12 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (druk nr 18).

Poseł Monika Wielichowska:

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnioskodawco Projektu! Po dość burzliwym i politycznym wystąpieniu, które miało miejsce przed chwilą, przedstawiam stanowisko klubu parlamentarnego w sprawie procedowanego obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, zawartego w druku sejmowym nr 18.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niniejszy projekt ma na celu poszerzenie katalogu beneficjentów uprawnionych do korzystania z ustawowych ulg na przejazdy środkami publicznego transportu samochodowego oraz kolejowego. Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego przewiduje wprowadzenie od 1 września 2009 r. 49% ulgi dla dzieci i młodzieży w okresie od rozpoczęcia odbywania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego do ukończenia gimnazjum, szkoły ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej - publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej - do ukończenia 24. roku życia oraz dla studentów do ukończenia 26. roku życia, przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów jednorazowych oraz imiennych biletów miesięcznych.

    Na wstępie należy jednak zaznaczyć, co też czynię, że obywatelski projekt ustawy nie odpowiada aktualnemu stanowi prawnemu, ponieważ 1 stycznia 2011 r. studenci i osoby zrównane z nimi w zakresie prawa do korzystania z ulg uzyskali prawo do ulgi 51%, a zatem jest to wymiar wyższy od wnioskowanego w niniejszym projekcie, przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego, czyli kolejowego i autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów miesięcznych.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zdaniem Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska niniejszy projekt ustawy może być rozpatrywany jedynie w zakresie podwyższenia wysokości ulgi, która przysługuje dzieciom i młodzieży w okresie od rozpoczęcia odbywania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego do ukończenia gimnazjum, szkoły ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej - publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej - do ukończenia 24. roku życia. W odniesieniu do proponowanego w projekcie przyznania 49% ulgi dzieciom objętym obowiązkowym rocznym przygotowaniem przedszkolnym, uczniom i studentom do ukończenia 26. roku życia należy zaznaczyć, że projektowane zapisy przy przejazdach pociągami ekspresowymi na podstawie biletów miesięcznych byłyby de facto przepisami, które nie mają zastosowania w praktyce, ponieważ nie jest prowadzona sprzedaż biletów miesięcznych na te pociągi. Istnieje tam konieczność płatnej rezerwacji miejsca, czyli istnieje bariera cenowa. Natomiast przy przejazdach autobusami komunikacji zwykłej i przyspieszonej na podstawie biletów jednorazowych stanowiłyby one rozwiązanie precedensowe, ponieważ ani od wejścia w życie ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, Dz. U. z 2002 r. Nr 175, poz. 1440, z późn. zm., ani wcześniej uczniowie i studenci nie posiadali uprawnień do korzystania z ulg ustawowych przy przejazdach komunikacją autobusową na podstawie biletów jednorazowych.

    Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska uważa, że system ustawowych ulg przejazdowych powinien zmierzać do jego uproszczenia, poprawy czytelności i w efekcie do ochrony interesów państwa w finansowaniu z budżetu państwa skutków jego stosowania.

    Warto wspomnieć, że obecny system ustawowych ulg przejazdowych w przewozach kolejowych obejmuje 29 grup społecznych i zawodowych uprawnionych do korzystania w różnym zakresie z ulg przy przejazdach w kilku kategoriach pociągów. W przypadku komunikacji autobusowej system ulg obejmuje natomiast 27 grup uprawnionych do korzystania w różnym zakresie z ulg przy przejazdach 4 rodzajami komunikacji, tj. zwykłą, przyśpieszoną, pośpieszną i ekspresową. Obydwa systemy ulg przewidują możliwość wykupienia dwu różnych rodzajów biletów i są to bilety jednorazowe bądź też miesięczne.

    Uprawnienia do ulg są potwierdzane ponad pięćdziesięcioma różnymi dokumentami, ponadto niektóre osoby w trakcie jednego przejazdu mogą korzystać z ulg nawet z trzech tytułów, w zależności od tego, na jaki dokument powołują się przy zakupie biletu u przewoźnika. W praktyce powoduje to nieczytelność systemu ulg, którego koszty funkcjonowania pokrywane są budżetu państwa.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o wielkość i zakres obowiązujących ulg ustawowych przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego, wydaje się w tej chwili, że są proporcjonalne do rangi rozwiązywanego problemu, jakim jest konieczność zapewnienia ulgowych przejazdów dla określonych grup pasażerów.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska nie jest przeciwny wspieraniu uczniów poprzez system ulg przejazdowych, jednak wszelkie podejmowane działania powinny być przede wszystkim spójne z polityką społeczną państwa w stosunku do różnych grup społecznych. (Dzwonek)

    Konkludując, część propozycji zawartych w obywatelskim projekcie jest kierunkowo zasadna, jednakże nieaktualna z uwagi na wspomnianą zmianę ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2011 r. Przypomnę raz jeszcze, jest to ulga wyższa niż wnioskuje się w niniejszym obywatelskim projekcie ustawy.

    Zatem, biorąc pod uwagę wskazane względy i pojawiające się coraz częściej roszczenia o przyznanie lub rozszerzenie prawa do ulg przejazdowych, jak również roszczenia w zakresie ulg zgłaszane przez nowe grupy społeczne, Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska wnosi o odrzucenie procedowanego obywatelskiego projektu ustawy w pierwszym czytaniu. Dziękuję. (Oklaski)