2 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych (druk nr 1421).

Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sławomir Nowak:

    Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Można by było zażartować, że debata na temat Ministerstwa Obrony Narodowej opóźnia wejście w życie programu ˝Mieszkanie dla młodych˝. Jest godzina opóźnienia, mam nadzieję, że nadrobimy to w czasie prac w Sejmie.

    Wysoka Izbo! Pan premier Donald Tusk 12 października 2012 r. w czasie swojego tzw. drugiego exposé mówił: ˝Rodzina to pokolenia, od ludzi najstarszych do najmłodszych. Kiedy chcemy skupić się dzisiaj na bezpieczeństwie rodziny, to wiemy (...) że trzeba przerwać te wieloletnie cząstkowe i nieprzynoszące właściwych efektów działania. To jest jedyny obszar, co do którego przejdzie mi przez gardło słowo 'rewolucja', ale takiej rewolucji na rzecz dzietności, na rzecz bezpieczeństwa matki, która decyduje się wraz z ojcem na urodzenie dziecka (...)˝. W ten sposób premier naszego rządu w czasie swojego drugiego exposé zapowiedział wejście w życie kompleksu działań, które nazywamy działaniami prorodzinnymi, działaniami aktywnymi na rzecz polskich rodzin, w które ubieramy ten rok, 2013 rok, jako rok rodziny.

    (Minister transportu, budownictwa i gospodarki morskiej Sławomir Nowak ilustruje swoje wystąpienie prezentacją multimedialną)

    Dzisiaj przedstawiam Wysokiej Izbie powód do satysfakcji dla każdego ministra odpowiedzialnego również za budownictwo i mieszkalnictwo, owoc pracy przez ponad rok ekspertów, urzędników w ministerstwie transportu i ministrów w ministerstwie transportu - przedstawiamy państwu piąty element programów prorodzinnych, które pan premier Tusk w swoim drugim exposé zapowiedział, czyli program ˝Mieszkanie dla młodych˝. Albo są na ukończeniu ścieżki legislacyjnej, albo już weszły w życie pozostałe elementy tego pakietu na rzecz polskich rodzin. Po pierwsze, wprowadziliśmy roczny urlop macierzyński. Po drugie, dofinansowujemy w ramach programu rządowego metodę zapłodnienia in vitro. Po trzecie, wprowadzamy pakiet działań na rzecz tańszych i bardziej dostępnych przedszkoli dla naszych maluchów. Po czwarte, rozwijamy program budowy żłobków, tak aby samorządy otrzymywały wsparcie na poziomie 80% dofinansowania na budowę nowych żłobków. Piąty element, wspierający ludzi młodych w zakupie pierwszego mieszkania, to właśnie program ˝Mieszkanie dla młodych˝.

    W ramach narodowego spisu powszechnego z 2011 r. dowiedzieliśmy się, że obecny deficyt mieszkaniowy w Polsce wynosi ok. 700 tys. mieszkań. Jest to nadal bardzo dużo, ale jednocześnie najmniej w historii Polski. Przy utrzymaniu obecnego tempa budownictwa mieszkaniowego, ale właśnie pobudzaniu również rynku budownictwa mieszkaniowego, jak chociażby właśnie poprzez program MdM, problem deficytu mieszkaniowego w naszym kraju może zostać rozwiązany w ciągu kilku lat. Prezentowany dzisiaj Wysokiej Izbie nasz flagowy projekt ˝Mieszkanie dla młodych˝ bazuje na części dobrych doświadczeń i parametrów programu ˝Rodzina na swoim˝, jednakowoż wprowadza zasadnicze zmiany i nową jakość, nowe rozwiązania zwiększające jego atrakcyjność dla ludzi młodych, dla beneficjentów. Kiedy nasz rząd w 2008 r. rozszerzał, uzdrawiał działanie programu ˝Rodzina na swoim˝, słyszeliśmy również podobną, bardzo często mało konstruktywną krytykę, jak dzisiaj. Ale ˝Rodzina na swoim˝ zadziałała. Blisko 200 tys. rodzin, samotnych osób również skorzystało z wsparcia rządu polskiego i otrzymuje dofinansowanie do swojego kredytu.

