8 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 928).

Poseł Dariusz Joński:

    Dziękuję.

    Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam przyjemność przedstawić projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, druk nr 928.

    Proponujemy wprowadzenie trzeciej stawki podatkowej od najbogatszych, bo dziś ciężar obciążeń podatkowych skupia się na najuboższych. Paradoksalnie w Polsce najbogatsi są najmniej obciążeni w kryzysie. Otóż tylko w ubiegłym roku według danych GUS przybyło w Polsce 1600 milionerów, jednocześnie aż 400 tys. obywateli znalazło się w warunkach krańcowego ubóstwa, a aż 2,5 mln Polaków jest sklasyfikowanych jako żyjących w warunkach ubóstwa.

    Do 2006 r. obowiązywała trzystopniowa skala podatkowa, ale właśnie w 2006 r. rząd Prawa i Sprawiedliwości, pani minister finansów Zyta Gilowska zlikwidowała jedną skalę, wprowadzając dwie. I tutaj był prezent dla najbogatszych, dlatego że zlikwidowano 40-procentową składkę, 40-procentowy próg na rzecz 32-procentowego. A więc najbogatsi zyskali 8 punktów procentowych, a najubożsi zyskali tylko 1 punkt procentowy, bo zmniejszono im z 19 na 18%.

    Rząd Platformy Obywatelskiej obciąża najuboższych, bo żeby zrekompensować ubytki budżetowe, podniósł o 1 punkt procentowy stawkę VAT, i nie tylko, bo przecież również akcyzy, jednocześnie uzyskując dochód, wpływy większe o ponad 6 mld zł. Nie trzeba wszystkim tłumaczyć, że podniesienie tego podatku o 1 punkt procentowy - mówię o VAT - spowodowało tak na dobrą sprawę uszczerbek w budżetach przede wszystkim tych najuboższych, bo przecież od wszystkich produktów i usług Polacy płacą już większe pieniądze. My nie odkrywamy Ameryki. We Francji proponuje się w tej chwili 75-procentową stawkę podatkową dla najbogatszych, w Belgii - 50%. Tak jak mówiłem, paradoksalnie w Polsce w kryzysie najbogatsi są najmniej obciążeni. Chcemy to zmienić. Chcemy, żeby właśnie najbogatsi w dobie kryzysu byli obciążani bardziej niż są w tej chwili.

    Propozycja, którą chcemy przedstawić i którą przedstawiamy, projekt przewiduje wprowadzenie nowego odliczenia od podstawy opodatkowania. Odliczeniu podlegałyby wydatki poniesione na zakup bądź budowę domu pod wynajem oraz projekt przewiduje zmianę stawek podatku. Zamiast obecnych stawek 18% i 32% miałyby obowiązywać trzy stawki: 18%, 30% i 40%. Krótko mówiąc, wrócilibyśmy do propozycji, która była do 2006 r.

    W tej chwili pozwolę sobie szczegółowo przedstawić ten projekt. Projekt ustawy przewiduje dwie istotne zmiany w opodatkowaniu osób fizycznych podatkiem dochodowym. Pierwsza z nich to wprowadzenie trzyszczeblowej skali podatkowej, tak jak mówiłem przed momentem, odpowiadającej silnemu rozwarstwieniu dochodowemu społeczeństwa polskiego. Aktualnie obowiązująca skala podatkowa powoduje faktyczne spłaszczenie opodatkowania z istotnym zmniejszeniem ciężaru daniny publicznej dla osób o najwyższych dochodach. Nadto liniowe opodatkowanie, ze stawką 19%, dochodów z zysków kapitałowych, z obrotu nieruchomościami oraz z działalności gospodarczej w większych rozmiarach, o dochodzie rocznym wyższym niż ok. 90 tys. zł, powoduje, że osoby o wysokich dochodach płacą relatywnie niższy podatek PIT, a w konsekwencji ich dochody netto są odpowiednio wyższe, co nie ma jednak istotnego wpływu na wzrost popytu wewnętrznego. O ile w przypadku działalności gospodarczej wyższe dochody netto, w związku z liniowym podatkiem ze stawką 19%, znajdują ekonomiczne uzasadnienie, o tyle spłaszczenie opodatkowania dochodów, przede wszystkim z pracy, i silne preferowanie osób o wysokich dochodach rodzi słuszne zastrzeżenia co do zasady sprawiedliwości takiego opodatkowania, mierzonej ekonomiczną zdolnością do płacenia podatków. Jest to szczególnie ważne w dobie spowolnienia gospodarczego i dążenia władzy publicznej do zwiększenia dochodów budżetowych, co odbywa się głównie przez nominalnie analogiczny dla wszystkich grup dochodowych wzrost podatków pośrednich, a relatywnie rosnący wraz ze spadkiem dochodu ciężar ekonomiczny podatku VAT i innych podatków pośrednich. Mając za cel dążenie do bardziej sprawiedliwego opodatkowania mierzonego ekonomiczną zdolnością do płacenia podatków, proponuje się w projekcie trójszczeblową skalę podatkową, w której zarówno górna granica dochodu w pierwszym przedziale, jak i 18-procentowa stawka podatkowa pozostają bez zmian. Bez zmian pozostaje także wysokość kosztów uzyskania przychodu ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych oraz tzw. kwota wolna od podatku w wysokości 3089 zł, co w skali podatkowej odpowiada kwocie 556,02 zł zmniejszającej podatek. Tym samym osoby o średnim miesięcznym dochodzie nieco ponad 7100 zł, odpowiadającym dwukrotności ogłoszonego przez Główny Urząd Statystyczny przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej bez wypłat z zysku za sierpień 2012 r., to jest 3686 zł, nie odczują zmiany skali podatkowej. Zgodnie z informacją dotyczącą rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2011 r. autorstwa Ministerstwa Finansów powyższe dotyczy ok. 97,9% podatników podatku dochodowego, którzy odprowadzili 76,28% kwoty wpływu z PIT za 2011 r. Wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych za 2011 r., pobieranego według skali podatkowej, wynosiły 47,1 mld zł, w tym z pierwszego przedziału skali podatkowej 35,9 mld zł.

