7 punkt porządku dziennego:

Informacja prezesa Rady Ministrów na temat wstrzymania przez Komisję Europejską wypłaty 4 mld euro funduszy UE na projekty drogowe zarządzane przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad w ramach programów ˝Infrastruktura i środowisko˝ oraz ˝Rozwój Polski Wschodniej˝, a także możliwości utraty unijnych środków na budowę kolei oraz braku nadzoru nad Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad.

Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sławomir Nowak:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani minister Bieńkowska odniosła się do meritum sprawy, w podsumowaniu raz jeszcze bardzo dobitnie wyjaśniła to, co dotyczyło głównego tematu informacji, o którą prosiła opozycja. Należało się spodziewać, że informacja ta będzie pretekstem do rozmowy o wielu rzeczach kompletnie niezwiązanych z tematem informacji, ale szanując Wysoką Izbę i funkcje kontrolne wobec władzy wykonawczej, postaram się przynajmniej na część z nich odpowiedzieć, a wszystkie pytania traktujemy oczywiście tak samo i każdy z państwa dostanie odpowiedź na piśmie, więc pozwólcie państwo, że odniosę się do części tych pytań.

    Mówiłem w swoim wystąpieniu, w tej informacji pierwotnej, o kosztach inwestycji Radymno - Korczowa na A4, mówiłem o S8 Jeżewo - Białystok, ale przypomnę, bo to się pojawiało, część z państwa może nie pamiętać.

    Rozbudowa drogi krajowej nr 8 do parametrów drogi ekspresowej, to jest właśnie Jeżewo - Białystok, planowana szacunkowa wartość zamówienia to było ponad 980 mln zł i to jest ten projekt, gdzie prokurator postawił zarzuty o zmowę cenową. Kwota kontraktu zawartego z wykonawcą to 675 mln zł, co stanowi 69% kwoty pierwotnej, 69%. To jest jednocześnie odpowiedź na pytanie pana posła Zaborowskiego, czy te zmowy cenowe zawyżyły ceny na kontrakty. To był przetarg, który był kontrolowany, jeszcze raz przypomnę, przez Urząd Zamówień Publicznych, przez ETO, wszystkie niezbędne instytucje. Jak powiedziałem, w wyniku tego przetargu firmy, które występowały w konsorcjum, zaproponowały cenę na poziomie 69% szacunkowej wartości zamówienia, którą my zawsze przygotowujemy, która nie jest tajemnicą, jest w krajowym programie budowy dróg.

    Jeśli chodzi o drogę krajową nr 8 Piotrków Trybunalski - Rawa Mazowiecka, planowana szacunkowa wartość zamówienia to było prawie 1900 mln zł. To jest też ten odcinek wymieniany w akcie oskarżenia, ale w tym przetargu nie doszło do zmowy. W wyniku przetargu uzyskaliśmy cenę 1 721 129 tys. zł, co stanowi 91% szacunkowej kwoty zamówienia. I A4 Rzeszów - Korczowa, na odcinku Radymno - Korczowa, złośliwość jednego z panów posłów była bardzo niecelna, mówiłem o 22-kilometrowym odcinku, dokładnie Radymno - Korczowa, szacunkowa wartość zamówienia 1100 mln, kwota kontraktu 818 mln zł, co stanowi 74% szacunkowej kwoty zamówienia. Wydaje się, że mimo tej zmowy na Jeżewo - Białystok ceny były poniżej, tam bardzo wyraźnie poniżej szacunkowego kontraktu, szacunkowej ceny zamówienia.

    Dalej odpowiadając, bo pytaliście państwo, kiedy A4, ten odcinek Radymno - Korczowa za 818 mln, o tym przed chwilą mówiłem, zostanie oddany do użytkowania. Do końca tego roku. Projekt jest w realizacji, nie bez kłopotów, jak większość z nich.

    Jeśli chodzi o jeden z odcinków, bo to też się pojawiało, na A4, Rzeszów Zachód - Rzeszów Centrum, gdzie nastąpiło wykluczenie wykonawcy. Firma pierwotny kontrakt wygrała za 440 mln zł, zrealizowała go w 51% i za taką kwotę też otrzymała zapłatę, natomiast dokończenie kontraktu wygrał inny wykonawca teraz, za 183 mln zł, więc jak sobie zsumujemy 220 i 183, to realnie pierwotnie jest taniej, po tym ostatnim przetargu nawet jest taniej, niż początkowo miało to kosztować w wykonaniu firmy Radko.

