3 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (druki nr 1075 i 1284).

Poseł Sprawozdawca Ewa Drozd:

    Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (druki nr 1075 i 1284).

    Komisja w celu szczegółowego rozpatrzenia proponowanych przez stronę rządową zmian do funkcjonującej od 4 kwietnia 2011 r. ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 powołała podkomisję, w której posiedzeniach oprócz przedstawicieli strony rządowej wzięli udział również przedstawiciele strony społecznej zainteresowanej zmianami w ustawie.

    Podczas prac podkomisji i komisji odniesiono się do zaproponowanych zmian mających na celu wprowadzenie mechanizmów i rozwiązań, które spowodują, że ustawa, której przyjęcie ma skutkować stworzeniem warunków rozwoju zróżnicowanych form opieki nad małymi dziećmi poprzez racjonalizację zasad tworzenia i funkcjonowania żłobków, określenie ram i standardów tworzenia oraz działania alternatywnych instytucji opieki nad dziećmi do lat trzech, wyciągnięcie tych placówek spod procedur i nadzoru ministra zdrowia, ma doprowadzić do zapewnienia szerszego dostępu do różnych form opieki większej liczbie dzieci, co w konsekwencji umożliwi rodzicom i opiekunom tych dzieci podjęcie aktywności zawodowej.

    Na uwagę zasługuje również fakt, że przedłożony projekt ustawy został przygotowany między innymi na podstawie postulatów i wniosków dotyczących problemów, które wynikły podczas realizacji tej ustawy, i zgłaszanych przez podmioty prowadzące różne formy opieki nad dziećmi do lat trzech określone w ustawie z 4 lutego 2011 r. Stanowi więc on odpowiedź na najczęściej zgłaszane problemy, a podstawowe zmiany zaakceptowane przez członków komisji dotyczą: zmniejszenia wkładu własnego z 50% do 20% kosztów niezbędnych do realizacji zadania przy ubieganiu się o środki finansowe z budżetu państwa na utworzenie i funkcjonowanie różnych instytucji opieki oraz - co jest ważne - rozszerzenia katalogu podmiotów, które o te środki będą się mogły ubiegać.

    Należy przypomnieć, że do tej pory o dofinansowanie z budżetu państwa mogły się starać tylko gminy. Nowe zapisy dają taką możliwość również osobom fizycznym, prawnym i innym jednostkom nieposiadającym osobowości prawnej.

    Kolejna propozycja zmiany prowadzi do poszerzenia katalogu podmiotów, które będą mogły zatrudniać dziennych opiekunów. Obecnie opiekun może być zatrudniony tylko przez gminę na umowę zlecenie. Taki stan prawny spowodował, że ta bardzo atrakcyjna forma opieki nad dziećmi nie zyskała należytego zainteresowania i liczba osób, które podjęły pracę w tym charakterze, była niewielka. Komisja uznała, że przyjęcie zaproponowanej zmiany spowoduje powstanie realnej szansy na rozwój tej formy opieki nad dziećmi.

    Następną ważną zmianą jest danie możliwości tworzenia zespołów, w skład których mogą wejść szkoły, przedszkola, żłobki i kluby dziecięce. Pragnę przypomnieć, że podczas procedowania nad ustawą matką ten problem był poruszany, lecz wówczas nie zyskał on akceptacji. Jak widzicie państwo, w tej chwili komisja uznała, że wprowadzenie tej zmiany umożliwi zorganizowanie wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej. Obsługę, o której mówię, będą mogły zorganizować zarówno podmioty publiczne, czyli gminy, jak i podmioty prawne. Co ważne, skutkiem przyjęcia tej zmiany będzie obniżenie kosztów funkcjonowania żłobka czy klubu dziecięcego. Warto tutaj powiedzieć, że wielokrotnie wnioskowały o to gminy.

