5 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (druki nr 329 i 369).

Poseł Izabela Leszczyna:

    Nie pomyliliśmy się, pani poseł.

    Panie Marszałku! Panie Ministrze!...

Poseł Izabela Leszczyna:

    ...Wysoki Sejmie! Głównym problemem toczącej się od wielu miesięcy debaty emerytalnej, debaty toczącej się w różnych miejscach, ale także, a może przede wszystkim w polskim Sejmie, było to, że posłowie Prawa i Sprawiedliwości i Sojuszu Lewicy Demokratycznej podczas tych dyskusji zachowywali się tak, jakby nie było roku 1999, jakby nie było reformy, która wprowadziła ścisły związek między składką odprowadzaną przez cały okres aktywności zawodowej a wysokością naszej emerytury. I to niezrozumienie systemu, który w naszym kraju obowiązuje od 13 lat, spowodowało, że kluby PiS-u i SLD, chcąc poprawić dolę emeryta, zgłosiły poprawki, które tę dolę pogarszały. Oczywiście...

    (Poseł Anna Paluch: Swobodna interpretacja pani poseł.)

    ...nie expressis verbis, ale przyjęcie państwa poprawek, zarówno z jednej, jak i z drugiej strony, spowodowałoby to, że emerytury przyszłych emerytów musiałby zostać drastycznie obniżone. Wielokrotnie mówiliście państwo, że ten system jest systemem trudnym, skomplikowanym, niezrozumiałym dla przeciętnego obywatela. Oczywiście nikt nie oczekuje od przeciętnego obywatela, że będzie znał algorytm wyliczania własnej emerytury. Natomiast tym bardziej od polityków, którzy podejmują decyzje w sprawie emerytur, taki obywatel ma prawo oczekiwać nie tylko tego, że dokładnie wiemy, o czym dyskutujemy, ale że mamy poczucie odpowiedzialności, że zgłaszane przez nas poprawki nie pogorszą sytuacji emerytów, a ją polepszą.

    Pewnie warto przypomnieć, być może któryś raz z kolei, istotę polskiego systemu emerytalnego. 13 lat temu każdemu z nas ZUS założył konto. Na tym koncie rejestrowane są, ewidencjonowane nasze składki i wysokość przyszłej emerytury zależy od tego, w wypadku kapitału emerytalnego, na który składają się odprowadzane podatki każdego z nas, nasza składka emerytalna, jaki jest stosunek tego kapitału do liczby lat, kiedy będziemy na emeryturze, to znaczy do liczby lat, podczas których będziemy korzystać z tego kapitału emerytalnego. To co w starym systemie, przed 1999 r., było bonusem, a więc wcześniejsze przejście na emeryturę dla kobiet, dla różnych innych grup zawodowych, dzisiaj jest obciążeniem. Wcześniejsze przejście na emeryturę jest po prostu dla człowieka, dla przyszłego emeryta niekorzystne. To jest nasz podstawowy obowiązek, to musimy ludziom wyjaśniać, tłumaczyć i taką reformę musimy oswajać.

    To był pierwszy obszar naszego sporu, sporu koalicji z głównymi partiami opozycyjnymi, to znaczy z PiS i SLD, dlatego odrzuciliśmy te dwie zasadnicze poprawki SLD. Często słyszymy, że było kilkanaście poprawek, wszystkie koalicja odrzuciła. Proszę państwa przyjrzyjmy się im merytorycznie. Generalnie poprawka PiS dotyczyła tego, żeby zostawić 60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn, czyli krócej zbierać pieniądze, a dłużej je wydawać, a więc obniżyć emerytury. A jeśli chodzi o poprawki SLD, zgłaszane przez panią poseł Bańkowską, pierwsza poprawka dotyczyła tego, żeby kobiety dzisiaj 50-letnie pracowały jak dotychczas do 60. roku życia. Z pozoru brzmi to atrakcyjnie, tylko że, pani poseł, takie kobiety miałyby niższą emeryturę, bo po prostu o te 7 lat krócej odkładałyby na swój kapitał emerytalny, mniej więcej o 70% ta emerytura byłaby dla nich niższa.

    Podobnie nieodpowiedzialna, naszym zdaniem, była druga poprawka SLD, która dotyczyła tego, że staż 35 lat dla kobiet i 45 dla mężczyzn miałby stać się jedynym kryterium przejścia na emeryturę. Uzależnienie przejścia na emeryturę tylko od stażu znowu na pierwszy rzut oka brzmi sprawiedliwie: długo pracował, niech idzie na emeryturę, ale de facto tak nie jest. To byłoby szczególnie niesprawiedliwe dla osób, które są najsłabiej wykształcone, bo one najwcześniej wchodzą na rynek pracy, w związku z czym dość szybko, relatywnie do swojego wieku, uzbierają wymagany staż i w dość wczesnym wieku przejdą na emeryturę. Czyli nie dość, że takie osoby zwykle mało zarabiają, odprowadzają niską składkę, to jeszcze muszą ją podzielić na o wiele dłuższy okres życia. Naszym zdaniem jest to niesprawiedliwe.

