9 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie przedstawionego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2299).

Poseł Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska:

    Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Na pewno nie będę specjalnie oryginalna, jeżeli powiem, że nieustająco dyskutujemy o powrocie instytucji asesora sądowego. Padło bardzo dużo słów. Odkąd jestem w Sejmie, a jestem 2,5 roku, zajmując się sprawami wymiaru sprawiedliwości, ciągle o tym słyszę i ciągle o tym mówię. Dzisiaj wreszcie jest taki moment, kiedy możemy o tym powiedzieć na poważnie.

    Trybunał Konstytucyjny w 2007 r. uchylił przepisy o asesorach. Wtedy, jak wszyscy wiemy, stwierdził niezgodność z konstytucyjną zasadą trójpodziału władzy przepisu, na podstawie którego asesora powoływał minister sprawiedliwości reprezentujący władzę wykonawczą. Wtedy ten problem pojawił się niemal od razu. Instytucja zniknęła, a problem pojawił się natychmiast. Ten problem był sygnalizowany przez wszystkich prawników, przez wszystkie gremia prawnicze, ponieważ powszechnie uważano, że najlepszym sposobem jest weryfikacja sędziego na okresie próbnym, o którym tu dzisiaj już była mowa. Okres próbny dla sędziego chciał wprowadzić, co również pamiętamy, pan prezydent Lech Kaczyński. W zasadzie od tamtego czasu te dyskusje są nieustająco prowadzone.

    Do 2009 r. asesorzy faktycznie wykonywali funkcje sędziego, podlegali następnie ocenie władz sądowych i otrzymali nominację z rąk prezydenta, wtedy oczywiście sędziowską, gwarantującą nieusuwalność. To wszystko się działo, potem mieliśmy dziurę, a dzisiaj wreszcie stało się: pan prezydent skierował do Sejmu projekt noweli Prawa o ustroju sądów powszechnych, co oczywiście Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej przyjmuje z aprobatą. Jak pamiętamy, Trybunał Konstytucyjny nie kwestionował samej możliwości powoływania sędziów na czas określony, lecz kwestionował to, że dokonywał tego minister, który też mógł ich odwołać, co nie gwarantowało nieusuwalności. Trybunał zarzucił też brak ustawowego określenia granic czasowych asesury.

    Jeżeli chodzi o nowy projekt, nad którym debatujemy, to z radością stwierdzam, że do tej pory właściwie wszyscy mówią jednym głosem, że będziemy nad nim procedować, bo dzisiaj jest to najważniejsze. Mamy różne zastrzeżenia - tutaj podzielam pogląd pana posła Piotrowicza dotyczący kwestii tymczasowego aresztowania. Jest to ważna rzecz, że asesor będzie mógł orzekać karę pozbawienia wolności, ale nie będzie mógł decydować podczas postępowania przygotowawczego o zastosowaniu tymczasowego aresztowania. Uwag jest więcej. Te ściśle merytoryczne tematy będą się pojawiały. Możemy się tylko cieszyć, że będziemy mogli na ten temat dyskutować. Na pewno będzie to dyskusja ponad podziałami - tak to sobie wyobrażam - ponieważ tu chyba nie ma wątpliwości, jeżeli chodzi o sens polityczny. Ja, tak jak pan marszałek mówił, nie byłam asesorem, bo potem robiłam jeszcze drugą aplikację, ale przechodziłam przez to wszystko, towarzysząc kolegom, którzy byli asesorami. Słucham tego, co państwo mówią, i cóż? Jesteśmy w kompletnie innym świecie, też prawniczym. Nasze marzenie o koronie zawodu - może tak się stanie, że zawód sędziego wreszcie nią będzie? Jeżeli dzisiaj adwokaci - proszę mi wierzyć, zdarza się tak, co kiedyś było niemożliwe - żyją naprawdę bardzo skromnie, nie mówiąc o aplikantach, którzy - wiem to z doświadczenia - muszą dorabiać w weekendy jako sprzedawcy - tak jest naprawdę, co kiedyś było nie do pomyślenia - to być może będą chcieli (Dzwonek) aplikować do zawodu sędziego, który będzie marzeniem, i my byśmy chcieli, żeby ten zawód faktycznie był koroną zawodów prawniczych. Oczywiście to są też decyzje wynikające z tego, że szeroko otwieramy to pole, co jest dobre, tak powinno być, ale ten rynek zaczyna działać, on przecież już od paru lat jest w pełni otwarty. Te przepływy będą. Po prostu musimy mądrze pomyśleć o tej asesurze i dojść do takich wniosków, które nam dadzą, przyniosą optymalne rozwiązania.

    Dlatego cieszę się, że dzisiaj państwo wskazywali na różne problemy, które pojawiają się w tym projekcie i które będziemy na pewno omawiać podczas prac. Wszyscy są zgodni co do tego, że należy ten projekt procedować. Bez żadnych wątpliwości klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za tym, żebyśmy procedowali ten projekt. Jeszcze raz chciałabym powiedzieć, że bardzo się cieszę, że wreszcie mamy asesora na tapecie. Dziękuję bardzo.