6 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (druki nr 177 i 217).

Poseł Magdalena Kochan:

    Bardzo dziękuję, panie marszałku.

    Muszę powiedzieć tak. Trudno mi zrozumieć logikę, gdy w jednym zdaniu mówi się o tym, że założenia ustawy może i dobre, ustawa matka niekoniecznie, a już to, co naprawia ustawę matkę, na pewno złe. Ja tego nie rozumiem i oczekiwałabym tu troszkę konsekwencji.

    Jeśli zadanie, które sobie postawiliśmy, zadanie, żeby zamienić pieczę zastępczą, pieczę instytucjonalną na pieczę rodzinną, realizowane głównie przez samorządy powiatowe, w obecnej sytuacji kosztuje te samorządy rocznie 1,5 mld zł z naddatkiem, to powiedzcie mi państwo, jakich dodatkowych środków potrzeba z budżetu państwa, żebyśmy sobie uzmysłowili, że ten sposób, w ramach którego przyzwyczajeni do domów dziecka odsyłamy tam dzieci, jest zły i kosztowny. Co trzeba zrobić, żebyśmy powiedzieli sobie, że opieka dzieci w pieczy zastępczej jest stokrotnie lepsza, mniej kosztowna i państwo...

    (Głos z sali: ...bo nie ma pieniędzy...)

    Jak to nie ma pieniędzy? Właśnie tu są pieniądze. Właśnie tu są pieniądze. (Poruszenie na sali)

    Jeśli na ostatnim moim spotkaniu z samorządowcami i rodzinami zastępczymi, to było w poniedziałek... (Gwar na sali)

    Jeśli państwo pozwolicie i posłuchacie chwilę, to może łatwiej będzie nam się porozumieć.

    Na moje pytanie do pana starosty, ile ma dzieci w pieczy zastępczej, usłyszałam odpowiedź: 42 w rodzinach zastępczych i 18 w instytucjach, w placówkach wielofunkcyjnych. Zapytałam: Ile pan wydaje na te 18? Odpowiedział: Dwukrotnie więcej niż na te w rodzinach zastępczych.

    Co stało na przeszkodzie, żeby od momentu uchwalenia ustawy w czerwcu... (Gwar na sali)

    Jeśli pani poseł pozwoli, będę bardzo wdzięczna, naprawdę bardzo wdzięczna.

    ...przekonać rodziny zastępcze, które opiekują się 42 dzieci, żeby tych 18 dzieci - zgoda, nie wszystkie mogą - przynajmniej 10 z domu dziecka umieścić w rodzinach zastępczych? Czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień, październik, listopad to 6 miesięcy, do tego grudzień, czyli 7 miesięcy. Można. Była chęć ze strony rodzin zastępczych, które siedziały ze mną i rozmawiały o tym ze swoim starostą. Mówiły wprost: Panie starosto, nie trzeba nowych rodzin, my byśmy przejęli przynajmniej 10 dzieci, to na pewno.

