38 punkt porządku dziennego:

Informacja z działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2014 roku (druk nr 3479) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (druk nr 3634).

Poseł Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska:

    Panie Marszałku! Pana ministra nie widzę. Panie Przewodniczący! Wysoka Izbo! Jak co roku z uwagą wysłuchaliśmy na posiedzeniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka i dziś na posiedzeniu plenarnym przedstawionego przez pana przewodniczącego Romana Hausera sprawozdania z działalności Krajowej Rady Sądownictwa, tym razem za rok 2014.

    Tematem, który zwykle jest kluczowy dla tego sprawozdania, co oczywiste, bo Krajowa Rada Sądownictwa przedstawia prezydentowi kandydatów na stanowiska sędziowskie, jest sprawność i tempo procesu powoływania, od momentu obwieszczenia o wolnym stanowisku po moment powołania na nie. Cieszy fakt, że parlament wreszcie zasłużył na pochwałę, co w ustach przewodniczącego KRS brzmi szczególnie nobliwie, bo tak został oceniony przez pana profesora działający od jesieni ubiegłego roku, dający realne szanse na przyspieszenie procedury tzw. system e-nominacji, który - co już widać - skrócił czas oczekiwania na przedstawienie prezydentowi kandydatury z pół roku do ok. dwóch miesięcy. Przy bardzo dużej liczbie nieobsadzonych stanowisk sędziowskich daje to realną szansę na znaczne przyspieszenie tego procesu od chwili obwieszczenia o wolnym stanowisku do momentu powołania, co z punktu widzenia poprawy sprawności, i szczególnie czasu postępowania sądowego, jest absolutnym priorytetem. Po prostu jako obywatele bardzo potrzebujemy tych orzekających sędziów.

    W tym miejscu muszę oczywiście wspomnieć o zagadnieniu, nie po raz pierwszym poruszanym, które pojawiło się także podczas obrad komisji, czyli powrocie asesury. W pełni podzielam opinię pana przewodniczącego, że warto ponieść ryzyko deliktu konstytucyjnego, tym bardziej że ustawa o asesorach została bardzo rzetelnie przygotowana. Najlepszym dowodem na to jest to, że miękko przeszła przez Senat. Oczywiście stało się to przy wsparciu, mówię o przygotowaniu, Krajowej Rady Sądownictwa i Kancelarii Prezydenta, co - jak mam nadzieję - to ryzyko deliktu zmniejszy do minimum.

    Przy okazji nie można pominąć kolejnej ważnej informacji dotyczącej struktury zawodów osób ubiegających się o stanowisko sędziowskie. Pani poseł mówiła, że to ciągle mało. Oczywiście najwięcej jest asystentów i referendarzy sądowych, ale w ubiegłym roku 11% osób powołanych na pierwsze stanowisko sędziowskie to byli adwokaci, radcowie prawni i notariusze. To jest już jednak jakaś zmiana. Można sobie zadać pytanie, czyżbyśmy stopniowo zmierzali do modelu korony zawodów prawniczych, co oczywiście byłoby wariantem pożądanym. Sądzę, że jest jednak jeszcze nie tak, jak nam się marzy. To raczej wynik otwarcia zawodów prawniczych, dużego nasycenia rynku i jeszcze większej konkurencji na rynku, na tym wolnym rynku. Stąd stabilna pozycja sędziego jest, jak sądzę, główną przyczyną rezygnacji z wolnych zawodów prawniczych. Pan przewodniczący kiwa głową, więc tak chyba właśnie jest. Podejrzewam, że właśnie z tego powodu nie mylę się w tej swojej ocenie.

    Pan przewodniczący w czasie dyskusji, w której pojawiał się problem sprawności działania wymiaru sprawiedliwości, raczej problem pierwszej i drugiej władzy państwa, jak wiemy, odwieczny, zwrócił uwagę na rolę Krajowej Rady Sądownictwa jako elementu władzy sądowniczej, co jest bezdyskusyjne. Mając świadomość, jaką pozycję ma KRS, wskazał na pewne pomysły, które może powinny być szeroko przedyskutowane. Jego zdaniem jest cały szereg spraw, które nie musiałyby od razu trafiać do rozpoznania przez sądy, spraw drobnych, które kiedyś podlegały np. kolegium do spraw wykroczeń, a może powinny być prowadzone przez organy społeczne na wzór sędziego pokoju, oczywiście z możliwością uruchomienia w odpowiednim momencie kontroli sądowej. Zgadzam się z tym, co powiedział pan przewodniczący Roman Hauser, takie właśnie słowa padły z jego ust: ˝Zapchaliśmy wymiar sprawiedliwości˝.

