11 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji do Spraw Unii Europejskiej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (druki nr 2450 i 2497).

Poseł Marek Łapiński:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Kończymy ten bogaty w wydarzenia polityczne dzień, choć jest już po północy, więc nowy dzień w naszej pracy zaczynamy dyskusją nad niezwykle istotnym dokumentem, który ma kluczowe znaczenie przy wdrażaniu nowej perspektywy finansowania unijnego, czyli nad projektem ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie 2014-2020. W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej mam przyjemność zaprezentować opinię dotyczącą tego projektu ustawy.

    Skuteczne wykorzystanie funduszy europejskich w mijającej perspektywie sprawiło, że nasz kraj zmienia się, a zmiany te są widoczne zarówno w najmniejszych miejscowościach, jak i w dużych metropoliach. Polska jest chwalona za skuteczne wykorzystanie środków europejskich, a stanowią one podstawę naszego wzrostu gospodarczego. Teraz stoimy przed nową szansą, aby kontynuować ten proces radykalnych zmian. Przed nami kolejna perspektywa finansowania państw członkowskich z budżetu Unii Europejskiej. Aby skorzystać z możliwości, które ona niesie, konieczne są zmiany w polskim systemie prawnym w sferze wdrażania i koordynacji zarządzania funduszami europejskimi. Omawiany dziś projekt ustawy dotyczy przeniesienia z poziomu Komisji Europejskiej na poziom państwa członkowskiego kompetencji w zakresie oceny zgodności systemów zarządzania i kontroli programów operacyjnych z unijnymi wymogami. Reguluje on kwestię wprowadzania nowych instrumentów realizacji polityki spójności w zakresie rozwoju terytorialnego. Ponadto wprowadza m.in. nowe podejście do informatyzacji procesów dotyczących realizacji projektów i związanych z tym wymogów zapewnienia przez państwo członkowskie elektronicznej wymiany informacji z beneficjentami funduszy polityki spójności.

    Dzięki projektowi ustawy pojawią się też nowe narzędzia prawne, które pozwolą koordynować realizację projektów w ramach polityki spójności. To bardzo ważne w kontekście doświadczeń w sferze realizacji polityki spójności, jakie administracja centralna i samorządowa nabyły podczas obecnej, kończącej się perspektywy finansowej.

    Niezwykle istotne, moim zdaniem, są regulacje prawne dotyczące zintegrowanych inwestycji terytorialnych. Pozwolą one miastom wojewódzkim wraz z ościennymi gminami i samorządami wojewódzkimi na prowadzenie wspólnych inwestycji w ramach funduszy europejskich, tak aby możliwa była kompleksowa realizacja projektów wykraczających poza granice miast wojewódzkich. Otworzy to nowe możliwości w zakresie projektów kolejowych czy drogowych, ale także chociażby kulturalnych. Zachęcam Wysoką Izbę do gruntownego zapoznania się z mechanizmami ZIT, bo wkrótce mogą one wnieść nową jakość w sferze inwestycji finansowanych z budżetu Unii Europejskiej.

    Drugą podstawową zaletą projektu ustawy są przepisy, dzięki którym poprawi się koordynacja projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Wskazuje się tu zaangażowane instytucje i tryby, w ramach których będą współpracować. To nowość wynikająca z polskich doświadczeń w wykorzystywaniu funduszy unijnych w latach wcześniejszych. Projekt nowej ustawy wprowadza przepisy, które bardziej precyzyjnie niż do tej pory określają zasady wdrażania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Pojawiły się tu też regulacje, które poprawią elektroniczną wymianę informacji z beneficjentami.

    23 maja 2014 r., a więc kilka tygodni temu, Komisja Europejska zatwierdziła umowę partnerstwa, najważniejszy dokument określający strategię inwestowania funduszy europejskich w nowej perspektywie. Obecnie trwają negocjacje w sprawie krajowych i regionalnych programów operacyjnych. Ramy prawne dla realizacji zapisów umowy partnerstwa tworzy projekt omawianej ustawy. Ustawa ta będzie podstawowym dokumentem wdrożeniowym, niezwykle istotnym w kontekście niedawno znowelizowanej przez Wysoką Izbę ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Dokumenty te wraz z umową partnerstwa tworzą spójny system dokumentów strategicznych i programowych. Stanowią one ważny element realizacji nowej perspektywy finansowej.

    Wysoka Izbo! Jako poseł na Sejm reprezentuję Dolny Śląsk. Będąc marszałkiem tego województwa, uczestniczyłem w skutecznym wdrażaniu funduszy unijnych. Nadszedł ostatni etap, jeśli chodzi o wykorzystanie przez regiony funduszy europejskich z mijającej perspektywy. Jednocześnie trwają negocjacje dotyczące nowych regionalnych programów operacyjnych. W latach 2014-2020 samorządy województw będą zarządzać ok. 40% funduszy polityki spójności. To ponad 31 mld euro z 82,5 mld euro z unijnej polityki spójności, które Polska otrzymała na najbliższe lata. Programy regionalne będą dwufunduszowe, czyli finansowane ze środków EFRR i EFS. To nowość w porównaniu z perspektywą 2007-2013.

    Polska aktualnie negocjuje także z Komisją Europejską kształt (Dzwonek) krajowych programów operacyjnych finansowanych ze środków polityki spójności. Regiony Polski są gotowe do wykorzystania nowej europejskiej szansy. Gotowe w większości, choć jest to jeszcze negocjowane, są nie tylko regionalne programy operacyjne, ale także konkretne projekty inwestycyjne będące realizacją regionalnych strategii rozwojowych. Na pierwsze konkursy rozdzielające środki pomocowe czekają także wszyscy pozostali beneficjenci. Choć wykonaliśmy już mnóstwo pracy na rzecz skutecznego wykorzystania funduszy z Unii Europejskiej, jest to jednak dopiero początek drogi, a mnóstwo wysiłku jeszcze przed nami.

    Potrzebujemy większej współpracy, koordynacji wspólnych projektów, nieco więcej swobody w zakresie polityki spójności na poziomie państw członkowskich. Te elementy zawiera projekt ustawy, który omawiamy podczas tej debaty.

    Panie Marszałku! W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej chciałbym zgłosić także poprawki dotyczące art. 14, inaczej sytuujące izby gospodarcze w ramach udziału przedstawicieli izb w składzie komitetów monitorujących. Dziękuję bardzo.