16 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji poprawek do Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego, sporządzonego w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r., przyjętych podczas konferencji rewizyjnej w Kampali (rezolucje nr 5 i 6) w dniach 10 i 11 lipca 2010 r. (druki nr 2028 i 2104).

Poseł Sprawozdawca Elżbieta Achinger:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji poprawek do Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego sporządzonego w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r., a przyjętych podczas konferencji rewizyjnej w Kampali, rezolucje nr 5 i 6, w dniach 10 i 11 czerwca 2010 r., druk nr 2028.

    Na posiedzeniu połączonych komisji w dniu 5 lutego 2014 r. przeprowadzono pierwsze czytanie projektu ustawy. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych przedstawił uzasadnienie projektu. Poprawki, o których mowa, zostały sporządzone w Kampali 10 i 11 czerwca 2010 r. Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego został przyjęty w lipcu 1998 r., zaś Polska ratyfikowała go 9 października 2001 r.

    W art. 5 wspomnianego statutu zawarty jest katalog najpoważniejszych zbrodni wagi międzynarodowej, a są to: zbrodnia ludobójstwa, zbrodnie przeciwko ludzkości, zbrodnie wojenne oraz zbrodnia agresji.

    W dniach od 31 maja do 11 czerwca odbywała się w Kampali konferencja rewizyjna, w trakcie której przyjęto poprawki dotyczące definicji zbrodni wojennych i definicji zbrodni agresji.

    Jeśli chodzi o zbrodnie wojenne, wprowadzono nową definicję zbrodni popełnionych podczas konfliktów niemających charakteru międzynarodowego. Znalazło się to w rezolucji nr 5. Wspomniana rezolucja wprowadza również do katalogu środków walki zakazanych w konfliktach niemających charakteru międzynarodowego trzy dodatkowe środki, których używanie było już wcześniej zakazane na gruncie statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego w konfliktach o charakterze międzynarodowym. Jest to więc rozszerzenie na konflikty niemające charakteru międzynarodowego. Te zakazane środki to: trucizna lub zatruta broń; duszące i trujące lub inne gazy oraz wszelkie podobne ciecze, materiały i urządzenia; pociski, które z łatwością się rozszerzają lub spłaszczają w ciele człowieka, takie jak pociski z twardą łuską, która nie pokrywa w całości rdzenia lub jest specjalnie ponacinana.

    Rezolucja nr 5 uzupełnia także elementy definicji zbrodni, a dokument pomocniczy zawiera uzupełnienie wykładni przepisów statutu o zasady wykładni nowo wprowadzonych zakazów. Uzupełnienie to stanowi powtórzenie wcześniej już obowiązujących postanowień, tzn. elementów definicji zbrodni, ale w każdym przypadku dodane jest odniesienie do konfliktów niemających charakteru międzynarodowego.

    Druga ze wspomnianych rezolucji, rezolucja nr 6, wprowadza do statutu definicję zbrodni agresji, zgodnie z którą taką zbrodnią jest akt agresji stanowiący oczywiste naruszenie Karty Narodów Zjednoczonych. Przyjęta definicja nawiązuje do rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 3314 z 14 grudnia 1974 r. W rezolucji nr 6 przewidziane jest także uzupełnienie elementów definicji zbrodni o zasady wykładni poszczególnych elementów zbrodni agresji.

    Ponadto rezolucja ta wprowadza dwa przepisy o charakterze proceduralnym, które określają warunki, na jakich Międzynarodowy Trybunał Karny może wykonywać swoją jurysdykcję w odniesieniu do zbrodni agresji. Możliwe to będzie mianowicie dopiero po upływie roku od ratyfikacji poprawki przez 30 państw, strony statutu, oraz jeżeli państwa strony podejmą w tym zakresie odrębną decyzję po 1 stycznia 2017 r. Jest to więc dosyć poważna bariera dla wejścia w życie owej rezolucji.

    Nie ma żadnego uzasadnienia, żeby jurysdykcja Międzynarodowego Trybunału Karnego w zakresie używania zakazanych środków walki ograniczona była jedynie do konfliktów o charakterze międzynarodowym, tak jak to ma miejsce obecnie. Dlatego zasadne jest związanie się przez Polskę poprawką przewidzianą w rezolucji nr 5.

    Jeśli chodzi o definicję zbrodni agresji, to pierwotny tekst statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego w art. 5 ust. 2 przewidywał przyszłe przyjęcie tej definicji, a więc ratyfikacja definicji przewidzianej w rezolucji nr 6 jest poniekąd naturalną konsekwencją przyjętych wcześniej uzgodnień.

    Włączenie do porządku krajowego tej rezolucji będzie dawało w przestrzeni międzynarodowej jasny sygnał, że Polska nie akceptuje agresji jako sposobu rozwiązywania sporów międzynarodowych. Ratyfikacja tych poprawek przyczyni się również do wzmocnienia wizerunku Polski na arenie międzynarodowej jako państwa mocno i aktywnie dążącego do zwalczania najpoważniejszych zbrodni wagi międzynarodowej.

    Poprawki z Kampali spełniają przesłanki określone w art. 89 ust. 1 konstytucji, ponieważ dotyczą spraw uregulowanych w ustawie lub w przypadku których konstytucja wymaga ustawy. W związku z powyższym związanie się Rzeczypospolitej Polskiej poprawkami z Kampali powinno nastąpić w trybie przewidzianym w art. 89 ust. 1 konstytucji, tj. w drodze ratyfikacji, za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie. Po przeprowadzeniu dyskusji podczas trwania obrad połączonych komisji jednogłośnie przyjęły one sprawozdanie o projekcie ustawy z druku nr 2028, wraz z poprawką Biura Legislacyjnego dotyczącą pomyłki w dacie przyjęcia rezolucji. Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisja Spraw Zagranicznych wnoszą do Wysokiej Izby o przyjęcie załączonego projektu ustawy. Dziękuję.