    Dzisiaj proponujemy nieco inne rozwiązanie, ale takie, które też wychodzi naprzeciw oczekiwaniom polskich rodzin, młodych ludzi. Aby uniknąć luki finansowej między zakończonym programem ˝Rodzina na swoim˝, zakończonym w grudniu 2012 r., a rozpoczynającym się w styczniu 2014 r. programem ˝Mieszkanie dla młodych˝ wprowadziliśmy możliwość wynajęcia już w tym roku mieszkania od dewelopera, od spółdzielni mieszkaniowej, od towarzystwa budownictwa społecznego czy od innych przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w obszarze budownictwa - wynajęcia w tym roku, a podpisania umowy o dofinansowanie z bankiem, przy wsparciu rządu, od 1 stycznia 2014 r.

    Kto może otrzymać wsparcie z rządowego programu ˝Mieszkanie dla młodych˝? Wszyscy młodzi ludzie do 35. roku życia, którzy nie posiadają jeszcze własnego mieszkania, czyli rodziny posiadające dzieci, rodziny bezdzietne i osoby samotne, tzw. single, czy osoby również samotnie wychowujące dzieci. Każda z tych grup - warunkiem jest próg wiekowy do 35. roku życia, w przypadku małżeństw decyduje wiek młodszego z małżonków. Produkt ten, ˝Mieszkanie dla młodych˝, ten program dedykowany jest nabywającym mieszkania na rynku pierwotnym. Podejmujemy to działanie z pełną świadomością konsekwencji. Ta propozycja składana dzisiaj Wysokiej Izbie jest głęboko przemyślana. Uważamy, że w czasie kryzysu gospodarczego pieniądze podatników, a przecież z pieniędzy podatników budżet, rząd będzie dopłacał do tych kredytów w ramach ˝Mieszkania dla młodych˝, powinny wspierać wszelkie działania antykryzysowe, również wspierające rynek budowlany, pobudzające ten rynek, który jest elementem rozkręcania gospodarki w czasie kryzysu. Stąd bardzo ściśle określony warunek, że muszą to być mieszkania na rynku pierwotnym.

    Beneficjenci, ci, którzy skorzystają z pomocy rządu w ramach programu, przy tym warunku wiekowym, o którym powiedziałem - ludzie młodzi, do 35. roku życia, rodziny z dziećmi, rodziny bez dzieci, osoby samotnie wychowujące dzieci, single - otrzymają jednorazowo, do wkładu własnego, dopłatę od naszego rządu, tak aby w czasie kryzysu, kiedy jest najtrudniej o pracę, kiedy jest najtrudniej o zdolność kredytową, właśnie pomóc tym młodym ludziom w zgromadzeniu wkładu własnego. Czyli inaczej niż w ˝Rodzinie na swoim˝ - nie ˝kapiemy˝ pieniędzy budżetowych do odsetek, tylko jednorazowo do wkładu własnego, do kredytu. Przez to bardzo wymiernie pomożemy młodym ludziom wejść w ogóle na rynek kredytów, wejść do banku z wnioskiem o udzielenie kredytu, bo zamiast potrzebnego do tej pory X wkładu własnego będzie potrzebny X minus pomoc rządowa do tego wkładu własnego.

