9 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Skarbu Państwa o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 1685 i 1939).

Poseł Jan Bury:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Proponowana nowelizacja ustawy o prawie do rekompensat, a dokładnie ustawa, która potocznie nazywana jest ustawą o mieniu pozostawionym poza granicami, o tzw. Zabużanach, jest w tym konkretnym brzmieniu rozwiązaniem nowym, bo wprowadza w miejsce dotychczasowego wymogu zamieszkiwania na terytorium Rzeczypospolitej zapis bardzo istotny o posiadaniu miejsca zamieszkania. Tak jak mówił pan poseł sprawozdawca, to jest istotna zmiana. Po pierwsze, nawiązuje ona do ustawodawstwa, które w okresie międzywojennym funkcjonowało. Nawet wydaje się dziwne, że nikt wcześniej nie zauważył tego problemu. Musiał trybunał... Obywatel w Strasburgu musiał wygrać sprawę, żeby trybunał dokonał zmiany i żebyśmy my jako posłowie w końcu ten problem zauważyli, stąd ta nowelizacja.

    (Poseł Marek Suski: Pan był ministrem skarbu. Dlaczego pan tego nie zauważył?)

    Myślę, że trybunał w bardzo istotny sposób przyczynił się do tego, że ta nowelizacja ma miejsce. Dotyczy to, według danych Ministerstwa Skarbu, kilkuset obywateli albo ich spadkobierców. Przypomnijmy, że dotychczasowa ustawa daje możliwość, żeby nie tylko osoby, które utraciły majątek, ale także ich spadkobiercy mieli prawo do rekompensaty. Według wyliczeń przedstawionych w uzasadnieniu projektu ustawy, ta kwota, która być może będzie potrzebna, żeby zaspokoić, zabezpieczyć roszczenia tych osób, które rzeczywiście miały tam swoje domostwa, posiadały tam swoje mienie, to jest kwota ok. 200 mln zł, ale może się ona zmienić.

    Chciałbym, żeby minister, który jest tu obecny, uczestniczy w debacie, poinformował Wysoką Izbę, jaka rzeczywiście może to być kwota. Chodzi o informację, bo dzisiaj padały tu różne słowa na temat dyskryminacji, późnej ustawy, braku zabezpieczenia. Chciałbym powiedzieć, że od wielu lat państwo polskie zabezpiecza tych ludzi. Być może nie stać naszego państwa na to, żeby w 100% zwrócić tym ludziom własność, dać im odszkodowania w 100%, ale na tyle, na ile państwo polskie stać, te odszkodowania są realizowane. W ostatnich latach bardzo to przyspieszyło - mam na myśli liczbę osób, które otrzymują to zadośćuczynienie, którym zwracane są te niebagatelne kwoty. Myślę, że kwota, która do chwili obecnej została przez państwo polskie zwrócona tym osobom, to kilka miliardów złotych. Ważne jest, jeszcze raz powtarzam, że są możliwości, by nie tylko osoba, która utraciła to mienie, ale także jej spadkobiercy mieli prawo do tego odszkodowania. Myślę, że ta nowelizacja, choć bardzo krótka, rozszerza jak gdyby grupę beneficjentów, poszerza to grono o te osoby, które być może miały kilka - a w okresie międzywojennym było mnóstwo takich osób - miejsc zamieszkania, miały swoje dobra, swój majątek. Dzisiaj rozszerzamy to właśnie o te osoby. Myślę, że to jest jak gdyby takie nasze zobowiązanie moralne, cywilne wobec tych ludzi, którzy potracili te dobra, to mienie, ten majątek. Państwo polskie, demokratyczne państwo prawa zaspokaja w ten sposób roszczenia wszystkich obywateli, którzy rzeczywiście zostawili tam swoje dobra i swój majątek.

    Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyjęciem tego projektu ustawy. Myślę, że nie budzi on kontrowersji politycznych, bo powstał z myślą o dobru obywateli polskich. Dziękuję bardzo. (Oklaski)