16 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o komisyjnym projekcie uchwały w sprawie ustanowienia roku 2015 Rokiem Polskiego Teatru Publicznego (druki nr 2897 i 2933).

Poseł Zofia Ławrynowicz:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam ogromny zaszczyt i wielką przyjemność rekomendować w imieniu klubu Platformy Obywatelskiej projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ustanowienia roku 2015 Rokiem Polskiego Teatru.

    W roku 2015 minie równo 250 lat od pierwszej premiery zagranej przez zespół aktorów narodowych powołany do życia przez króla Stanisława Augusta. Sztuka nosiła tytuł ˝Natręci˝, jej autorem był Józef Bielawski, i namawiała Polaków do porzucenia sarmackich obyczajów. Zaprezentowano ją publiczności w warszawskiej Operalni, na rogu obecnej ul. Królewskiej i ul. Marszałkowskiej. Dzień premiery, 19 listopada 1765 r., uznaje się za symboliczny początek tradycji narodowego teatru w Warszawie, a także teatru w Polsce. Powołanie w 1765 r. narodowej sceny w Warszawie - Teatru Narodowego - było jednym z elementów projektowanej przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego reformy edukacji i życia kulturalnego ówczesnej Rzeczypospolitej. Spadkobiercami tej decyzji są przede wszystkim Teatr Narodowy w Warszawie, a także Teatr Wielki - Opera Narodowa i wiele innych publicznych scen teatralnych.

    W XVIII w. teatr oznaczał po prostu teatr dla publiczności i od początku był medium ingerującym w życie społeczne. Z jednej strony reprezentował dojrzałość społeczną, z drugiej pozwalał sprawdzać, co dzieje się w społeczeństwie. Kulturoznawca Piotr Morawski w cyklu wykładów o polskim oświeceniu przez teatr napisał: W 1765 r. teatr publiczny rozpoczął debatę, która właściwie trwa do dziś. Wówczas chodziło przecież nie tylko o obyczaje - stawką była polska nowoczesność. Zmieniały się kostiumy, lecz główna oś konfliktu między nowoczesnością a jej zaprzeczeniem pozostawała cały czas taka sama. Warto zatem spojrzeć na oświeceniowy projekt teatru publicznego z dzisiejszej perspektywy, dostrzec jego potencjał krytyczny i zaangażowanie w życie społeczne, zaangażowanie, jakiego w polskim teatrze nigdy wcześniej nie było, zobaczyć w nim nie spetryfikowany kanon szeleszczących papierem lektur, lecz niepokojąco skutecznie działające narzędzie społecznej zmiany.

    Dzisiaj polski teatr jest kluczową instytucją życia społecznego, wpisującą się swoją działalnością w szeroki kontekst publicznego działania. To teatr z misją, który niejednokrotnie podejmuje globalne problemy naszej zbiorowości.

    Szanowna Izbo! Klub Platformy Obywatelskiej w pełni popiera projekt uchwały, dziękując wnioskodawcom za tak cenną i potrzebną inicjatywę, i wnosi o jej przyjęcie przez Wysoką Izbę. (Oklaski)