    Drugi punkt sporu, taki generalny, miał podłoże logiczne, tzn. inaczej ustalaliśmy związki przyczynowo-skutkowe. Opozycja często mówiła, Prawo i Sprawiedliwość, państwo posłowie mówiliście, że niższa jakość życia w Polsce, a więc niższe PKB, niższe wynagrodzenia, gorsza ochrona zdrowia, są przyczyną tego, że nie powinniśmy wprowadzać reformy systemu emerytalnego. Nasi bogaci sąsiedzi z Zachodu mogą pracować dłużej, my, biedni Polacy, nie możemy. Naszym zdaniem to błąd logiczny, bo właśnie dlatego musimy wprowadzić reformę systemu emerytalnego, że jesteśmy biedni. A nasze PKB, mimo sukcesów ostatnich lat, wciąż nie jest tak wysokie, jak chcielibyśmy, czy takie, jakie mają państwa zachodniej Europy. Musimy dłużej i więcej pracować, bo my wciąż gonimy króliczka, a dobrobyt Polaków to jest jedna z tych niewielu dziedzin, kiedy nie chodzi o to, żeby go gonić, tylko o to, żeby go złapać.

    Naprawdę istnieje zależność między pracą ludzi a ich dobrobytem. Nie ma dobrobytu bez pracy i przykro nam jest, że posłowie PiS i SLD tego nie dostrzegają. Polacy nie mają szansy na wyższe emerytury, jeśli relacja stażu pracy do czasu spędzanego na emeryturze pozostanie na dzisiejszym poziomie. Ta relacja musi się zmienić. Wszyscy ekonomiści mówią, że żeby emerytura była godna, musimy trzy razy dłużej pracować niż pobierać świadczenie emerytalne.

    Oczywiście zawsze istnieje pewien wybór, to nie jest tak, że nie ma wyboru. Przy czym alternatywa jest dokładnie taka: albo pozostawiamy system emerytalny taki, jaki jest dzisiaj i mamy te głodowe emerytury, o których państwo mówicie, albo podwyższamy wiek emerytalny, wydłużamy naszą aktywność zawodową i wtedy nasze emerytury mają szansę być o 45% wyższe w stosunku do tych, które mielibyśmy, gdybyśmy tej reformy i tej zmiany nie wprowadzili.

    Warto jeszcze dodać jedno, że właściwie każdy powszechny i obowiązkowy system, obojętne, anglosaski czy latynoamerykański, czy ten, który mamy w Polsce czy Szwecji, w gruncie rzeczy opiera się na solidarności społecznej, która polega na tym, że młodzi wypracowują PKB i ono jest dzielone pomiędzy wszystkich, także pomiędzy tych, którzy dzisiaj już tego PKB nie wypracowują, są tylko konsumentami. Ten system solidarnościowy w naszym polskim systemie emerytalnym istnieje. Mamy solidarność wewnątrzpokoleniową, bo przecież jest redystrybucja, bo przecież mamy emerytury minimalne, nie zostawiamy nikogo bez środków do życia, ale musi być też solidarność międzypokoleniowa. Przy czym odpowiedzialny rząd rozumie ją w taki sposób, że z jednej strony emeryci muszą otrzymać godne emerytury, ale z drugiej strony pokolenie pracujące nie może być zbytnio obciążone emeryturami swoich dziadków i rodziców.

    Dlatego nawet jeśli pan przewodniczący Duda, wspierany z prawej, co jest oczywiste, ale także z lewej strony sceny polityczne, co jest pewną nową świecką tradycją, będzie nam groził i powtarzał, że rozwiesi plakaty posłów, którzy zagłosują za wydłużeniem aktywności zawodowej Polaków, przed wyborami, to powiemy: Panie przewodniczący Duda, my i tak zagłosujemy za. Zagłosujemy za ze względu na poczucie odpowiedzialności wobec polskich dziadków, rodziców, dzieci i wnuków, zagłosujemy bez lęku przed związkami zawodowymi.

    Na koniec w imieniu klubu Platformy Obywatelskiej chciałabym, panie marszałku, zgłosić poprawkę, która wychodzi naprzeciw lękom tych, którzy boją się nie tego, że mają dłużej pracować, ale tego, czy będą mieli miejsce pracy i czy to miejsce pracy będzie przyjazne dla nich jako starszych osób. Taką poprawkę, która zobowiązuje pana ministra do tego, aby opracował program wspierający pracowników i pracodawców do końca 2013 r., zgłasza klub Platformy Obywatelskiej. Dziękuję. (Oklaski)