    Często pojawiał się temat kosztów budowy autostrad w Polsce i w innych krajach. W Polsce budujemy za średnią europejską, za ok. 9, 9,5 do 10 mln euro za kilometr. W Irlandii średnia to jest ok. 9 mln euro za kilometr, na Węgrzech - ok. 12 mln euro za kilometr, w Austrii - ok. 13 mln euro za kilometr, w Holandii - ok. 50 mln euro za kilometr.

    (Poseł Jarosław Zieliński: Ale to trzeba porównywać w podobnych warunkach.)

    Właśnie o tym mówię. Mówimy o średnich cenach, gdzie zawsze ukryty jest w tym fałsz związany z różnicą, chodzi chociażby o kwestie związane z urbanizacją czy dużo większe koszty wykupów. Tak więc w Holandii, która jest bardzo zurbanizowana, prawdopodobnie te koszty są dlatego takie wysokie. Nasza średnia versus średnia unijna jest jakimś miarodajnym wskaźnikiem. Jeżeli jednak jest tak - ja bardzo często to podkreślam i proszę też panie i panów posłów o takie rzetelne i spokojne odniesienie się do tej sprawy - że my budujemy za średnią unijną, a w niektórych miejscach za niższą cenę... Rozmawiałem ostatnio z panią minister transportu Hiszpanii, jak to jest, że firmy hiszpańskie, które budują w Polsce za te pieniądze, po 9-10 mln euro za kilometr, w Polsce mają kłopoty, a w Hiszpanii w ostatnim przetargu było 6,5 mln euro za kilometr. Zastanówcie się państwo, tak na zdrowy rozum, czy to jest kwestia tego, że my za mało płacimy za te kontrakty? Nie. To jak to jest, że te firmy tracą płynność i mają kłopoty z realizacją kontraktów? Może jednak problem jest w tych firmach? Może problem jest w tym, że niektórzy zamiast realizować kontrakt, zastanawiają się, czy mają sobie kupić porsche cayenne, czy dom w Hiszpanii, o czym słyszeliśmy? Na tym polega problem, więc nie udawajcie i nie przerzucajcie winy na rząd czy na generalną dyrekcję, która za europejskie stawki, przy niższych przecież kosztach pracy w Polsce, buduje autostrady po europejskich kosztach. To te firmy mają problemy.

    Przy okazji, ja to będę zawsze uczciwie i otwarcie mówił, bo uważam, że również firmom wykonawczym trzeba mówić to prosto w twarz. Nie będzie w Polsce kompromisu, jeśli chodzi o jakość, cenę, gwarancje i czas realizacji. Bo to są podstawowe kryteria, którymi kierujemy się przy wyborze wykonawców autostrad. Jeżeli ktoś uważa, i to dotyczy różnych firm, również obcych, że zanim rozpocznie budowę, to wyśle nam kilkanaście pozwów sądowych i będzie oczekiwał, że będziemy dopłacali do kontraktów, bardzo wyraźnie chcę powiedzieć: nie, nie będziemy dopłacali do kontraktów. Wolimy taki kontrakt zerwać. Nawet więcej - nie możemy dopłacać do kontraktów. Po to są realizowane ponowne przetargi. Chcę, żeby to też bardzo mocno wybrzmiało. Stąd się biorą czasami, niestety, opóźnienia. Jednak pod pistoletem terminowości nie będziemy dopłacali firmom do kontraktów.

    Przy okazji chcę się odnieść do innej kwestii. Często tutaj słyszałem tzw. obrońców ludu, którzy, jak im się przypomni, pochylają się nad problemem poszkodowanych podwykonawców. Chcę bardzo wyraźnie powiedzieć, że wypłaciliśmy poszkodowanym podwykonawcom, również w ramach specustawy, którą Izba przyjęła, ponad 500 mln zł w zastępstwie tych nierzetelnych wykonawców, którzy swoim podwykonawcom nie zapłacili. Proszę więc o elementarną uczciwość w tym względzie i przede wszystkim rzetelność, bo to z naszej inicjatywy została przyjęta ta specustawa i w jej ramach poszkodowanym ludziom, jeśli spełniają warunki zawarte w tej ustawie, a są one bardzo liberalne, wypłacane są należności.

