisko w Polsce, i tak naprawdę my, państwo w końcu rozwinięte, leżące w Europie, w Unii Europejskiej, możemy opierać się wyłącznie na badaniach sondażowych i opiniach, i właściwie musimy mieć satysfakcję z tego, że inny rząd, Norwegia, sfinansuje nam badania, które poprawią nasz system zbierania danych.

    Coś jest nie tak, jeżeli my sami, mając świadomość, że problem przemocy wobec kobiet - o czym mówiła pani posłanka Hanajczyk i właściwie mówili wszyscy - jest niezmiernie poważnym zjawiskiem społecznym, zbyt mało robimy, jeżeli chodzi o zbieranie danych, właśnie tych twardych danych, które by mówiły, ile, w jakim okresie, z czyjej strony, żeby można było to porównywać. Stwierdzamy, że 96% kobiet, i oczywiście to prawda, jest ofiarami przemocy, i na przykład jakaś część mężczyzn, ale nasuwa się pytanie, kto jest sprawcą przemocy wobec mężczyzn. Czy możemy zakładać, że to kobiety? Nie, bo nie ma tego typu danych. To mogą być inni mężczyźni, którzy biją mężczyzn, prawda? Ale rozumiem, że nie mamy tych danych, prawda, pani ministro, nie mylę się?

    (Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Seredyn: Mamy.)

    Mamy. To dlaczego nie ma ich na przykład w raporcie?

    (Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Seredyn: Są te dane.)

    Słucham?

    (Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Seredyn: Wszystko jest.)

    Nie, nie. To, są wyrywkowe dane o tym, co policja, ile, natomiast takiej dobrej statystyki, przedstawionej na jednej stronie, tak jak są przedstawiane na przykład informacje z rozmaitych krajów, nie mamy, ale może za bardzo skupiłam się na statystyce.

    Drugi problem stanowi brak jakichkolwiek wniosków. Mamy mnóstwo informacji na temat działań ministerstwa, tego, co ministerstwo robi, natomiast nie mamy w żaden sposób przedstawionej oceny skuteczności tych działań. Nie określono, do czego prowadzą szkolenia, czy one likwidują stereotypy. Na przykład badania wśród policji pokazują, że jeszcze bardzo duża część policjantów uważa, że zjawisko przemocy polega na tym, że kobieta sama się o nią prosi. Wciąż jeszcze bardzo wielu policjantów tak myśli. Ostatnio odwiedziłam w Rzeszowie ośrodek dla kobiet - ofiar przemocy i tam mi powiedziano, że na przykład podczas procesu sędzia powiedział kobiecie, której sprawca przemocy złamał rękę: on tylko złamał pani rękę. Tak więc wciąż jeszcze mamy do czynienia z tego typu problemami. Oczywiście wszyscy skarżą się też na przewlekłość procedur, jest to ogromny problem.

    Teraz powiem już może więcej o samym problemie. Nie sposób nie dostrzec, że jeżeli chodzi o ˝Niebieską kartę˝, o której zresztą jest tu mowa, ale znowu bez żadnej oceny, co zresztą skrytykował NIK, to jednak jej nowa forma i zespoły interdyscyplinarne nie sprawdzają się w takim stopniu, w jakim powinny. Wciąż jeszcze raczej przeciąga się w ten sposób procedury, aniżeli rzeczywiście skutecznie rozwiązuje problem. Spada przecież liczba otwartych ˝Niebieskich kart˝, co nie oznacza, że zjawisko przemocy słabnie. Tak więc mamy tutaj problem z tym, co w tym zakresie gwarantuje nam prawo czy polityka. Dlatego też myślę, że rzeczywiście jesteśmy wciąż jeszcze na początku drogi, mimo że wiele się robi, co oczywiście chciałabym też docenić. Nie jest tak, że tutaj krytykuję wszystko en masse, ale jeżeli chodzi o, powiedziałabym, chaos tych działań, ich nieskoordynowanie, brak odpowiednich instrumentów prawnych (Dzwonek), to aż się prosi, żeby dostrzec, że brakuje nam dobrego dokumentu prawnego, jakim byłaby europejska konwencja dotycząca przeciwdziałania przemocy, która w sposób systemowy i systematyczny wprowadziłaby politykę społeczną, politykę prawną, pomoc i wsparcie psychologiczne, a przede wszystkim działania profilaktyczne. To wszystko gdzieś tam się dzieje, gdzieś jest lepiej, gdzieś gorzej, natomiast brak całościowej wizji, całościowej polityki powoduje, że wciąż my jako społeczeństwo, a państwo jako rząd, wszyscy się z tym borykamy. Dlatego też mam wielką nadzieję, że ten raport, mimo że takich konkluzji nie zawiera, doprowadzi jednak do tego, że ostatecznie będziemy tu, na tej sali mogli przyjąć europejską konwencję...

    Wicemarszałek Elżbieta Radziszewska:

    Dziękuję bardzo.

    Poseł Wanda Nowicka:

    ...dotyczącą przeciwdziałania przemocy, bo ma ona ogromny potencjał w zakresie redukowania tych wszystkich negatywnych zjawisk. Dziękuję bardzo.