15 punkt porządku dziennego:

Informacja rzecznika praw dziecka o działalności za rok 2011 oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka (druk nr 290) wraz ze stanowiskiem Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druk nr 503).

Poseł Artur Bramora:

    Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt i przyjemność zarazem przedstawić w imieniu Klubu Poselskiego Ruch Palikota stanowisko wobec informacji o działalności rzecznika praw dziecka za rok 2011 wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka, druk nr 290.

    Rzecznik praw dziecka w myśl obecnie obowiązujących regulacji prawnych ma silne umocowanie konstytucyjne i ustawowe jako organ kontroli państwowej. Zgodnie z zapisami ustawy przyjętej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 6 stycznia 2000 r. rzecznik stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka oraz w innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców. Rzecznik, działając na rzecz ochrony praw dziecka, zabezpiecza m.in. jego prawo do życia i ochrony zdrowia, prawo do wychowania w rodzinie, prawo do życia w godziwych warunkach socjalnych oraz prawo do nauki. W związku z tym podejmuje stosowne, określone literą obowiązującego prawa działania mające na celu zapewnienie właściwych warunków życia i rozwoju dzieci, z poszanowaniem ich godności oraz praw ich rodziców.

    Po wnikliwym przeanalizowaniu informacji przedłożonej w druku sejmowym oraz po aktywnym udziale w dyskusji, która odbyła się na wspólnym posiedzeniu komisji sejmowych, Klub Poselski Ruch Palikota pozytywnie ocenia działalność rzecznika praw dziecka w roku 2011 w obszarze realizowanych przez urząd zadań nałożonych ustawą. Sprawozdanie z działalności zostało przygotowane w sposób rzetelny, drobiazgowo zostały wyartykułowane zagadnienia oraz wszelkie wątki tematyczne poruszane w opracowaniu. Świadczy to o wysokim profesjonalizmie urzędu, który musi działać apolitycznie, aby właściwie wypełniać swoje obowiązki.

    Z dużym zadowoleniem należy przyjąć fakt, że rzecznik jest zawsze otwarty na dyskusję, zawsze osobiście angażuje się w załatwiane sprawy, nie obawia się podejmować interwencji, jeśli tylko ma informację o pojawiających się nieprawidłowościach. Działa czynnie, nie biernie i jest właściwą osobą na właściwym miejscu. Należy jednak w oparciu o analizę przedłożonej informacji dokonać oceny obecnej sytuacji i wyartykułować w sposób bardzo stanowczy problemy mające negatywny wpływ na właściwą egzystencję dzieci, problemy, które mają wpływ na rozwój psychiczny i fizyczny najmłodszych.

    Pierwszym z nich jest brak zapewnienia odpowiedniej ilości środków finansowych kierowanych z budżetu państwa na wydatki związane z funkcjonowaniem szkół. Niedoszacowanie oświaty przekłada się w bezpośredni sposób na ograniczenie dostępu do usług edukacyjnych dla dzieci oraz na elementy pochodne - to jest m.in. dożywianie dzieci w szkołach czy w skrajnych przypadkach likwidacja stołówek szkolnych. Zrzucanie częściowego finansowania wydatków oświatowych na samorządy, które w obecnej sytuacji mają problem z zapewnieniem ciągłości finansowej, generuje sytuacje opisane powyżej. W tej sprawie rzecznik, działając w zakresie swoich kompetencji, kierował stosowną korespondencję do właściwych resortów celem wywołania reakcji powodującej poprawę istniejącej sytuacji. Do problemów, które należy wymienić przy tej okazji, zaliczają się: ograniczenie dostępu do edukacji przedszkolnej, brak dostatecznych konsultacji środowiskowych przy podejmowaniu uchwał likwidacyjnych i reorganizujących szkoły, szczególnie w małych społecznościach, niewystarczająca współpraca między placówkami resocjalizującymi a placówkami opiekuńczo-wychowawczymi, zapewnienie niezbędnej i w obecnym stanie niewystarczającej opieki psychologiczno-pedagogicznej dostosowanej do potrzeb dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, brak zapewnienia odpowiednich warunków nauki w placówkach edukacyjnych dla dzieci z niepełnosprawnością, nierówny dostęp dzieci, oczywiście zależnie od miejsca zamieszkania, do opieki przedszkolnej, do opieki zdrowotnej, brak możliwości powszechnego dostępu do opieki żłobkowej.

    Należy tu zacytować zapisy art. 28 Konwencji o prawach dziecka: Państwa strony uznają prawo dziecka do nauki na zasadzie równych szans. Należałoby tu dodać: i w mniej zamożnej gminie, i w dużej metropolii.

    W przypadku problemów wyartykułowanych powyżej Ruch Palikota zwraca się bezpośrednio do premiera rządu Rzeczypospolitej Polskiej o podjęcie niezbędnych działań mających na celu poprawę istniejącej sytuacji.

    Do urzędu w roku 2011 zgłoszono 29 256 spraw. Dla porównania w roku 2010 zgłoszeń było 19 665. Rzecznik w roku 2011 miał 121 wystąpień generalnych, przystąpił do 171 spraw sądowych i administracyjnych. Objął honorowym patronatem 109 wydarzeń, uczestniczył w 264 konferencjach i spotkaniach branżowych. Powinniśmy się zastanowić, co jest powodem wzrostu o 9591 - w stosunku do roku 2010 - ilości próśb o interwencję i czy ten wzrost jest efektem pogorszenia się w naszym kraju sytuacji egzystencji dzieci w przeciągu ostatniego roku, czy większego zaufania do urzędu, którym rzecznik kieruje, lecz to nie jest tematem dzisiejszej dyskusji.

    Rzecznik praw dziecka stwierdził fakt, iż dzieci w bezpośrednim kontakcie stosunkowo często wskazują problem braku ich realnego wpływu na decyzje dotyczące spraw mających wpływ na ich życie. Należy zadać pytanie, czy jako politycy nie powinniśmy wziąć tego pod uwagę przy tworzeniu prawa i czy być może należałoby w bardziej skuteczny sposób uwzględniać stanowisko dzieci przy tworzonych regulacjach prawnych dotyczących ich samych. To oczywiście tylko teza, lecz warta głębszego przemyślenia. Jeśli zamierzamy przez swoje działania legislacyjne tworzyć społeczeństwo obywatelskie, powinniśmy ją rozważyć.

    Reasumując. Ruch Palikota popiera sposób i formy działania rzecznika praw dziecka. Uznajemy, że działania i interwencje podejmowane przez rzecznika są adekwatne do zaistniałych sytuacji. W trosce o dobro dzieci zwracamy się z ogromną prośbą do pana, aby nadal działał pan apolitycznie. Domagamy się jednak stanowczo od rządu Rzeczypospolitej Polskiej, aby z należytą powagą traktował apele rzecznika dotyczące wskazywanych kwestii i problemów mających bezpośredni wpływ na zapewnienie właściwej opieki formalnoprawnej oraz prawidłowego rozwoju dzieci zgodnie z przysługującymi im prawami.

    Posłowie Ruchu Palikota przypominają panu premierowi rządu Rzeczypospolitej Polskiej, iż dobro dziecka jest wartością nadrzędną i naszym wspólnym obowiązkiem jest dokonywanie wszelkich starań, aby zapewnić dzieciom godziwe warunki do życia, nauki oraz rozwoju bez względu na nasze osobiste sympatie czy preferencje polityczne.

    Panie rzeczniku, dziękujemy za pańską pracę. Proszę nadal trwać na straży dobra dzieci. Dziękuję państwu. (Oklaski)