3 punkt porządku dziennego:

Poseł Piotr Pyzik:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Procedowany dzisiaj projekt Prawa konsularnego, zawarty w druku nr 3290, ma zastąpić ustawę z 1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej. Regulacja ta w założeniu wnioskodawców ma rozwiązać problem zasad powoływania konsulów, funkcji i czynności konsularnych, zasad postępowania przed konsulem, opłat konsularnych i działalności konsulów honorowych. Jednakże w całym procesie legislacyjnym ważnym wydarzeniem było stwierdzenie przez rzecznika praw obywatelskich panią prof. Irenę Lipowicz niezgodności z prawem funkcjonowania polskich konsulów - chodzi o to, że konsulowie, wykonując swoje obowiązki, wykonywali je bez właściwej podstawy prawnej, bo na podstawie zarządzenia, a nie rozporządzenia szefa Ministerstwa Spraw Zagranicznych, jak nakazuje ustawa. Skierowała ona tę sprawę do Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny to podzielił i przychylił się do wniosku rzecznika praw obywatelskich. Skutkiem tego jest projekt, nad którym dzisiaj procedujemy.

    Projekt ten wprowadza wiele innowacyjności, tak jak pan minister wcześniej powiedział, łączy w pewną całość projekt Prawa konsularnego. Natomiast faktem jest, że sam sposób procedowania, konsultowania i wyłonienia pewnej całości po tej konsultacji względem innych resortów jest, jak by to powiedzieć, do pozazdroszczenia, gdyż faktem jest, że zostało to przeprowadzone moim zdaniem w sposób niezwykle interesujący. Jeśli chodzi o te konsultacje, przestrzeń konsultacyjna została wypełniona przez stowarzyszenia, organizacje i instytucje, które wydają się jak najbardziej kompetentne, natomiast, szczerze mówiąc, brakuje mi tutaj tych organizacji i instytucji, które są jakby po drugiej stronie czy są świadczeniobiorcami, powiedzmy, działań konsularnych, czyli organizacji polskich, polonijnych funkcjonujących poza granicami naszego kraju, a które niekoniecznie opierają się na dotacjach z kraju macierzystego. W pewnym sensie też moje wątpliwości rodzą się po zapoznaniu się z wątpliwościami Rady Legislacyjnej. Konkretnie chodzi mi o dwie kwestie. Z jednej strony to jest kwestia dotycząca sposobu funkcjonowania konsulów honorowych i powierzenia im pewnej przestrzeni konsularnej, zwłaszcza w aspekcie sposobu weryfikowania tych osób przed nadaniem im tego zaszczytnego tytułu. Druga kwestia to jest kwestia taka, czy w kategoriach prawa międzynarodowego projekt, który państwo przedstawiają, nazywa się właściwie, czy to jest Prawo konsularne, gdyż wydaje się, że... Ja też przeprowadziłem konsultacje na ten temat i zakres działalności konsulów widziałbym w sposób następujący.

    Bez wątpienia muszą być to działania, nazwijmy to tak, o charakterze polonijnym, działania o charakterze prawnym, działania skierowane na kwestie paszportowe, kwestie wizowe. To musi być kwestia opieki konsularnej, ale również szeroko rozumianej promocji, w tym zwłaszcza promocji kultury, szczególnie w tych okręgach konsularnych, gdzie nie ma instytutów polskich, kwestia opieki nad szkolnictwem polskim, kwestia pewnej kreatywnej funkcji każdego konsula. To nie jest kwestia zadbania o stan zastany, tylko kreatywne szukanie i budowanie nowych ośrodków edukacyjnych tam, gdzie one powinny być, gdzie powinny zaistnieć i gdzie po prostu będą potrzebne środowiskom Polaków, którzy tam mieszkają. Cel jest prosty: przetrwanie żywiołu polskiego w danym kraju przyjmowania.

