17, 18, 19 i 20 punkt porządku dziennego:

  17. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o leczeniu niepłodności (druk nr 3245).
  18. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (druk nr 608).
  19. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o ochronie genomu ludzkiego i embrionu ludzkiego oraz zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 1107).
  20. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o świadomym rodzicielstwie (druk nr 1122).

Poseł Dariusz Joński:

    Dziękuję, pani marszałek.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od 10 lat leczenie niepłodności metodą in vitro było w Polsce jednym z najgorętszych tematów dyskusji politycznych, ale też publicystycznych. Po jednej stronie mieliśmy zwolenników in vitro, którzy chcieli dać tysiącom Polaków nadzieję na to, że będą mieli dla kogo żyć, pracować, krótko mówiąc, będą mieli dzieci. Po drugiej stronie mieliśmy tych, którzy byli przeciwnikami in vitro, krótko mówiąc, tych, którzy bali się w ogóle dyskusji na ten temat, bali się hierarchów kościelnych, wielokrotnie posługiwali się kłamstwami i straszyli Polaków. Zresztą dzisiaj z tej mównicy również wiele takich słów padło.

    Chcę bardzo wyraźnie zaznaczyć, że Sojusz Lewicy Demokratycznej od samego początku, od tych 10 lat, kiedy rozpoczęła się ta dyskusja, zawsze stał po tej stronie, aby to uregulować, aby finansować in vitro. To zresztą rząd Sojuszu Lewicy Demokratycznej w 2005 r. przygotował środki, jak również program na lata 2006, 2007 i 2008. Niestety rząd Prawa i Sprawiedliwości go zawiesił. Rząd Platformy tak na dobrą sprawę dopiero w 2013 r. wrócił do tematu finansowania in vitro.

    Z tego miejsca chcę gorąco podziękować prezydentowi Częstochowy Krzysztofowi Matyjaszczykowi, że w ogóle podjął próbę, duże ryzyko, bo nikt wcześniej tego nie zrobił, i sfinansował z budżetu miasta Częstochowy właśnie in vitro. Pojawiły się już pierwsze dzieci. Później, w 2013 r. zrobił to rząd Platformy Obywatelskiej. Cały czas zastanawia tylko to, co mogłoby się dziać, gdyby dużo wcześniej przyjęto ten program i finansowanie. Wiemy, co by się działo. Byłoby dużo więcej dzieci, dużo więcej szczęśliwych rodzin i być może dzisiaj nie dyskutowalibyśmy już na ten temat.

    Chcę się zwrócić do pana ministra Bartosza Arłukowicza. To nie jest tak, panie ministrze, że są tylko dwa projekty ustaw. To nie jest tak, że jest tylko rządowy, który w dużej mierze jest podobny, nie powiem, że tożsamy, ale bardzo podobny, do projektu Sojuszu Lewicy Demokratycznej i projektu Prawa i Sprawiedliwości. Projekt Prawa i Sprawiedliwości chce karać albo grzywną, albo więzieniem, generalnie chce karać za in vitro. Projekt Platformy Obywatelskiej jest w dużej mierze tożsamy. Ale nie jest tylko tak. Jest też trzeci projekt, dużo szerszy, o czym właśnie dzisiaj mówiłem. To jest projekt o świadomym rodzicielstwie, który wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społeczeństwa, goni Europę Zachodnią, wprowadza standardy europejskie, standardy, o których była już mowa 7 lat temu. Rada Europy nie bez kozery apelowała do nas w 2008 r., mówiła m.in. o tym, żebyśmy przyjęli taką strategię. Dlatego ta ustawa wychodzi temu naprzeciw. Chciałbym, żeby się pan do niej odniósł, dlatego że nie możemy uciekać od tej dyskusji.

