1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o:
  - rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw,
  - poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny,
  - senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz ustawy Kodeks karny wykonawczy
   (druki nr 2393, 2024, 2267 i 2981).

Poseł Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach przyjęła projekt, nad którym dziś debatujemy. Przyjęła go w zasadzie w sposób zgodny, choć oczywiście po intensywnej pracy, najpierw w podkomisji, potem w komisji, i po sporach merytorycznych, które jednak nie spowodowały rewolucji prowadzącej do unicestwienia projektu, choć muszę przyznać, że dzisiejszy dzień troszkę na coś innego wskazuje. Mam jednak nadzieję, że wszystko pójdzie w dobrym kierunku.

    Oczywiście w przyszłości jako ustawodawca zostaniemy rozliczeni z efektu swojej pracy, bo jak to zwykle bywa, życie zweryfikuje wprowadzone przez Sejm rozwiązania. Przyznam, że dla mnie najważniejsza jest odpowiedź na pytanie: Jak zachowają się sądy? Czy można dziś postawić prognozę, w którym kierunku pójdzie orzecznictwo? Bo to, że konieczne jest odwrócenie tendencji polegającej, w tym przypadku dla mnie bardzo ważnej kwestii, na istnieniu przerostu kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, nie podlega dyskusji.

    Podwyższenie sankcji czy wprowadzenie dyrektywy dotyczącej występku chuligańskiego, bo takie były kiedyś oczekiwania, nie przyniosły dotąd spodziewanych efektów. Społeczeństwo chciało większej surowości, a co realnie się działo? Społeczeństwo chciało. Kodeks karny daje sądom wiele możliwości i pozostawia im szeroki wachlarz działań w doborze środków reakcji prawnokarnej. I tu, muszę przyznać, zaskakują mnie konkretne dane liczbowe, o czym oczywiście już dyskutowaliśmy, ale to jest bardzo ważne, bo to jest punkt wyjścia do tych zmian. Nie wszyscy mają świadomość, że Polska jest podzielona, np. według apelacji, bo jak inaczej określić informację, z której wynika, że są apelacje, gdzie za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwym 80% osób dostaje karę pozbawienia wolności w zawieszeniu, a w innych za ten sam, bardzo zbieżny przecież w zachowaniu czyn, tylko 8%. Tam, gdzie jest 80% skazań z zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności, w ogóle nie stosuje się grzywien.

    Przytaczam ten znany oczywiście państwu przykład, bo zgadzam się ze stanowiskiem, że nie mogliśmy nie przyjąć propozycji zmian w Kodeksie karnym, ponieważ bardzo szeroki zakres instrumentów przewidzianych do tej pory dla sądu doprowadził do rozchwiania praktyki orzeczniczej, a zależy nam, mam nadzieję, że wszystkim, na zmianie struktury orzekanych obecnie kar. Nie raz podkreślaliśmy, że polskie sądy biją niechlubne rekordy w skazywaniu już wcześniej karanych przestępców na więzienie w zawieszeniu.

    Wymiarowi sprawiedliwości jest potrzebna dolegliwa reakcja na drobną przestępczość, nieizolacyjna i skuteczna, tym bardziej że chodzi także o brak potrzeby izolowania większej grupy skazanych niż 50 tys. osób, tak wynika ze stanu zagrożenia dla społeczeństwa i ze stanu przestępczości w Polsce, a przecież właśnie mniej więcej taka liczba skazanych nie odbywa kary pozbawienia wolności z powodu braku miejsc w zakładzie karnym, z powodu ukrywania się bądź odroczenia kary. Nie mówiąc już o tym, że liczba izolowanych skazanych nie powinna też rosnąć z tak oczywistej przyczyny, jak spadek przestępczości. Przypomnę, w ciągu ostatnich 3 lat o 10% spadła liczba przestępstw, choć mamy świadomość faktu, że wynika to głównie ze zmniejszania się populacji sprawców, przede wszystkim w przedziale wieku 18-24 lata.

    Wysoka Izbo! Polemiki w czasie procedowania oczywiście miały miejsce, i bardzo dobrze. Notabene mam nadzieję, że do końca postępowania legislacyjnego dojdzie do porozumienia między resortem sprawiedliwości a mocno zaangażowaną w sprawę nowelizacji na przykład Krajową Radą Kuratorów, tak jak doszło do porozumienia między panem marszałkiem Józefem Zychem a Ministerstwem Sprawiedliwości w kwestii zawsze bliskiej panu marszałkowi, czyli obowiązku naprawienia szkody, w tym przypadku mocno dyskutowanej kwestii nawiązki, choć muszę przyznać, że odebrałam to, co pan marszałek dzisiaj mówił, jako pewien wyraz zaniepokojenia losem przyjętych rozwiązań.

    Do takiego porozumienia nie doszło, niestety, nie widzę pana ministra, między panem posłem Bartoszem Kownackim a panem ministrem Jerzym Kozdroniem, choć moim zdaniem zamiast stawiać pytanie, czy Kodeks karny jest dla biednych, czy dla bogatych, chyba znacznie lepiej zostawić coś sądowi. Niech on ocenia stopień społecznej szkodliwości czynu, bo dla mnie to jest akurat klucz do mądrego wyrokowania, a tego przecież niezmiennie od sędziów oczekujemy.

    Cieszmy się tym, co zostało wprowadzone jako eksperyment, a co na stałe zakotwiczyło w naszym prawie. To oczywiście system dozoru elektronicznego. Oby zmiany, które wprowadzamy w systemie kar, dały tak dobre efekty, jak ten do niedawna jeszcze eksperyment. Priorytet orzekania kar wolnościowych będzie, naszym zdaniem, spełniał oczekiwania co do społecznej funkcji wymiaru kary i nie będzie godził w konstytucyjną zasadę niezawisłości sędziów, bo pamiętajmy o tym, że ona jest absolutnie tutaj na czele.

    Dlatego Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie głosował za przyjęciem projektu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)