    I tak wszyscy, którzy spełniają warunek wieku, ale są rodziną albo singlami nieposiadającymi dzieci, otrzymają 10% do wkładu własnego liczonego według ceny metra kwadratowego, tzw. metra odtworzeniowego, którą wojewoda ogłasza w każdym województwie, a która jest różna dla każdego województwa. 10% do wkładu własnego - rodziny, które nie mają dzieci, i single, którzy też dzieci nie posiadają. Jeśli mamy do czynienia z rodziną, która posiada co najmniej jedno dziecko, ta pomoc rośnie do 15% wkładu własnego w odniesieniu do wartości udzielanego kredytu, a jeśli w ciągu 5 lat w tym mieszkaniu, czego wszystkim serdecznie życzymy, pojawi się trzecie lub kolejne dziecko w tej rodzinie, jeszcze rząd dopłaci dodatkowo 5% na to dziecko.

    Zatem zbijam argument, choć po części oczywiście jest on prawdziwy, że w czasie kryzysu trudno jest zgromadzić wkład własny, a potem uzyskać kredyt w banku, bo właśnie poprzez tę pomoc jednorazową do wkładu własnego, 10% dla bezdzietnych, 15% dla rodzin z dziećmi plus jeszcze 5% dodatkowego wsparcia na trzecie i kolejne dziecko bardzo wymiernie młodym ludziom pomożemy.

    Nasz program zakłada również równe traktowanie młodych ludzi w ramach programu ˝Mieszkanie dla młodych˝. Po pierwsze, nie przewidujemy ograniczeń związanych z progami dochodowymi. Każdy będzie mógł się tego wsparcia w postaci dopłaty rządowej spodziewać. Ponadto przy stosowaniu dopłat - wiem, że to budzi kontrowersje i pewnie też wywoła żywą debatę w Wysokiej Izbie - bardzo świadomie dedykujemy pomoc ludziom młodym w zakupie mieszkań, a nie domów. Uważamy, że pierwsze lokum dla młodych ludzi, do którego zakupu wszyscy inni podatnicy mają się dołożyć, musi spełniać pewne warunki, powinno być mieszkaniem, a nie domem, o powierzchni do 75 m², a dopłacać będziemy do 50 m² tego mieszkania.

    Bardzo chętnie w czasie debaty odniosę się również do pytania, dlaczego nie obejmuje to domów jednorodzinnych. Albo zrobimy to teraz. Bardzo często słyszę, że w mniejszych miejscowościach trudniej jest o dewelopera. Nie buduje się tam nowych mieszkań. Bardzo świadomie dzięki tej ustawie chcemy pobudzić rozwój rynku mieszkań w mniejszych miejscowościach poprzez zachęcanie ludzi młodych do tworzenia spółdzielni mieszkaniowych. Spółdzielnia, nawet 15-osobowa, może zbudować budynek 15-mieszkaniowy i ubiegać się o dofinansowanie kosztów tych 15 mieszkań ze strony rządu. Można zbudować dom dwumieszkaniowy, dwurodzinny, spełniający warunek powierzchni do 75 m² każdego z tych mieszkań i uzyskać również dofinansowanie od rządu. Również nic nie stoi na przeszkodzie - pozwalamy na to w ustawie - aby po okresie trwania projektu, po 5 latach, swobodnie obracać tymi mieszkaniami, tymi nieruchomościami. Można te mieszkania łączyć.

    Zatem zasada równego traktowania legła u podstaw dedykowania tego programu wyłącznie nabywającym mieszkania 75-metrowe. Niestety, nierówne traktowanie było w ˝Rodzinie na swoim˝. Wówczas była dopłata, tak jak w MdM, do mieszkań o powierzchni do 75 m², ale już domów do 140 m². Uważam, że należy równo traktować wszystkich beneficjentów, wszystkich młodych Polaków, zachęcać ich do tworzenia wspólnot takich jak spółdzielnia mieszkaniowa, czy innych wspólnot, kupna mieszkań od inwestora, od przedsiębiorcy w domu dwumieszkaniowym i skorzystania z tej pomocy również w mniejszych miejscowościach.

