26 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 13 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczącego zniesienia kary śmierci we wszystkich okolicznościach, sporządzonego w Wilnie dnia 3 maja 2002 r. (druki nr 1409 i 1529).

Poseł Sprawozdawca Marek Krząkała:

    Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka sprawozdanie z rządowego projektu ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 13 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczącego zniesienia kary śmierci we wszystkich okolicznościach, sporządzonego w Wilnie dnia 3 maja 2002 r.

    Protokół nr 13 został przekazany do Sejmu pismem z dnia 16 maja 2013 r. wraz z projektem ustawy wyrażającej zgodę na jego ratyfikację. Rada Ministrów uznała, że właściwym trybem ratyfikacji protokołu nr 13 jest art. 89 ust. 1 konstytucji.

    Głównym celem wspomnianego protokołu jest wzmocnienie ochrony najwyższej wartości, jaką jest życie. Ma temu służyć zniesienie kary śmierci we wszystkich okolicznościach. W odróżnieniu od protokołu nr 6, którego Polska jest stroną, w tym przypadku nie dopuszcza się kary śmierci za czyny popełnione w trakcie wojny lub w okresie bezpośredniego zagrożenia wojną.

    Protokół nie przewiduje ustępstw, jednak daje państwu możliwość wyznaczenia zasięgu terytorialnego, na którym ten dokument będzie stosowany. Ochronę praw człowieka silnie promuje Unia Europejska. Będąc państwem członkowskim, powinniśmy szerzyć poszanowanie życia ludzkiego.

    Jako strona Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych zobowiązaliśmy się na forum Komitetu Praw Człowieka ONZ w 2004 r. do dokonania ratyfikacji Drugiego Protokołu Fakultatywnego w sprawie zniesienia kary śmierci. W związku z pokrywającą się tematyką obu dokumentów ich ratyfikacja ma przebiegać w tym samym czasie.

    Usunięcie kary śmierci na arenie międzynarodowej jest postrzegane jako obowiązek państwa dążącego do wzmocnienia demokracji oraz rządów prawa. W tym miejscu można odwołać się do preambuły rezolucji ONZ z 2007 r., która popiera usunięcie kary śmierci. Argumenty pojawiające się w niej zwracają uwagę na nieodwracalne konsekwencje wyroków skazujących na śmierć. Niesie to za sobą ryzyko popełnienia tragicznego błędu w postępowaniu śledczym lub procesowym. Przy braku dowodów świadczących o walorach odstraszających tej kary ryzyko popełnienia błędu jest zbyt poważne.

    Ratyfikowanie protokołu nr 13 nie pociąga za sobą negatywnych skutków społecznych i gospodarczych oraz obciążeń finansowych. Co istotne, nie wiąże się z koniecznością wprowadzania zmian w prawie krajowym. Nie jest również sprzeczne z prawem Unii Europejskiej.

    Pozytywnym następstwem będzie umocnienie pozycji Polski na arenie międzynarodowej. Nasze państwo będzie postrzegane jako kraj, dla którego prawa człowieka odgrywają znaczącą rolę. Ma to szczególne znaczenie, gdyż przewodniczymy w Radzie Praw Człowieka. Jedynym krajem w Europie stosującym karę śmierci jest Białoruś, natomiast na całym świecie wykonuje ją 58 państw. Do tego grona należą kraje bliskowschodnie, azjatyckie, afrykańskie oraz wybrane stany USA.

    Powołując się na opinię Biura Analiz Sejmowych w sprawie sposobu ratyfikowania protokołu nr 13, stwierdzam, że najlepszy będzie tryb wynikający z art. 89 ust. 1 Konstytucji RP. Wiąże się to z wymaganiem wyrażenia zgody w ustawie. Na ten wybór wpływa przesłanka druga art. 89, odwołująca się do wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w konstytucji. Prawo do życia jak najbardziej kwalifikuje się do tej kategorii.

    Rozważaniu podlegała również procedura wynikająca z art. 90 ust. 1 konstytucji. Uwzględniając jednak brak potrzeby przekazania części kompetencji organów państwowych organizacji lub organowi międzynarodowemu, wykluczono ten tryb ratyfikacji, gdyż ta przesłanka nie znajduje zastosowania w protokole nr 13.

    W trakcie posiedzenia połączonych komisji: Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, które miało miejsce 10 lipca tego roku, za przyjęciem sprawozdania głosowało 13 posłów, przeciw było 3, wstrzymał się 1 poseł.

    Chciałbym w imieniu komisji i własnym podziękować, raz jeszcze prosząc Wysoką Izbę o uchwalenie ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)