14 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2016 i 2146).

Poseł Lidia Staroń:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! W imieniu Klubu Platforma Obywatelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw.

    Platforma Obywatelska w pełni popiera projektowane zmiany, które mają na celu zwiększenie ochrony małoletnich przed przestępstwami seksualnymi. Nowelizacja pozwoli także na pełną implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego oraz dostosowanie polskich przepisów do regulacji zawartych w konwencjach Rady Europy.

    Jednym z ważniejszych elementów projektu jest wydłużenie terminu przedawnienia karalności przestępstw seksualnych wobec dzieci. Termin ten powinien biec przez wystarczający i współmierny do ciężaru przestępstwa okres od momentu osiągnięcia przez pokrzywdzonego pełnoletności. Zgodnie z powyższą wytyczną projekt zakłada, że przedawnienie karalności przestępstw określonych w rozdziale XXV nie może nastąpić przed ukończeniem przez pokrzywdzonego 30. roku użycia. Wiąże się to ze specyfiką sytuacji małoletnich pokrzywdzonych. Zgodnie z obecnie obowiązującym w Polsce prawem przestępstwo takie może ulec przedawnieniu w momencie, gdy pokrzywdzony ukończy 23 lata. W tym wieku wiele osób jest niesamodzielnych, niedojrzałych, towarzyszy im silna obawa przed ujawnieniem faktu, że stały się ofiarami przemocy seksualnej. Niejednokrotnie pokrzywdzony mieszka jeszcze ze sprawcą i jest od niego uzależniony ekonomicznie i psychicznie. Dlatego chcemy zapewnić realną możliwość pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności karnej. Strach i brak samodzielności finansowej pokrzywdzonego nie mogą stanowić okoliczności wpływających na uniknięcie odpowiedzialności karnej przez sprawcę. Obecne prawo może sprzyjać przestępcom, którzy stosując przemoc fizyczną, psychiczną i ekonomiczną, mogą pozostawać bezkarni. Prawo powinno chronić ofiarę, a nie sprawcę. Ze względu na ochronę praworządności powyższa zmiana jest ze wszech miar konieczna.

    Drugim ważnym obszarem nowelizacji jest ograniczenie zjawiska prostytucji nieletnich. Tu ważna jest zmiana art. 199 § 3, gdzie odpowiedzialność karna nie będzie zależała od tego, z czyjej inicjatywy doszło do kontaktów seksualnych. Karalne będzie również obcowanie płciowe z małoletnim w sytuacji, gdy inicjatywa wyszła od małoletniego. Przewidziana wysokość sankcji to od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.

    Kolejny ważny cel proponowanej zmiany to ograniczenie zjawiska pornografii dziecięcej, o czym mówił sprawozdawca. W zakresie wieku osoby małoletniej, o której mowa w art. 202 § 4 i 4a, polskie prawo odbiega od regulacji europejskich. W międzynarodowych przepisach ta granica wieku wynosi 18 lat, u nas, niestety, 15 lat, stąd jest konieczność podniesienia wieku ochrony dla małoletnich w kontekście produkcji i posiadania pornografii dziecięcej. Natomiast z uwagi na znaczną społeczną szkodliwość tych czynów zwiększono wymiar kary na przedział od 2 do 12 lat. Projekt przewiduje także penalizację dla uczestników prezentacji pornograficznych z udziałem małoletniego przy bezpośrednim uczestnictwie w tego rodzaju widowiskach, zarówno biernym, jak i czynnym.

    Pozostałe zmiany w Kodeksie karnym to m.in. doprecyzowanie opisu znamion czynu zabronionego czy zmiana w art. 202 polegająca na podniesieniu górnej granicy zagrożenia ustawowego dla rozpowszechniania treści pornograficznych do lat 2. W projekcie zaproponowano również podniesienie dolnej granicy zagrożenia ustawowego dla przestępstwa stręczycielstwa i kuplerstwa.

    Kolejny obszar zmian dotyczy ustawy o Policji. Chodzi o rozszerzenie możliwości prowadzenia przez Policję skutecznych działań w zakresie zapobiegania, wykrywania, ustalania sprawców, a także uzyskiwania i utrwalania dowodów przestępstw określonych w rozdziale 25 Kodeksu karnego.

    Nowelizacja zawiera również zmiany w ustawie o systemie oświaty i są one bardzo istotne. W celu zapewnienia dzieciom i młodzieży bezpiecznych warunków wypoczynku wprowadza się tu wymóg niekaralności wychowawcy i kierownika zorganizowanego wypoczynku za określone przestępstwa - ten katalog jest dość szeroki - oraz obowiązek przedłożenia informacji o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego.

    Zmiany obejmują również ustawę o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Umożliwiają one pociągnięcie podmiotu zbiorowego do odpowiedzialności również w przypadku, gdy kierująca nim osoba dopuściła się wskazanych w ustawie przestępstw przeciwko dzieciom.

    Biorąc pod uwagę szeroki katalog zaproponowanych zmian, których głównym celem jest zwiększenie ochrony małoletnich przed seksualnym wykorzystywaniem, pornografią i prostytucją dziecięcą, które mają destrukcyjny wpływ na ich rozwój psychofizyczny, należy uznać, że projektowane przepisy są absolutnie niezbędne. Oczywiście dlatego Platforma Obywatelska będzie głosowała za ich przyjęciem. Dziękuję bardzo. (Oklaski)