2 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (druki nr 1140 i 1234).

Poseł Tadeusz Woźniak:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia stanowiska Klubu Parlamentarnego Solidarna Polska w sprawie sprawozdania Komisji Spraw Wewnętrznych o projekcie ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej, zawartego w druku sejmowym nr 1234.

    Rządowy projekt ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej z projektami aktów wykonawczych został zawarty w druku nr 1140 z dnia 26 lutego 2013 r. Pierwsze czytanie odbyło się na 35. posiedzeniu Sejmu. Wniosek Solidarnej Polski o dodatkowe skierowanie projektu do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu rozpatrzenia nie uzyskał poparcia wymaganej większości posłów. Za wnioskiem było 216 posłów, przeciw 235, żaden z posłów nie wstrzymał się od głosu. Zadziwiający wydał się fakt, że koalicja PO-PSL wraz z Mniejszością Niemiecką odrzuciła w pełni zasadny wniosek Solidarnej Polski, aby projektem ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej na równi z Komisją Spraw Wewnętrznych zajęła się sejmowa komisja właściwa do spraw przestrzegania praw człowieka w Polsce.

    Ostatecznie projekt został skierowany do Komisji Spraw Wewnętrznych z zaleceniem zasięgnięcia opinii Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. W dniu 19 marca Komisja Spraw Wewnętrznych powołała podkomisję nadzwyczajną. Podkomisja po rozpatrzeniu rządowego projektu ustawy na posiedzeniach w dniach 19, 20 i 26 marca br. przedłożyła komisji sprawozdanie o tym projekcie ustawy.

    Komisja Spraw Wewnętrznych w dniu 4 kwietnia br. rozpatrzyła sprawozdanie podkomisji i postanowiła przedstawić swoje sprawozdanie Wysokiej Izbie. Na posiedzeniu zarówno komisji, jak i podkomisji nadzwyczajnej trwały długie dyskusje posłów, gdyż temat bądź to budził kontrowersje, bądź też wymagał szczegółowych wyjaśnień od przedstawicieli rządu.

    Należy przypomnieć, że sam wiceminister Piotr Stachańczyk w trakcie debaty w Sejmie stwierdził, że tak długo trwały prace, gdyż projekt ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej budził emocje i wiele osób i instytucji wypowiadało się w trakcie jej przygotowania.

    Projekt ustawy określa środki przymusu bezpośredniego używane lub wykorzystywane przez uprawnionych, przypadki używania i wykorzystywania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej, zasady ich używania lub wykorzystywania, postępowanie przed użyciem lub wykorzystaniem środków przymusu bezpośredniego i broni palnej i po ich użyciu lub wykorzystaniu oraz dokumentowanie ich użycia lub wykorzystania.

    Wiele dyskusji wywołał już sam katalog uprawnionych do używania lub wykorzystywania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej oraz najczęściej proponowane rozszerzenie ilości uprawnionych do użycia lub wykorzystania określonego środka przymusu bezpośredniego. Takim dość popularnym środkiem - do końca nie wiedzieć czemu - stały się przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej, zwane potocznie paralizatorami. Mimo że np. Służba Więzienna sama wnioskowała o odebranie jej możliwości posługiwania się paralizatorami, to właśnie o ten środek przymusu zabiegały często inne służby i formacje. Co do Służby Więziennej zachodzi jednak podejrzenie, że rezygnacja z paralizatorów i innych środków przymusu to inicjatywa wyłącznie kierownictwa, podczas gdy szeregowi funkcjonariusze wypowiadają się krytycznie o tym pomyśle.