    Kolejna proponowana zmiana dotyczy możliwości zatrudniania niani przez osoby prowadzące działalność rolniczą. Do tej pory z takiej możliwości mogli skorzystać rodzice, pod warunkiem iż oboje byli zatrudnieni, świadczyli usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej lub prowadzili działalność pozarolniczą. Ta propozycja budziła wiele wątpliwości, dlatego też komisja zaproponowała, aby zobowiązać Zakład Ubezpieczeń Społecznych do poszerzenia informacji przedstawianej ministrowi o dane dotyczące poniesionych na ten cel wydatków. Ustawa, nad którą procedujemy, daje możliwość podmiotom sprawującym opiekę nad dziećmi do lat trzech przetwarzania danych osobowych zbieranych podczas rekrutacji. Do tej pory nie było to uregulowane w ustawie, dane te zbierano na podstawie podejmowanych przez samorządy uchwał bądź zarządzeń dyrektorów żłobków, a kwestia ta na pewno wymaga regulacji o randze ustawowej. Istotną sprawą jest również określenie w ustawie celu przetwarzania danych zbieranych od rodziców.

    Wysoka Izbo! Kolejna zaproponowana zmiana dotyczy uregulowania wymagań lokalowych i sanitarnych. Mimo że obecnie są one określone w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej, to inspektoraty sanitarne stosują przepisy nie tylko tego rozporządzenia, ale także innych aktów prawnych. Regulacje w tym zakresie są przez poszczególne inspektoraty sanitarne stosowane niejednolicie, co stanowi poważną barierę w tworzeniu żłobków czy klubików dziecięcych. Dlatego też zaproponowano, aby wymagania te zostały uregulowane w rozporządzeniu wydanym przez ministra właściwego do spraw rodziny w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia. Takie rozwiązanie również zyskało akceptację członków komisji.

    Istotną regulację, która znalazła się w ustawie, nad którą procedujemy, stanowi upoważnienie ministra właściwego do spraw rodziny do zamieszczenia w centralnym repozytorium wzorów dokumentów elektronicznych jednego obowiązującego wzoru wniosku w celu przeprowadzenia procedury rejestracji żłobka czy klubu dziecięcego przez e-PUAP.

    Panie i Panowie Posłowie! Kolejna zmiana wskazuje na możliwość otrzymania dotacji celowej z budżetu gminy nie tylko przez podmioty prowadzące żłobki lub kluby dziecięce. Dofinansowanie w formie dotacji celowej na każde dziecko będzie mógł otrzymać także opiekun dzienny. Gmina, w drodze uchwały, będzie mogła określić nie tylko wysokość i zasadę ustalenia dotacji, ale, co ważne, również formę rozliczenia. Na podstawie tej uchwały podmioty będą rozliczały dotację.

    Sporo emocji podczas procedowania budziła zmiana dotycząca skrócenia okresu dostosowawczego dla podmiotów sprawujących opiekę nad dziećmi w formie działalności gospodarczej nieregulowanej. Ostatecznie komisja wprowadziła poprawkę, która doprowadziła do wykreślenia tego zapisu z projektu ustawy, ponieważ były wątpliwości co do konstytucyjności tego zapisu, a co za tym idzie istniała możliwość zaskarżenia go do Trybunału Konstytucyjnego. W tym momencie przypomnieć należy, że w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r., która funkcjonuje od kwietnia 2011 r., zaproponowano termin dla prowadzących tego typu placówki na dostosowanie się do zapisów ustawy, który mija w kwietniu 2014 r. Zmiana tej zasady w trakcie jest więc bardzo ryzykowna, a okres, jaki pozostał do dostosowania swoich placówek, jest tak krótki, że członkowie komisji uznali za bezsensowne narażanie się, w związku z wprowadzeniem tego zapisu, na niezgodność z prawem. Istotnym argumentem jest również to, że w związku z taką zmianą wiele obecnie funkcjonujących placówek może zaprzestać działalności z dnia na dzień, a to może spowodować zamknięcie kilku żłobków, natomiast intencja tej ustawy jest zupełnie odwrotna.

    Wysoka Izbo! Pozostałe zaproponowane zmiany i poprawki zgłoszone podczas procedowania tej ustawy miały charakter porządkowy i techniczny i zyskały akceptację członków komisji. Ostatecznie komisja przyjęła projekt ustawy w przedłożonym w sprawozdaniu kształcie. Za takimi rozwiązaniami głosowało 17 posłów, 2 wstrzymało się od głosu, głosów przeciwnych nie było.

    Na zakończenie pragnę podziękować członkom komisji, przedstawicielom strony rządowej, legislatorom, stronie społecznej za aktywny udział w pracach komisji, czego efektem jest przygotowany projekt ustawy. Dziękuję. (Oklaski)