7 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 2656).

Poseł Halina Rozpondek:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska przedstawić opinię klubu w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw, druk nr 2656.

    Projekt ustawy zawiera zarówno wiele istotnych zmian wprowadzanych do samorządowych ustaw ustrojowych, jak i nowe, ważne projekty zmian obejmujących ponad 40 innych ustaw. W zakresie zmian w ustawach o samorządzie gminnym, powiatowym i województwa najważniejsze są propozycje dotyczące ustalenia procedury łączenia gmin i powiatów, możliwości tworzenia związków powiatowo-gminnych oraz centrów usług wspólnych mających na celu wspólną obsługę organizacyjną, administracyjną i księgową samorządowych jednostek należących do sektora finansów publicznych.

    Jeśli chodzi o połączenie gmin lub utworzenie nowej gminy, proponuje się m.in. rozszerzenie kompetencji pełnomocnika ds. połączenia lub utworzenia nowej gminy, którego zadaniem oprócz przygotowania organizacyjnego i prawnego gminy będzie także opracowanie projektu budżetu gminy, a z dniem połączenia gmin lub utworzenia nowej gminy - wykonywanie zadań i kompetencji ich organów do dnia wyboru nowych organów gminy. W ustawie o samorządzie powiatowym wprowadza się w nowych art. 3e i 3f funkcję pełnomocnika ds. połączenia lub utworzenia nowego powiatu, którego kompetencje i zadania są takie same jak pełnomocnika ds. połączenia lub utworzenia gminy.

    W projektowanych zapisach ustawy gminy i powiaty powstałe w wyniku połączenia wstępują we wszystkie prawa i obowiązki połączonych gmin i powiatów, a organy gminy lub powiatu powstałe z połączenia stają się organami właściwymi lub stronami wszczętych i niezakończonych postępowań administracyjnych i sądowych. Akty prawa miejscowego ustanowione przez organy gmin lub powiatów przed połączeniem stają się aktami prawa miejscowego nowo utworzonych gminy bądź powiatu obowiązującymi na terenie działania organów, które je ustanowiły.

    Projekt ustawy przewiduje także zwiększenie liczby radnych w gminie i w powiecie, które powstały w wyniku połączenia, w pierwszej kadencji ich działania. Mechanizm funkcjonowania związku powiatowo-gminnego będzie identyczny jak istniejące rozwiązania dotyczące związków międzygminnych oraz związków powiatów. Tak jak i obecnie jednostki tworzące związek będą mogły przekazywać do realizacji na rzecz związku określone w statucie zadania publiczne, w tym wydawanie decyzji administracyjnych. Związek będzie wykonywał te zadania w imieniu własnym, na własną odpowiedzialność. Szczegółowe określenie zakresu zadań realizowanych przez taki związek następować będzie w statucie związku uzgadnianym z wojewodą.

    W celu dostosowania przepisów prawnych proponuje się także dokonanie nowelizacji aktów prawnych w zakresie, w jakim odwołują się do związków komunalnych. Dokonano uzupełnienia ww. przepisów o związki powiatowo-gminne, a także zaproponowano zmianę przepisów w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, proponując preferencyjny algorytm z tytułu udziału we wpływach z podatku od osób fizycznych dla połączonych gmin i powiatów.

    W dodanych art. 10a-10d w ustawie o samorządzie gminnym oraz w art. 6a-6d w ustawie o samorządzie powiatowym proponuje się możliwość zapewnienia wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej jednostkom organizacyjnym gminy i powiatu zaliczonym do sektora finansów publicznych, gminnym i powiatowym instytucjom kultury oraz innym zaliczonym do sektora finansów publicznych gminnym i powiatowym osobom prawnym utworzonym na podstawie odrębnych ustaw, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.

    W art. 64 ustawy o samorządzie gminnym, który mówi o możliwości tworzenia związków międzygminnych, dodaje się zdanie, że związek międzygminny może być tworzony również w celu wspólnej obsługi, o której mowa w art. 10a. Podobny projekt zapisu jest umieszczony w art. 65 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym. Nowy proponowany art. 68a przewiduje możliwość wstąpienia do związku międzygminnego powiatu. W takim przypadku następuje przekształcenie związku międzygminnego w związek powiatowo-gminny, o którym mowa w proponowanych nowych art. 72a i 72b ustawy o samorządzie powiatowym. Związki powiatowo-gminne działają na podobnej zasadzie jak połączone lub nowo utworzone gminy i powiaty.