    Analizując obowiązujące i projektowane uprawnienia, należy zauważyć, że uprawnienia pracowników zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich lub młodzieżowych ośrodków dla nieletnich pozostają bez zmian. Państwowej Straży Rybackiej odbiera się broń gazową, ale dodaje pałkę służbową i paralizator. Policji dodaje się jako środki przymusu bezpośredniego pojazdy służbowe i kaski zabezpieczające, środki przeznaczone do pokonywania zamknięć budowlanych i innych przeszkód, w tym materiały wybuchowe oraz środki pirotechniczne o właściwościach ogłuszających lub olśniewających. Straży Granicznej dodaje się kask zabezpieczający, konie służbowe, pojazdy służbowe, pokój izolacyjny oraz środki do pokonywania zamknięć budowlanych i innych przeszkód, takie same jakie przyznano Policji. Kontroli skarbowej z kolei posłowie zaproponowali odebranie możliwości używania siatki obezwładniającej, pocisków niepenetracyjnych, granatów łzawiących, kolczatek drogowych i innych środków przeznaczonych do zatrzymywania i unieruchamiania pojazdów mechanicznych i pokonywania zamknięć budowlanych.

    Straży Leśnej odebrano pociski niepenetracyjne, ale dodano pasy służbowe i paralizatory. Ochronie osób i mienia odebrano broń gazową, a dodano możliwość używania siły fizycznej w postaci technik transportowych. Strażom gminnym odebrano konie służbowe jako środek przymusu bezpośredniego, a dodano siatkę obezwładniającą z możliwością jej stosowania wyłącznie wobec zwierząt. Biuro Ochrony Rządu nie będzie mogło posługiwać się kaftanami i pasami obezwładniającymi, ale za to użyje w razie potrzeby pocisków niepenetracyjnych i paralizatorów. Straż Marszałkowską doposażymy w siatkę obezwładniającą i paralizatory. Żandarmeria Wojskowa będzie mogła wykorzystać jako środki przymusu bezpośredniego pojazdy służbowe i środki przeznaczone do pokonywania zamknięć budowlanych i innych przeszkód. Inspekcja Transportu Drogowego otrzymała pałki służbowe. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego zostanie pozbawiona kaftanów bezpieczeństwa, pasów obezwładniających oraz ręcznych granatów łzawiących, ale proponuje się doposażyć ją w takie środki przymusu bezpośredniego jak pałki służbowe, psy służbowe, pociski niepenetracyjne, paralizatory, pojazdy służbowe i środki przeznaczone do pokonywania zamknięć budowlanych i innych przeszkód.

    Agencja Wywiadu będzie mogła posłużyć się pojazdami służbowymi i użyć innych środków przymusu bezpośredniego (Dzwonek) w związku z realizacją zadań ustawowych, podobnie jak Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Służba Wywiadu Wojskowego. Centralne Biuro Antykorupcyjne będzie uprawnione do używania pałek służbowych, pocisków niepenetracyjnych i środków przeznaczonych do pokonywania zamknięć budowlanych. Straż Parku będzie mogła posłużyć się psem służbowym jako środkiem przymusu bezpośredniego. Służbie Celnej dodaje się możliwość użycia pojazdów służbowych jako środków przymusu bezpośredniego.

    Najwięcej uprawnień do użycia określonych środków przymusu bezpośredniego odbiera się Służbie Więziennej. Niestety nie ma już czasu, aby rozwinąć ten temat. Należy jednak zadać sobie pytanie, czy nie wprowadzamy za dużo uprawnień do stosowania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej wobec ludzi. Pragnę podkreślić, że wymienione przeze mnie uprawnienia zwiększają i tak liczne już dzisiaj uprawnienia Policji i służb do użycia broni palnej i środków przymusu bezpośredniego.

    Ze względu na konieczność wejścia w życie ustawy z dniem 5 czerwca bieżącego roku Solidarna Polska, jako formacja odpowiedzialna za państwo, poprze projekt ustawy i nie będzie utrudniać prac legislacyjnych. Solidarna Polska włączy się w pilne rozpatrzenie zgłoszonych poprawek, ale wnikliwie będzie obserwować stosowanie w praktyce dodatkowych uprawnień nadanych Policji i licznym służbom na mocy procedowanej przez nas ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)