13 i 14 punkt porządku dziennego:

  13. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny (druk nr 1827).
  14. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny (druk nr 1878).

Poseł Lidia Staroń:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako przedstawiciel wnioskodawców mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny zawarty w druku nr 1827.

    Nasza propozycja dotyczy wydłużenia terminu przedawnienia ścigania przestępstw na tle seksualnym popełnionych wobec dzieci, wobec małoletnich. Istotą projektu jest zasada, że przedawnienie karalności takiego przestępstwa wobec osoby małoletniej nie będzie mogło nastąpić przed upływem 28. roku jej życia, tj. 10 lat od momentu ukończenia przez nią 18 lat. Oczywiście jesteśmy otwarci na propozycje i w trakcie prac będziemy dyskutować, jaki okres byłby najkorzystniejszy.

    Proponowana zmiana obejmuje szereg przestępstw tzw. pedofilii. Oprócz obcowania płciowego z małoletnim i prezentowania małoletniemu czynności seksualnej są to przestępstwa takie, jak prezentowanie małoletnim treści pornograficznych lub rozpowszechnianie ich w sposób umożliwiający małoletnim zapoznanie się z nimi, utrwalanie treści pornograficznych z udziałem małoletniego, produkowanie, rozpowszechnianie, przechowywanie treści przedstawiających małoletniego uczestniczącego w czynności seksualnej, a także treści pornograficznych związanych z prezentowaniem przemocy lub posługiwaniem się zwierzęciem, gwałt na osobie małoletniej, gwałt kazirodczy na osobie małoletniej oraz uprowadzenie małoletniego w celu uprawiania prostytucji za granicą. Zgodnie z obecnie obowiązującym prawem przestępstwa takie mogą ulec przedawnieniu już w sytuacji, gdy pokrzywdzony ukończy 23 lata. Choć jest to wiek, który oznacza pełną zdolność do czynności prawnych, często wiąże się z brakiem dorosłości i samodzielności.

    Proponowana zmiana na celu ochronę interesów dzieci i wiąże się ze specyfiką sytuacji małoletnich pokrzywdzonych. Przestępstwa seksualne wobec dzieci często nie są ujawniane ze względu na wiek pokrzywdzonego. W tym wieku wiele osób jest niesamodzielnych i niedojrzałych, nieprzygotowanych do walki o swoje prawa. Towarzyszy im silna obawa przed ujawnieniem faktu, że stały się ofiarami przemocy seksualnej. Niejednokrotnie pokrzywdzony mieszka jeszcze ze sprawcą, żeby nie powiedzieć, swoim oprawcą, jest od niego uzależniony ekonomicznie i psychicznie i nie ma możliwości przeciwstawienia się sprawcy. Ponadto aby wymiar sprawiedliwości miał czas na reakcję, decyzja o ujawnieniu faktu popełnienia przestępstwa powinna być podjęta z odpowiednim wyprzedzeniem. W praktyce może to utrudniać wielu ofiarom dochodzenie sprawiedliwości. Ustawodawca powinien zapewnić realną możliwość pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności karnej (tzw. nieuchronność kary). W przypadku przestępstw o charakterze seksualnym popełnionych na szkodę małoletniego konieczne jest stworzenie warunków, w których pokrzywdzony jest na tyle dorosły, by móc świadomie, samodzielnie i bez obaw podjąć odpowiednie kroki prawne. Strach i brak samodzielności finansowej pokrzywdzonego nie może stanowić okoliczności wpływającej na uniknięcie odpowiedzialności karnej przez sprawcę.

    W świetle powyższych argumentów oraz konstytucyjnych fundamentów porządku prawnego ważne jest przystosowanie prawa do rzeczywistości. Obecne prawo może sprzyjać przestępcom, którzy przemocą fizyczną, psychiczną czy zależnością ekonomiczną zapewniają sobie bezkarność. Prawo powinno chronić ofiarę, nie sprawcę. Dlatego proponujemy wydłużenie okresu przedawnienia. Należy zauważyć, że rozdział XI posługuje się wyłącznie okresami stanowiącymi wielokrotność 5 lat. Celowe jest zatem, aby nie zaburzać porządku kodeksu, a spełnić przedstawione powyżej oczekiwania.

    Wejście w życie projektowanej ustawy będzie miało bezpośredni wpływ na funkcjonowanie organów wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania, poszerzy możliwości ich działania, umożliwi pełniejsze realizowanie powierzonych im zadań. Wpłynie także, czy przede wszystkim, na ofiary oraz sprawców przedmiotowych przestępstw. Umożliwi pełniejszą ochronę praw tych pierwszych oraz stosowanie prawa wobec tych ostatnich. Ze względu na ochronę praworządności proponowane zmiany są ze wszech miar konieczne. Wnoszę o ich dalsze procedowanie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)