Poseł Jan Rzymełka:

    Dziękuję, pani marszałek. Dziękuję za możliwość wygłoszenia w ciągu tych 5 minut oświadczenia poselskiego.

    Moje dzisiejsze oświadczenie będzie poświęcone tragedii górnośląskiej, 70. rocznicy najsmutniejszych chwil mieszkańców Górnego Śląska. Miałem z tej trybuny już sposobność, bo miałem okazję siedem razy ślubować w Sejmie, kilka razy ten temat poruszyć: kiedy mówiłem o Salomonie Morelu, który był katem w obozie Zgoda, który otrzymywał bardzo wysoką polską emeryturę więziennego oficera, pułkownika i zbiegł do Izraela, kiedy mówiłem o wielu sprawach, które wtedy, w tych pierwszych kadencjach Sejmu, jeszcze były owiane tajemnicą - nie mówiono zbyt wiele na ten temat, bo starsze pokolenie bało się mówić - a wiązały się z pierwszymi miesiącami po przejściu frontu sowieckiego przez Górny Śląsk.

    Szanowni posłowie, ja nie będę starał się mówić emocjonalnie, ja oprę się na pewnych dokumentach. Chciałbym podziękować IPN-owi, który wydał w ostatnim czasie tę oto książkę: ˝Obóz pracy w Świętochłowicach w 1945 r.˝ Dokumenty, tylko i wyłącznie dokumenty.

    Chciałbym również podziękować prezydentowi Komorowskiemu, który kilka dni temu był w Radzionkowie, gdzie IPN razem z miastem otworzyli Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 r., na Syberię i do Donbasu. Kilkaset tysięcy ludzi było wywiezionych do pracy, z czego wróciła garstka. Był to okres represji, który wynikał z niezrozumienia historii i spraw narodowościowych na Górnym Śląsku, gdzie próbowano zastosować dekrety dotyczące tzw. dwójkarzy obowiązujące w Generalnej Guberni. Cała ludność autochtoniczna Górnym Śląsku, ponad 90%, otrzymała z urzędu ˝dwójkę˝, czyli kategorię drugą. Ale nie dlatego, że byli oni w Wehrmachcie czy gdzieś służyli, ale dlatego, że tam mieszkali, byli potrzebni jako fachowcy w kopalniach czy hutach albo ich rodzice czy dziadkowie funkcjonowali w pruskiej armii, walczyli pod Verdun czy brali udział w wojnie francusko-pruskiej. Każdy mieszkaniec tego regionu, który tam mieszkał, był mięsem armatnim w wojsku pruskim i to wystarczyło, aby NKWD czy UB tych ludzi aresztowało pod pozorem tego, że są niewierni narodowi polskiemu. Dopiero później generał Zawadzki, generał Ziętek zauważyli, że stosowanie tych przepisów dotyczących Volkslisty z Generalnego Gubernatorstwa na obszarze Górnego Śląska nie ma sensu, ale było już późno, bo były już tysiące ofiar, tysiące osób, które zginęły.

    Szanowni Posłowie! Przeczytam tylko fragment z pierwszej strony informacji o wystawie, którą otwarto w poniedziałek w sali sejmu śląskiego, pt. ˝Rok 1945 na Górnym Śląsku˝. Cytuję: Wkroczenie Armii Czerwonej na Górny Śląsk w początkach 1945 r. oznaczało kres nazistowskiej III Rzeszy na tym terenie. Nie przyniosło to jednak oczekiwanej wolności. Ludność rodzima tego regionu zarówno opcji polskiej, niemieckiej, jak i o nieskrystalizowanej świadomości narodowej stała się obiektem masowych represji ze strony władz komunistycznych. Liczne zbrodnie Sowietów na ludności cywilnej, traktowanej generalnie jako niemieckiej, gwałty, demontaż sprzętu i wywózka kilkudziesięciu tysięcy mieszkańców do Związku Radzieckiego to bilans tzw. wyzwolenia. Do tego dochodziła działalność polskiego komunistycznego aparatu represji i administracji dokonującego surowych rozliczeń narodowościowych - jak dzisiaj wiemy - pełnych uchybień i nadużyć w ramach akcji weryfikacyjnej, wysiedleńczej i osadzania w obozach pracy. Skala i charakter tych represji miały tutaj wyjątkowy charakter, stąd w pamięci wielu mieszkańców regionu wydarzenia te nazywane są tragedią górnośląską.

    Nie mam czasu, żeby dokładnie to omawiać, sporo o tym jest na moim profilu na Facebooku, ale chcę wypowiedzieć takie oto słowa kluczowe: obóz w Łambinowicach, obóz na Zgodzie, obóz w Tarnowskich Górach, obóz w Jaworznie, zsyłki do Donbasu. Chcę również powiedzieć to, o czym często dowiadujemy się ostatnio, że dochodziło do denuncjacji po to, żeby otrzymać bardzo dobrej klasy mieszkanie. Wystarczyło zgłosić w Urzędzie Bezpieczeństwa, że ktoś był dwujęzyczny. Ostatnio miałem okazję rozmawiać z ostatnim żyjącym więźniem, który przeszedł tzw. marsz na Zgodę równo 70 lat temu. To jest starszy pan (Dzwonek), który ma ponad 88 lat. Przejechałem z nim swoim samochodem tę drogę, uwzględniając punkty, w których w czasie pierwszego marszu do obozu na Zgodzie zginęły dziesiątki ludzi. Dziwię się trochę, bo on był tam po raz pierwszy, odbył ten marsz ze mną, zobaczył te miejsca, gdzie ginęli ludzie. W tym miejscu dzisiaj jest sklep Biedronka. Pokazywał mi miejsce, gdzie wieszano i wybijano zęby kolbami.

    Kim byli ci młodzi ludzie z UB i NKWD? To byli ludzie ze wschodniej Polski, często niekatolickiego wyznania, bez wykształcenia, bez jakichkolwiek szkół i to był w pewnym sensie instrument okupacyjny na Górnym Śląsku. Było to zabranie siły roboczej do kopalń w Rosji i na Ukrainie, to były represje.

    Sądzę, że powinniśmy tym ludziom oddać cześć. Moje oświadczenie służy wyłącznie temu, aby oddać hołd wszystkim represjonowanym ofiarom tragedii górnośląskiej i ich rodzinom i aby o tym pamiętać. Moim celem jest także podziękowanie obecnym władzom IPN-u i samorządom miast górnośląskich, które uczestniczyły w upamiętnieniu tragedii górnośląskiej. Dzisiaj są dostępne materiały źródłowe, więc zachęcam państwa, by zobaczyć, dowiedzieć się, co to jest tragedia górnośląska i jakie były jej smutne dni. Dziękuję bardzo.