    Warunkiem uzyskania wsparcia w ramach programu ˝Mieszkanie dla młodych˝ będzie zaciągnięcie kredytu mieszkaniowego o określonych parametrach w banku komercyjnym. Oczekujemy, że będzie ok. 20 podmiotów bankowych, które będą taki produkt na rynku oferowały, a operatorem programu, takim operatorem zarządzającym programem, podobnie jak w ˝Rodzinie na swoim˝, będzie Bank Gospodarstwa Krajowego, którego doświadczenia w obsłudze takich programów, jak chociażby ˝Rodzina na swoim˝, powinny sprzyjać skutecznemu wdrażaniu programu rządowego ˝Mieszkanie dla młodych.

    Program będzie finansowany z budżetu państwa w ramach specjalnej rezerwy. Rocznie wszystkich podatników będzie on kosztował ok. 600 mln zł. Będzie on waloryzowany inflacyjnie i w kolejnych latach będzie to więcej niż 600 mln. W roku bazowym, pierwszym roku, w 2014 r., udzielimy wsparcia w wysokości do 600 mln zł. Na początku roku 2017 rząd przeprowadzi ewaluację tego programu przed podjęciem decyzji o ewentualnym jego rozwinięciu, powiększeniu, o jego kontynuacji.

    Przewidujemy, że w ciągu 5 lat trwania tego programu, programu ˝Mieszkanie dla młodych˝, 115-120 tys. młodych polskich rodzin i osób samotnych otrzyma wsparcie od rządu na zakup pierwszego mieszkania. Liczymy również, że będzie to zachęta demograficzna ten mechanizm zaszyty w tym programie, zachęta, aby rodzić dzieci, trzecie i kolejne, w tym mieszkaniu w ciągu 5 lat trwania tego programu. Liczymy, że pobudzi on młodych ludzi, pomoże im podjąć decyzję - wiadomo, w jaki sposób - jeśli chodzi o posiadanie potomstwa, bo wszyscy, którzy mamy dzieci, wiemy, jak trudna jest dzisiaj czasami decyzja, również ze względu na skutki finansowe, o posiadaniu potomstwa. W ramach Roku Rodziny, o którym mówiłem na samym początku, chcemy zachęcić młodych ludzi, aby podejmowali tę odważną decyzję o posiadaniu trzeciego i kolejnego dziecka poprzez specjalną 5-procentową dopłatę do tego kredytu.

    Przyjmowanie wniosków o finansowe wsparcie zostanie zakończone do 30 września 2018 r. Zachęcam wszystkich, którzy nie mają jeszcze pierwszego własnego mieszkania, a spełniają warunki, o których mówiłem wcześniej, aby już 1 stycznia ustawili się w kolejce do banku. Mam nadzieję, że to zainteresowanie będzie tak duże, że tych beneficjentów będzie naprawdę bardzo, bardzo dużo. A już od 1 stycznia w kolejnych tygodniach i miesiącach młodzi ludzie będą otrzymywali od nas wsparcie na wniesienie wkładu własnego i bardzo szybko ten program pozwoli im wprowadzić się do pierwszego M.

    Bardzo dziękuję Wysokiej Izbie za zainteresowanie tym programem. Dziękuję wszystkim z państwa, którzy pomagali nam w ministerstwie w pracy nad tym programem. Dziękuję urzędnikom ministerstwa transportu i panu ministrowi Styczniowi za istotny wkład w powstanie tego programu. Cieszę się, jest to powód do dumy, sprawia mi to osobistą satysfakcję, że mogę przed Wysoką Izbą powiedzieć, że kolejny flagowy projekt ministerstwa transportu w tej kadencji jest zrealizowany.

    Bardzo proszę o konstruktywną pracę w podkomisjach, a potem w Sejmie. Proszę o pilne uchwalenie programu, na który czekają młodzi ludzie, tak abyśmy bez opóźnień wystartowali 1 stycznia 2014 r., bo oni bardzo oczekują na to rządowe wsparcie udzielane im w związku z zakupem przez nich pierwszego mieszkania. Dziękuję bardzo.