    Proponuje się wprowadzenie 30-procentowej stawki podatku w drugim przedziale skali podatkowej. Oznacza to, że osoby o dochodach miesięcznych mieszczących się w przedziale od 7127 zł do 10 tys. zł zyskają na proponowanej zmianie. Ich dochody przekraczające pierwszy przedział skali podatkowej, czyli 85 528 zł, będą opodatkowane niższą stawką, to jest 30-procentową, czyli niższą niż obecnie o 2 punkty procentowe. Oznacza to, że zyskają maksymalnie ok. 690 zł rocznie. Dla osób o rocznych dochodach wyższych niż 120 tys. zł proponuje się stawkę podatku w wysokości 40% od nadwyżki ponad tę kwotę. Oznacza to, że efektywnie nadwyżka ta byłaby opodatkowana o niespełna 8 punktów procentowych wyżej niż aktualna. Osoby te zyskają na obniżce stawki w drugim przedziale skali, stąd podwyżka stawki do 40% nie oznacza w stosunku do stanu aktualnego podwyżki równej 8 punktom procentowym. Jednakże, w szczególności dla osób o dochodach mieszczących się w trzecim przedziale skali podatkowej, w celu niepodwyższania ciężaru opodatkowania, proponuje się ulgę podatkową polegającą na odliczeniu od podstawy opodatkowania wydatków na zakup lokalu, na wynajem lub budowę w tym celu budynku wielorodzinnego z lokalami na wynajem.

    Propozycja wprowadzenia powyższej ulgi wynika z dwóch przyczyn. Po pierwsze, istnieje duże zapotrzebowanie na lokale mieszkalne w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, szczególnie młodych ludzi. Nie jest konieczne w tym celu nabywanie lokali mieszkalnych na własność, co wymaga znacznych nakładów finansowych i obniża mobilność zawodową społeczeństwa. Potrzeby mieszkaniowe mogą z powodzeniem być zaspokajane poprzez najem lokali mieszkalnych, tym bardziej że rząd systematycznie ogranicza zakres dofinansowania programów mieszkaniowych, takich jak chociażby ˝Rodzina na swoim˝.

    Po drugie, na rynku istnieje duża podaż nowych mieszkań, niezasiedlonych, na które jednak nie ma popytu z powodu braku środków na ich zakup i znacznie ograniczonego dostępu do kredytu bankowego w przypadku ludzi młodych, niemających stałego zatrudnienia lub pracujących na tzw. umowach śmieciowych. Budownictwo mieszkaniowe znalazło się w zapaści finansowej i konieczne staje się stworzenie instrumentów ożywienia tej branży oraz ograniczenia rosnącej liczby upadłości, a w konsekwencji utraty miejsc pracy. Do rekordowego poziomu 168 dni wydłużył się w 2012 r. czas sprzedaży mieszkań na rynku wtórnym. Takie dane pochodzą m.in. z Home Broker. O ile po stronie sprzedających widać znaczny wzrost gotowości do obniżania cen, co ułatwia zawarcie transakcji, to problemem staje się szybkie uzyskanie kredytu przez potencjalnych kupujących. Wolne środki znajdujące się w zasobach osób fizycznych mogą być uruchamiane w celu zagospodarowania nowych i istniejących zasobów mieszkaniowych i nakręcania koniunktury w tym zakresie.

    To będzie niewątpliwie sprzyjać konkurencji w podaży mieszkań i spadkowi czynszu najmu. W sytuacji braku bezpiecznych form alokacji kapitału i stosunkowo niskich odsetek od oszczędności na lokatach bankowych ożywienie na rynku mieszkaniowym powinno spełniać cele społeczne.

    Skutki finansowe proponowanych zmian są neutralne dla budżetu państwa. Zwiększenie potencjalnych wpływów podatkowych w związku z proponowaną skalą podatkową - szacunkowo do 3 mld zł - zostanie zneutralizowane ulgami podatkowymi na zakup lub budowę substancji mieszkaniowej na wynajem.

    W imieniu wnioskodawców wnoszę o przekazanie projektu ustawy do Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Cezary Grabarczyk)