Poseł Joanna Bobowska:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tożsamość lokalna, społeczeństwo obywatelskie - dzięki poznaniu, lepszemu rozumieniu własnych korzeni możemy je umacniać w małych środowiskach, ale jak zainteresować przeszłością i dziedzictwem kulturowym lokalną społeczność?

    Większość inicjatyw w tym zakresie przegrywa na starcie w zderzeniu z ofertą kultury masowej. Jej przewaga jest miażdżąca: konkurencja ze strony masowych ofert rozrywki w telewizji, portali internetowych, gier multimedialnych. Stare obrzędy, obyczaje, gwara, taniec, muzyka, śpiew najczęściej znikają zamknięte w zakurzonych, mało dostępnych archiwach muzealnych. Zagrożeniem dla kultury polskiej jest słabe zainteresowanie społeczeństwa, władz lokalnych, kontynuatorów i twórców dziedzictwem przeszłości niematerialnej.

    Dlaczego poczucie odrębności regionalnej jest niezbędne dla rozwoju młodych pokoleń? Niewątpliwie wzmacnia poczucie własnej wartości, zarazem pozwala na tworzenie silnej wspólnoty ludzi zaangażowanych społecznie, świadomych własnych korzeni, otwartych na wyzwania nowoczesności, jak i na kontekst historyczny. Edukacja regionalna najlepiej przyswaja się w praktycznym działaniu. Jak trafić jednak z przekazem do młodych? Dziedzictwo niematerialne, w odróżnieniu od kultury materialnej, którą dostrzegamy wokół nas, nie jest oczywistym elementem otoczenia. Jak wzbudzić zainteresowanie nim wśród lokalnej społeczności?

    Tegoroczny jubileusz 70-lecia Zespołu Pieśni i Tańca ˝Elegia˝ z Rudnika w Małopolsce jest dowodem na umiejętność łączenia dorobku kulturowego przeszłości z twórczym poszukiwaniem tradycji przez kolejne generacje miłośników i pasjonatów sztuki ludowej. Jest znaczącą rocznicą nie tylko dla lokalnej społeczności. Jest wydarzeniem przypominającym o istotnym dorobku dla regionu. Należy wspomnieć, że powstanie zespołu, w którym tak konsekwentnie upowszechniano kulturę rodzimą, przypadało na lata okupacji. W trudnym czasie wojennej zawieruchy wspólne spotkania dawały ludziom siły do przetrwania i budowały poczucie tożsamości wśród lokalnej społeczności. Udział w kształtowaniu rodzimej kultury był i również dzisiaj jest ważnym elementem rozwoju lokalnej społeczności. Dzisiaj, dążąc do upowszechnienia dziedzictwa kulturowego, niezwykle istotne jest zapewnienie atrakcyjnej formy jego przekazu. Dorobek wsi małopolskiej w dziedzinie obyczajów, tradycji muzycznych i tanecznych obecnie nie zawsze udostępniany jest jej mieszkańcom z powodów zarówno ekonomicznych, jak i niejednokrotnie braku ciągłości działań różnych instytucji. Nieuchronnie postępuje wykorzenienie tradycji, obyczajów czasów minionych. Ożywienie tradycji przodków, a zwłaszcza ich popularyzacja wśród młodzieży, jest niezwykle cenną inicjatywą. Działalność zespołu skupia się na zachowaniu dawnych przyśpiewek, obrzędów i zwyczajów rodem z ziemi rudnickiej, okolic Krakowa. Nie do przecenienia jest kulturotwórcza i wychowawcza rola zespołu. Jego działalność artystyczna, czynny udział członków w zajęciach, koncertach, wymianie międzynarodowej pomagał i nadal pomaga w kształtowaniu i edukacji miejscowej ludności. Nauka tańców i pieśni ludowych budzi wrażliwość na problematykę kultury lokalnej.

    W 70. rocznicę powstania zespołu jego aktywność upamiętniono wydaniem monografii. Publikacja zawiera wspomnienia uczestników zajęć, dawnych instruktorów oraz, co ważne, opis lokalnych tradycji. Warto wskazać na takie unikatowe tradycje, jak tzw. chodzenie ze św. Dorotą, palenie Judasza w Wielkim Tygodniu. Działalność ta szczególnie służy uwrażliwieniu młodego pokolenia na dorobek kultury niematerialnej czasów minionych. Wzorce te wzmacniają poczucie lokalnej tożsamości i podnoszą wartość lokalnej wspólnoty. Oby szeroko popularyzowane, praktyczne doświadczenia edukacji regionalnej pomogły przezwyciężyć ten niepohamowany napływ globalnej kultury masowej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)