    Kwestia prowadzenia polityki historycznej. Proszę zwrócić uwagę, jak bardzo zdanie wszystkich sił politycznych tu, w tej Izbie, zmieniło się na przestrzeni ostatniego roku. Od czasu kiedy zielone ludziki wylądowały na Krymie, nagle ostrość widzenia wielu się zmieniła. Wydaje mi się, że jest to też zakres działań, które nie są przewidziane, a powinny być przewidziane jako działania wręcz codzienne konsula Rzeczypospolitej Polskiej.

    Kwestia promocji gospodarczej czy turystycznej jest oczywistą oczywistością, której tutaj nie będę rozwijał, bo aż woła o pomstę do nieba sprawa tego już symbolicznego przykładu, że w Chinach 400 pracowników, powiedzmy, w przestrzeni dyplomatycznej Republiki Federalnej Niemiec to są przedstawiciele biznesu niemieckiego czy, powiedzmy, przemysłu niemieckiego, a wszystkich naszych pracowników tam jest bodaj chyba siedmiu, jeżeli się nie mylę. W związku z tym to jest też okazja do wypromowania polskiej marki, stworzenia w ogóle tej marki, wypromowania, logistycznej pracy i stworzenia takiego rozwiązania, które pozwoliłoby państwu polskiemu zaistnieć w różnych przestrzeniach, nie tylko geograficznych, ale też branżowych, mówiąc subtelnie.

    Utrzymywanie dobrych kontaktów z ośrodkami medialnymi w krajach przebywania, aktywna praca, wypracowywanie w relacjach z mediami danego kraju czy obszaru przebywania działań PR-owskich związanych z Polską, z polską racją stanu, z interesem państwa polskiego, no i oczywiście z interesem obywateli państwa polskiego, obywateli polskich. To jest też kwestia przepływu informacji w drugą stronę, czyli konsul w tym momencie staje się nie urzędnikiem, a wręcz politykiem. I tu jest następna kwestia. To jest kwestia, którą bardzo bym chciał zauważyć w tej ustawie, a której nie widzę, mianowicie prowadzenie pracy politycznej, oczywiście we współpracy z ambasadorem czy z ambasadą. To jest kwestia utrzymywania kontaktów z politykami nie szczebla najwyższego, ale też szczebla lokalnego i z różnych terenów, bo w gruncie rzeczy powstaje sytuacja, w której nasi turyści jadą do jakiegoś egzotycznego kraju, dochodzi do, umownie rzecz ujmując, zdarzenia niedobrego i w tym momencie nagle, na gwałt prowadzone są jakieś działania. Tu wymagane są rozwiązania stabilne, przewidywanie pewnych rozwiązań sytuacyjnych w zależności od zmiany sytuacji politycznej, a monitorowanie sytuacji politycznej jest niezbędne.

    Inną kwestią jest pozycja samego konsula, bo wydaje mi się, że umocowanie go uprawnieniami, o których powiedziałem wcześniej, daje mu możliwość funkcjonowania jak, przepraszam za taki kolokwializm, rasowy dyplomata, a nie jakiś urzędnik, który jest oddelegowany do pewnych czynności stricte biurokratycznych. Brak mi tutaj kreatywności, brak mi funkcji kreatywnej konsulów i powierzenia im tej kreatywności w sytuacji, w której konsul honorowy czasami dostaje uprawnienia może zbyt daleko idące, ale tylko może.

    Generalnie rzecz biorąc, widać pracę wykonaną nad tym projektem mającą na celu zadbanie o interes państwa polskiego i interes obywateli polskich przebywających w strefie funkcjonowania naszych konsulów. Wydaje mi się, że te wszystkie kwestie, które dzisiaj przedstawiłem, będę miał możliwość poruszyć także na posiedzeniu właściwej komisji sejmowej, czyli Komisji Spraw Zagranicznych. Takie też będę rekomendował rozwiązanie, jeśli chodzi o przyjęcie tej propozycji. Dziękuję uprzejmie. (Oklaski)