    Dzisiaj słucham pana posła Sztolcmana, który w imieniu Platformy Obywatelskiej mówi: dlaczego nie chcecie dać szczęścia, i apeluje do Prawa i Sprawiedliwości. To ja do was apeluję: Dlaczego nie chcecie dać szczęścia ani nie chcecie przyjąć tej ustawy, która mówi m.in. o edukacji seksualnej, właśnie o refundacji środków antykoncepcyjnych, czy nawet rozpocząć dyskusji na temat aborcji do 12. tygodnia? Dokładnie tym samym językiem, którym mówił dzisiaj poseł Sztolcman, mówiliśmy do Platformy Obywatelskiej w 2008 r. Dokładnie tym samym językiem. Cieszę się, że po tych 8 latach państwo to zrozumieliście i mówicie tak, jak my mówiliśmy 8 lat temu. Dobrze, że się w tej sprawie zgadzamy, bo nie powinno tu być podziałów politycznych, powinniśmy w tej sprawie faktycznie współpracować, pracować razem, wspólnie, dlatego że na to czekają, jak się okazuje, setki, a nawet miliony osób w Polsce. To jest jednak choroba cywilizacyjna, choroba - niepłodność. Z in vitro nie jest tak, jak mówił przed momentem mój przedmówca z Prawa i Sprawiedliwości, że skuteczność jest na poziomie 15-18%, bo jest ona dwa razy wyższa, nawet około 30%. Mamy lepsze wyniki niż w Skandynawii, gdzie wynosi ona ok. 20%. Ale jeśli nawet na 10 rodzin uszczęśliwi pan 3 rodziny, to są to 3 rodziny, które nie mogą mieć dzieci, i cały czas ten wskaźnik się zwiększa.

    A więc to nie jest tak, panie ministrze, że są tylko dwa projekty ustaw. Jest trzeci, bardzo istotny i ważny, który mówi o rzeczach najważniejszych. Rozpoczęliśmy o tym dzisiaj dyskusję, chociaż projekt został złożony 2,5 roku temu, dlatego że zwracamy szczególną uwagę m.in. na te wskaźniki, które pojawiają się w Polsce. One są bardzo niebezpieczne. Otóż 10% ciąż to niechciane ciąże małoletnich. To jest m.in. efekt braku edukacji seksualnej, braku środków z budżetu, które są przekazane na antykoncepcję. To jest m.in. to.

    Z badań, do jakich dotarliśmy, w Stanach Zjednoczonych - one są ogólnodostępne - wynika, że młodzież, która uczestniczyła właśnie w lekcjach, zajęciach z edukacji seksualnej, dużo rzadziej podejmuje ryzykowne zachowania seksualne. To jest udowodnione, dlatego że świadomość tych młodych ludzi po prostu rośnie. Dlatego też jeśli mówimy o tym, że ta sprawa powinna być podjęta kompleksowo, to kompleksowość odnosi się nie tylko do sprawy in vitro, która jest bardzo istotna, bo jest to połowiczne załatwienie tego problemu, lecz także właśnie do ustawy o świadomym rodzicielstwie, która mówi o tych trzech podstawowych rzeczach, takich jak edukacja seksualna, możliwość przerywania ciąży do 12. tygodnia. To jest w naszym projekcie ustawy.

    Tak więc mówiąc o tym i referując wcześniej te dwa projekty ustaw, chcę jednocześnie powiedzieć, że Sojusz Lewicy Demokratycznej oczywiście poprze ten rządowy projekt, bo on się w dużej mierze nie różni od projektu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Rozumiem, że w dużej części był pewnie na nim wzorowany, i dobrze, nie mamy o to żadnych pretensji. On się różni, jeśli chodzi o ilość zarodków - pan minister mówił tutaj o tym, że do 6, a my nie wprowadzamy żadnych limitów - jak również różni się, jeśli chodzi o grupę kobiet, która mogłaby skorzystać z tej metody, bo w naszym projekcie jest mowa o wszystkich kobietach, również samotnych matkach, a w przypadku projektu rządowego jest to jasno, ściśle określone.

    A więc naszym zdaniem te projekty powinny oczywiście trafić do komisji. W komisji, choć nie pozostało dużo czasu do końca kadencji, a projekt jest bardzo poważny, powinien on być jak najszybciej procedowany. Ale tak jak mówię, tylko i wyłącznie wtedy może on przynieść efekt i możemy osiągnąć cel, gdy te projekty faktycznie będą procedowane wspólnie, również z tym drugim projektem Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Tylko wtedy. Bo jeśli nie, to pewnie za chwilę wrócimy do tej dyskusji, ponieważ od tego problemu, tych 100 tys. aborcji, które są wykonywane nielegalnie w tej chwili w Polsce i poza naszym krajem, nie uciekniemy. Nie uciekniemy też od tematu edukacji seksualnej i refundacji środków antykoncepcyjnych. A więc chciałbym, żeby pan minister odniósł się do tego projektu, ponieważ, nie wiem, celowo być może, pominął go pan całkowicie. Ale nie da się pominąć problemu - projekt można, ale problemu nie da się pominąć. Dziękuję bardzo. (Oklaski)