    W ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa proponuje się nowe art. 8c-8f umożliwiające samorządom województw, podobnie jak samorządom gminnym i powiatowym, zapewnienie wspólnej obsługi, w szczególności administracyjnej, finansowej i organizacyjnej, wojewódzkim jednostkom zaliczonym do sektora finansów publicznych.

    W celu zapewnienia ciągłości działania obecnych centrów usług wspólnych w jednostkach samorządu terytorialnego przewiduje się wprowadzenie przepisu przejściowego, zgodnie z którym będą one funkcjonowały na dotychczasowych zasadach nie dłużej niż przez rok od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Przepis ten jest konieczny z uwagi na zmianę zasad odpowiedzialności za zadania z zakresu gospodarki finansowej oraz potrzebę dostosowania do tego działań technicznych w obecnie funkcjonujących podmiotach.

    Zmiany w przepisach innych ustaw bądź są związane z koniecznością dostosowania do zmienianych przepisów ustaw samorządowych, bądź stanowią odrębne rozwiązania. Jest niemożliwe omówienie w krótkim oświadczeniu wszystkich proponowanych zmian przepisów. Ograniczę się tylko do niektórych z nich.

    W ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy proponuje się ważną zmianę związaną z łączeniem czy tworzeniem nowych jednostek samorządu terytorialnego w przypadkach, gdy nowo utworzona jednostka rozpoczyna działanie w roku bezpośrednio następującym po dacie wyborów zarządzonych na podstawie art. 371 Kodeksu wyborczego. Wybory do nowej rady przeprowadza się wówczas łącznie z tymi wyborami. Do czasu rozwiązania rady w jednostce samorządu terytorialnego zadania i kompetencje wykonują dotychczasowe organy, natomiast po jej rozwiązaniu do dnia pierwszej sesji rady zadania te i kompetencje wykonuje osoba wyznaczona przez prezesa Rady Ministrów.

    W ustawie z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym proponowana jest zmiana w art. 14 ust. 4 dotycząca popierającego wniosek o przeprowadzenie referendum. Chodzi o to, aby na karcie obok nazwiska, imienia, adresu zamieszkania, numeru ewidencyjnego PESEL umieścić datę udzielonego poparcia. Dodaje się także art. 14a nakazujący inicjatorowi referendum w przypadku niezłożenia wniosku o przeprowadzenie referendum dokonanie protokolarnego zniszczenia kart nie później niż 23 dni po upływie terminu, o którym mowa w art. 14 ustawy o referendum lokalnym, czyli 60 dni od dnia powiadomienia o inicjatywie przeprowadzenia referendum.

    Proponowane są także duże zmiany w ustawach podatkowych, a więc w ustawie o podatku rolnym, podatku leśnym, podatkach i opłatach lokalnych, podatkach od spadków i darowizn, podatku od czynności cywilnoprawnych, nad których zapisami będziemy szczegółowo debatować w połączonych komisjach czy też powołanej przez nie podkomisji, niemniej jednak warto zwrócić uwagę na jedną z proponowanych zmian, mianowicie na to, że nie wszczyna się postępowania, a postępowanie wszczęte umarza, jeżeli wysokość zobowiązania podatkowego nie przekraczałaby określonych na dzień 1 stycznia roku podatkowego kosztów doręczenia w najniższej wysokości w obrocie krajowym listowej ekonomicznej przesyłki poleconej za potwierdzeniem odbioru.

    Ważne i obszerne zmiany proponuje się w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w ustawie z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym i wielu innych, których, jak wspomniałam, nie da się omówić w krótkim oświadczeniu.

    W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska wnoszę o przekazanie niniejszego projektu ustawy, zawartego w druku nr 2656, do Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, Komisji Finansów Publicznych oraz do komisji ochrony środowiska celem dalszego jej procedowania. Dziękuję.