    Jeśli pojawi się dobry pomysł, który przekształci się w projekt dotyczący również tego tematu, to na pewno na aktywność członków Krajowej Rady Sądownictwa będziemy mogli liczyć, włącznie z udziałem w pracach podkomisji, co mogę poświadczyć jako osoba uczestnicząca w większości posiedzeń podkomisji zajmujących się szeroko rozumianym wymiarem sprawiedliwości.

    Podobnie jak inni posłowie, bardzo często spotykam się z narzekaniami i skargami na sądy, bo wiele osób uważa, że mam moc sprawczą w zakresie zmiany orzeczeń i oddziaływania na jurysdykcję. Jak wiadomo, nic bardziej mylnego. Zresztą pan przewodniczący też mówił o tym, że do KRS wpływają skargi. Była o tym już mowa, że w ubiegłym roku łącznie było 1216 skarg, które nie tylko dotyczą długości postępowań, sposobu postępowań, sposobu prowadzenia rozpraw, ale również kwestionują orzeczenia sądów powszechnych, co - jak wiadomo - nie ma żadnego związku z kompetencjami rady, podobnie jak nie ma to nic wspólnego z kompetencjami posłów. Oczywiści Krajowa Rada Sądownictwa może złożyć odwołanie do Sądu Najwyższego, ale nie dotyczy to spraw obywateli, tylko spraw dyscyplinarnych. Jak wiemy, w ubiegłym roku do rady wpłynęły 152 takie sprawy odnoszące się oczywiście do sędziów. Tylko w ośmiu spawach, była o tym już mowa, ale chcę to też podkreślić, złożone zostały przez KRS odwołania do Sądu Najwyższego. W jednej sprawie rozpatrzono je na korzyść sędziego, w siedmiu - na jego niekorzyść. Co ważne, rada nie zgadzała się z wymierzaniem zbyt łagodnej kary dyscyplinarnej sędziemu, który nie wykonał w terminie obowiązków uzasadnienia orzeczenia sądowego.

    ? propos uzasadnienia sądu pan przewodniczący poruszył bardzo ważny temat kontaktów z mediami, była też już o tym wcześniej mowa, co dla oceny wymiaru sprawiedliwości ma coraz większe znaczenie. Dlatego cieszy fakt powołania wspólnie z ministrem sprawiedliwości zespołu do takich właśnie kontaktów. Bardzo ważny jest przekaz płynący z sądu do obywateli. Oczywiście zgadzam się z tym, że dziennikarze mają pełne prawo do własnej interpretacji i oceny orzeczeń, ale tłumaczenie, czym były spowodowane konkretne rozstrzygnięcia, ma bardzo duże znaczenie społeczne, szczególnie wówczas, gdy w wyjaśnianie motywów ustnych uzasadnień włączają się sędziowie, którzy jeśli tylko potrafią prostym, komunikatywnym językiem przekonać o zasadności określonego rozstrzygnięcia, wykonują, powiem wprost, kawał dobrej roboty, bo zmniejszają liczbę odwołań do wyższej instancji, ale też wypełniają funkcję edukacyjną. Dlatego tak ważny jest okres próbny dla sędziego, że wrócę znów do asesury. Samodzielność myślenia, kultura osobista, panowanie nad emocjami - to wszystko trzeba w sobie mieć, ale też trzeba umieć wypracowywać.

    Na koniec chcę wyrazić zadowolenie z faktu, że - jak mówił pan przewodniczący - w znaczący sposób poprawiły się relacje między Krajową Radą Sądownictwa i ministrem sprawiedliwości. To bardzo dobrze, bo przy oczywistych rozbieżnościach, które wynikają z ulokowania konstytucyjnego obu instytucji, dobra współpraca daje szansę na podejmowanie nowych wyzwań.

    Dziękuję, panie przewodniczący, za dotychczasowe zaangażowanie i życzę, krótko mówiąc, ciężkiej pracy, bo bez niej nie ma sukcesów.

    Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej z satysfakcją odnosi się do sprawozdania Krajowej Rady Sądownictwa za rok 2014. Zostało mi 13 sekund. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

    (Poseł Andrzej Dera: Gratulacje.)