28 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie ustanowienia 17 września Dniem Sybiraka (druki nr 1446 i 1694).

Poseł Sprawozdawca Piotr Babinetz:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Kultury i Środków Przekazu przedstawiam sprawozdanie komisji dotyczące poselskiego projektu uchwały w sprawie ustanowienia 17 września Dniem Sybiraka (druki nr 1446 i 1694).

    Przepraszam również, że nie doszło do uchwalenia uchwały dotyczącej ustanowienia 17 września Dniem Sybiraka na poprzednim posiedzeniu Sejmu. Związek Sybiraków i środowisko Sybiraków bardzo oczekują na tę uchwałę.

    Projekt został zgłoszony przez posłów Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, aby zgodnie z oczekiwaniem środowiska Związku Sybiraków zwyczaj obchodzenia dnia ku pamięci wszystkich Polaków zesłanych na nieludzką ziemię w dniu 17 września, w rocznicę sowieckiej agresji na Polskę w 1939 r., podnieść do rangi uchwały sejmowej i nadać mu tym samym jak największe znaczenie. Na posiedzeniach Komisji Kultury i Środków Przekazu w dniach 28 sierpnia i 10 września 2013 r. przy udziale przedstawicieli władz Związku Sybiraków, Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz Instytutu Pamięci Narodowej, także dzięki aktywnej pracy posłów, członków komisji kultury, wypracowano ostateczny tekst projektu uchwały, który uzyskał jednogłośne poparcie obecnych na drugim posiedzeniu członków komisji.

    W trakcie prac nad powyższym projektem, po przedyskutowaniu kilku propozycji dat historycznych związanych z pamięcią zesłań na Syberię i przyjęciu zgodnie z projektem i jednoznacznym wskazaniem Związku Sybiraków wnioskowanej daty 17 września, rozpatrzono kilka poprawek. Ostatecznie wprowadzono doprecyzowanie, że uchwała obejmuje Polaków zesłanych na Syberię, inne tereny Rosji i Związku Sowieckiego. Takie sformułowanie pozwoliło odnieść się do cierpień wszystkich zesłańców, ponieważ wcześniejsza propozycja dotycząca Syberii i Kazachstanu nie obejmowała części terytoriów, na których przebywanie i katorżniczą pracę skazywano zesłańców. Jednocześnie wymienienie Rosji, a nie tylko Związku Sowieckiego, umożliwia zgodnie z intencją komisji uczczenie wszystkich zesłańców, których martyrologia trwała przecież kilkaset lat. Z kolei dodanie fragmentu: ˝rocznicę agresji sowieckiej na Polskę z 1939 roku˝, pozwala precyzyjnie wskazać, jakie wydarzenie historyczne stało się przyczyną zwyczajowego obchodzenia Dnia Sybiraka właśnie 17 września i dlaczego tak też proponuje w projekcie uchwały komisja. Po ożywionej dyskusji członkowie komisji wspólnie przyjęli powyższe poprawki.

    W imieniu Komisji Kultury i Środków Przekazu rekomenduję Wysokiej Izbie przyjęcie uchwały w sprawie ustanowienia 17 września Dniem Sybiraka w brzmieniu zgodnym ze sprawozdaniem komisji, aby godnie uczcić wszystkich Sybiraków, którzy są naszymi rodakami i którzy ponieśli tak wielkie ofiary na rzecz niepodległej Polski. Można zacytować tu jeszcze fragment pieśni polskich drużyn strzeleckich, która jest może mniej znana, ale także nawiązuje do męczeństwa Sybiraków: Czy umrzeć nam przyjdzie wśród boju/ Czy w tajgach Sybiru nam gnić,/ Z trudu naszego i znoju/ Polska powstanie, by żyć. Dziękuję bardzo. (Oklaski)