    Pan poseł Bodio, w zasadzie jako jeden z nielicznych, zadał bardzo konkretne i merytoryczne pytania. Chcę powiedzieć...

    (Poseł Jarosław Zieliński: Proszę nie oceniać posłów.)

    Mam takie prawo, tak jak i pan poseł miał prawo oceniać. Ja też jestem posłem i mam prawo oceniać.

    (Poseł Jarosław Zieliński: Ale pan odpowiada w ramach kontroli parlamentu nad rządem.)

    Tak się właśnie złożyło, że również jestem posłem, panie pośle.

    (Poseł Anna Paluch: Ale dzisiaj występuje pan jako przedstawiciel rządu.)

Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sławomir Nowak:

    Dziękuję, panie marszałku.

    Jeśli chodzi o odpowiedź na pytania pana posła Bodio, jakby merytorycznie, szczegółowo złożymy te wyjaśnienia na piśmie.

    Obecna nowelizacja WPIK dokładnie ma za zadanie, żeby wprowadzić te projekty, o których mówiliśmy Komisji Europejskiej, Komisji Infrastruktury, czyli m.in. rewitalizacje, projekty przejazdowe, rozjazdowe - to, o co pan poseł pytał - i te wszystkie projekty, które są uzgodnione z task force, żeby sprawniej wydawać środki unijne na inwestycje kolejowe. W nowym WPIK znajdzie się też Kraków Zabłocie, Krzemionki, ten projekt, o który pan poseł pytał.

    Część krajowa WPIK musi być zmodyfikowana pod kątem uwzględniania komplementarności w stosunku do projektów unijnych. Rzeczywiście w tym znowelizowanym WPIK odcinki Tuszyn - Ostrołęka czy Zgierz - Kutno nie znajdą się, ale za chwilę otwieramy nową perspektywę unijną. Dotyczy to też innych projektów drogowych, które będę realizowane, jeśli nie w tej perspektywie, to w następnej. Myślę, że te dwa projekty kolejowe mają duże szanse, żeby znaleźć się w nowej perspektywie.

    Obwodnice. To też ważne, bo rozumiem, że każdy z posłów musi wspomnieć o tym w swoim okręgu. W związku z tym chcę bardzo wyraźnie powiedzieć, że jeszcze żaden projekt drogowy nie został wykreślony z obecnego krajowego planu.

    (Głos z sali: Wykreślono projekt drogowy...)

    Nic, panie pośle, nie zostało wykreślone. A więc właśnie, wiem, że jest trochę lepiej i chcę być może uspokoić pana posła: nie ma wykreślania żadnych projektów. Krajowy plan, który jest w obecnym kształcie, który jest znany, wisi w Internecie, można go przeczytać, jest realizowany, realizowany w ramach posiadanych możliwości, sił i środków. Ta perspektywa kończy się. Pochodzące z niej środki mamy wydane, zakontraktowane w 100%. Nowe projekty drogowe i kolejowe mogą być realizowane w ramach nowej perspektywy budżetu unijnego, jeżeli szczyt unijny skończy się dla Polski sukcesem i będzie ten budżet.

    Myślimy również wspólnie z marszałkami, żeby jeśli chodzi o projekty obwodnic, które nie będą realizowane przez generalną dyrekcję, bo priorytetem będzie przede wszystkim domknięcie sieci dróg autostradowych i ekspresowych, o co też państwo tutaj apelowali, znaleźć sposób współfinansowania przez rząd i samorząd w zakresie pozostałych projektów obwodnicowych, jeżeli chodzi o tego rodzaju zobowiązania.

    Cały czas też np. obwodnica Suwałk, bo to się pojawiało, jest w zawieszeniu, gdyż nie wiemy, czy Unia Europejska przyjmie Connecting Europe Facility, czy też tego narzędzia nie będzie. W ramach CEF, jeżeli ten projekt będzie, chcielibyśmy zgłosić do niego obwodnicę Suwałk. Podobnie jest z trasą S3, bo ona też się pojawiała.