    Jedno dziecko w domu dziecka to kwota między 5 a 6 tys., jedno dziecko w rodzinie zastępczej to kwota od 2,5 do 3 tys. Państwo mnie pytacie, skąd wziąć pieniądze na koordynatorów. Stąd, stąd wziąć pieniądze. Niekoniecznie sięgać po dodatkowe pieniądze z budżetu państwa, w sytuacji kiedy ani budżet państwa nie jest w kwitnącej sytuacji, tak jak w 2005 r., ani budżety samorządów. Stąd wziąć pieniądze. Czas kryzysu zmusza nas do myślenia. Nic nas nie zwalnia od myślenia o tym, że na nieracjonalną, złą opiekę, nieefektywną, system niezapewniający dzieciom właściwej pieczy, wydajemy więcej niż na dobrą. Nic. Państwo mnie pytacie, skąd wziąć pieniądze, mówicie, że wyrwaliśmy zęby ustawie. Jakie zęby? Zabraliśmy asystentów rodziny? Powiedzieliśmy któremuś wójtowi, burmistrzowi: Nie masz prawa zatrudniać asystenta? Ani jednym słowem się nie zająknęliśmy w tej ustawie na ten temat. Powiedzieliśmy tylko tyle: może. Są to rozwiązania mądrzejsze, takie które pozwalają przewidzieć, bo przecież np. zasady współfinansowania przez gminę utrzymania dzieci pozostających w systemie pieczy zastępczej nie wyjęliśmy z ustawy w nowelizacji. To jest, to obowiązuje. Każda gmina musi sobie zdawać sprawę z tego, że od 1 stycznia 2012 r. koszt utrzymania każdego dziecka, które trafi do systemu pieczy zastępczej, w 10% będzie pokrywany przez gminę. Czy zatem nie napisaliśmy także: Gmino nasza ukochana, pomyśl, czy nie warto skierować środków na asystenta rodziny po to, żeby nie pokrywać kosztu comiesięcznego pobytu dziecka w systemie pieczy zastępczej poza swoją rodziną, jeśli już nie kierujesz się sercem, myśląc o dziecku, to kieruj się swoimi finansami? Czy zmieniliśmy w ustawie zapis, który mówi, że każda gmina będzie wymuszać na swoim powiecie, żeby zwiększył ilość rodzin zastępczych, ponieważ jest łatwiej zapłacić za dziecko 250 zł miesięcznie niż 500 zł? W pierwszym roku jego pobytu to jest tylko 10%, w drugim - 30% kosztów pobytu swoich dzieci pokrywają gminy, a w trzecim i kolejnych latach - 50%. Czy zatem nie warto skierować tu uwagi, pracy, służb społecznych, socjalnych, tak żebyśmy zatrudnili asystentów i wspomogli rodzinę po to, żeby dzieci nie uciekały nam do systemu pieczy zastępczej. Państwo mówicie: Zostawiliście dzieci bez pomocy. Ależ, jest dokładnie odwrotnie. Czy instytucja... Nie, nie będę epatować państwa opowieścią o tym, jak instytucja zajmowała się dzieckiem, krzywdzonym już w sposób absolutnie niemożliwy przez swojego ojca, które dopiero kiedy trafiło do systemu pieczy zastępczej, wyszło na prostą. Na taką pieczę stawiamy w całej tej ustawie. Wy ciągle pytacie o to, skąd pieniądze. Stąd, z gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Czy nie z tych środków finansujemy świetlice terapeutyczne, świetlice wsparcia? Czy nie warto także z tego kapslowego - nie udawać, że przeszkalamy tysiące dzieci, rodzin na szkoleniach przeciwalkoholowych w szkołach - przeznaczyć sensownych pieniędzy, które zostają w gminach, na właściwe wspieranie rodzin mających kłopoty? Czy nie warto na to przeznaczyć pieniędzy? Czy one są w budżecie państwa? Czy są w budżecie samorządów? Pan poseł nie rozumie? Czy pieniądze z gminnych komisji z kapslowego są? Są.

    (Poseł Andrzej Dera: Trzeba system stworzyć.)

    To jest system. Zachęcam do przeczytania ustawy w całości.

    Państwo mnie pytacie, ile ośrodków adopcyjnych zlikwidowaliśmy. A czy państwo wiecie, że w latach 2005, 2006 i 2007 r. z powodu wychwalanego tutaj przez panią poseł Kempę, o ile dobrze pamiętam, systemu - który miał opracować minister sprawiedliwości, bo, broń Boże, minister polityki społecznej i rodziny w naszej komisji, bo nie zna się na sprawach związanych z dziećmi - adopcji ze wskazaniem, bez żadnej kontroli ze strony państwa, bez udziału ośrodków adopcyjnych, straciliśmy z oczu, i nie wiemy, co się z nią stało, grupę 1800 dzieci. Czy my wiemy, że ponad 100 ośrodków adopcyjnych działających do tej pory w Polsce tak załatwiało problemy dzieci, że kilka lat czekali rodzice adopcyjni i kilka lat czekały dzieci w domach małego dziecka.