    (Poseł Jerzy Szmit: A obwodnica Olsztyna?)

    Jak mówię, koncert życzeń. To zawsze tak jest, ale można, jak powiedziałem, przyzwyczaić się do tego, a nawet polubić.

    A więc będziemy pracowali nad tym - jestem w stałym kontakcie z marszałkiem województwa - żeby tego rodzaju projekty móc realizować w nowej perspektywie budżetu unijnego.

    Panie marszałku, jak powiedziałem, odpowiemy wszystkim paniom i panom posłom na piśmie...

    Aha, jeszcze jedna rzecz, bo pojawiła się tu dezinformacja. Mam nadzieję, że jest to tylko nieświadomość. Jeśli chodzi o skargi firm irlandzkich, to bardzo proszę państwa o dużą wstrzemięźliwość w komentowaniu tego rodzaju rzeczy, bo nie byłoby dobrze, gdyby posłowie polskiego parlamentu zupełnie nieświadomie uczestniczyli w czystej grze biznesowej podmiotów, które za chwilę mogą być w sporze z polskim rządem. Komisja Europejska nie wypłaciła żadnego odszkodowania żadnej firmie irlandzkiej. Ktoś o to pytał. To jest jakaś kompletna aberracja. Prowadzimy wspólnie z Komisją Europejską audyt projektów irlandzkich, z których Irlandczycy zostali wykluczeni, żeby udostępnić Komisji Europejskiej wszystkie niezbędne dane, informacje na ten temat, natomiast będziemy bronili interesu publicznego bardzo konsekwentnie i skutecznie.

    Co do płynności KFD, to nie jest ona w żaden sposób zagrożona. Odpowiadam, bo też pojawiały się takie pytania.

    Rok 2012 - wykonanie jest na poziomie 19 mld zł, rok 2013 - na poziomie 15 mld zł, jeśli dobrze pamiętam, albo 18. Za chwilę wchodzą nowe projekty, nowa perspektywa i nowe projekty unijne, o czym premier mówił w drugim exposé i te wszystkie S, które dziś się pojawiały, w swoim czasie również znajdą miejsce, znajdą się na liście projektów realizowanych przez generalną dyrekcję w ramach nowego programu drogowego.

    (Głos z sali: A KDP?)

    Jeśli chodzi o KDP, jest kończony projekt, jest kończone studium wykonalności i do końca tego roku będzie ono dokończone. Projekt kolei dużych prędkości będzie czekał na lepsze czasy i na potencjalnego inwestora. Jeśli państwo takiego znacie, to zapraszam na Chałubińskiego, ministerstwo chętnie przywita takiego inwestora, jeżeli byłby zainteresowany partnerstwem publiczno-prywatnym w tym względzie. W tej i przyszłej perspektywie unijnej nie stać nas na zbudowanie kolei dużych prędkości, ale dworzec w Łodzi - jestem też w stałym kontakcie z panią prezydent, której ta sprawa jest bardzo bliska, jest dla niej bardzo ważna - nie jest zagrożony. Projekt dworca jest realizowany i będzie realizowany w takiej formie, aby być może kiedyś w przyszłości był gotowy również do przyjęcia pociągów kolei dużych prędkości, które były tam planowane.

    Żeby była jasność, w Polsce od końca 2014 r. będą koleje dużych prędkości. Na E65 i na Centralnej Magistrali Kolejowej będą jeździły pociągi dużych prędkości. Pociągi Pendolino są kolejami dużych prędkości i na CMK będą przekraczały prędkość 200 km/h. W przypadku tego programu, tego projektu również nie ma zagrożenia. Uzgodniliśmy z Komisją Europejską zmianę formuły finansowania Pendolino, która z perspektywy PKP InterCity jest korzystniejsza niż pierwotna, mimo że intensywność pomocy będzie mniejsza. Pociągi wyższej klasy, wyższej jakości będą mogły wjechać na inne połączenia, chociażby do Poznania czy do Wrocławia, przez protezę koniecpolską, tak aby w 2014 r., w 2015 r. przejechać w 3,5 godz. między Wrocławiem a Warszawą. Dlatego są projekty rewitalizacyjne i dlatego należy cieszyć się ze zwiększenia dofinansowania ze strony Komisji Europejskiej do projektów rewitalizacyjnych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)