    (Poseł Elżbieta Rafalska: Teraz będzie szybciej?)

    Tak, będzie inaczej, pani poseł. Dlaczego? Dlatego że samorządowe województwa, które są odpowiedzialne za prowadzenie ośrodków adopcyjnych, znają swoje problemy i że do nich jest blisko rodzicom adopcyjnym, więc mogą powiedzieć: Nie wolno czekać tak długo na dzieci. Nie, małe dzieci nie mogą czekać 5 lat w domu małego dziecka, dlatego że bliższy jest ten marszałek, o wiele bliższy, niż nie wiadomo kto, kto dzisiaj odpowiada za ośrodki adopcyjne.

    (Głos z sali: Samorządy.)

    Tak jest, pani poseł.

    I jeszcze jedno. Ja wiem, że nie lubimy nowego. W tej ustawie, w tej czyszczącej ustawie, przeciwko której państwo jesteście, mówimy: Nie będzie płatnych szkoleń dla rodziców adopcyjnych. Oni nie będą ponosić kosztów tego, nie wydadzą ani jednej złotówki. To jest koszt samorządu i państwa w tej części, o której mówił przed chwilą pan Dera. Przeciwko temu też państwo jesteście? Niech płacą w dalszym ciągu po 6 tys. za jedno szkolenie, żeby zostać kandydatem na rodzica adopcyjnego. To jest w tej ustawie, w tej czyszczącej. W tej czyszczącej ustawie, przeciwko której państwo jesteście, jest zapisany monitoring tych rozwiązań. Też jesteście państwo przeciwko temu? Państwo macie komunały na ustach. Fajnie jest krytykować coś, czego się do końca chyba jednak nie przeczytało, skoro się mówi o dobrych założeniach tej ustawy.

    (Poseł Maria Zuba: To samo było mówione, jak ustawa była nowelizowana.)

    I ostatnia rzecz. Czy my lubimy nowe rzeczy i nowe rozwiązania? Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej jest pierwszą ustawą, która stara się to uporządkować i stara się system samorządu terytorialnego, który w Polsce okrzepł i umie wiele rzeczy robić... (Gwar na sali)

    Obiecuję pani poseł kiedyś oddać to wszystko, co dzisiaj mnie pani poseł robi.

    Chodzi o system pieczy i o to, by powiązać samorząd najbliższy obywatelowi z tym, co się dzieje na jego terenie, z odpowiedzialnością także za dzieci.

    Czy lubimy, żeby nowe wprowadzane było przez wszystkich natychmiast akceptowane? Nie, boimy się nowego. To prawda. Jeżeli chodzi o dzisiejszy stan rzeczy, o którym państwo mówicie: bałagan, ja się zgadzam. Organizacyjnie on w tym roku ma prawo być. Dlaczego? Dlatego, pani poseł, że jak coś porządkuję - odwołując się do pani porównań świątecznych - przed świętami Bożego Narodzenia, to zanim do końca uporządkuję i odkurzę wszystkie książki i wszystkie rzeczy w szafie, na początku jest bałagan, po to, żeby potem było lepiej.

    Ja jestem przekonana, że to, co robimy, jest naprawdę dla dzieci. Żebyście państwo nie wiem jak ubierali w słowa to, że nie chcecie poprzeć dobrych rozwiązań, jestem co do nich przekonana. Co więcej, bardzo jestem ciekawa, co państwo powiecie w roku 2013, jeśli wreszcie nasze dzieci będą bardziej w pieczy rodzinnej niż w tej instytucji, którą kochacie, jak widzę, nad życie. Bardzo jestem ciekawa, czy wtedy odważycie się na powiedzenie: Nie mieliśmy racji. (Gwar na sali) Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Poseł Magdalena Kochan:

    Oddania pani poseł takiego...

    Przepraszam panią poseł, emocje mnie poniosły.