8 punkt porządku dziennego:

Przedstawione przez Radę Ministrów sprawozdanie z wykonania ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w okresie 1 stycznia - 31 grudnia 2010 r. (druk nr 1998) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 2105).

Poseł Kazimierz Ziobro:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Odnosząc się w imieniu Klubu Parlamentarnego Solidarna Polska do treści sprawozdania z wykonania zadań wynikających z zapisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi za rok 2010 (druk nr 1998), stwierdzam, że przytoczony w sprawozdaniu optymistyczny wskaźnik spadku spożycia alkoholu w latach 2009 i 2010 trudno odnieść bezpośrednio do efektywności działań instytucji, organów władzy i innych organizacji, na których ciąży obowiązek wdrażania wychowania obywateli do życia w trzeźwości oraz przeciwdziałania alkoholizmowi. Spadek poziomu zakupów napojów alkoholowych może wynikać również ze wzrostu cen na te produkty, nielegalnej dystrybucji alkoholi przemycanych z zagranicy lub spożywania napojów alkoholowych wytwarzanych metodą chałupniczą.

    System profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oparty na trzech rzekomo - podkreślam: rzekomo - komplementarnych programach działań, to jest samorządu gminnego, wojewódzkiego i narodowym, jest mało efektywny. Z obserwacji wynika, że istnieje jakaś współpraca między regionalnymi ośrodkami polityki społecznej w województwach a gminami, natomiast jeśli chodzi o globalną współpracę, trudno ją zauważyć.

    Być może na efektywność czy jej brak ma wpływ zbyt niski nakład środków finansowych, jak również nieracjonalne ich spożytkowanie. Z przedłożonego sprawozdania wynika, że programy wychowania w trzeźwości i rozwiązywania problemów alkoholowych finansowane są przede wszystkim przez samorządy gminne, które na ten cel wydatkują 95% środków ogółem przeznaczonych na realizację zadań wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wydatkowanych sumarycznie w kraju. Budżet państwa partycypuje tylko symbolicznie w realizacji tegoż programu, przeznaczając na ten cel około 1% środków ogółem. W przypadku realizacji zadań w poszczególnych województwach wojewodowie nie finansowali realizacji działań profilaktycznych. Jeśli chodzi o środki na wychowanie w trzeźwości i przeciwdziałanie alkoholizmowi, co prawda jest tendencja zwyżkowa i w roku sprawozdawczym stanowiły one kwotę 586 mln zł, jednak nadal odnotowuje się wzrost uzależnień obywateli od alkoholu i innych używek.

    Należy zauważyć również pozytywne działania idące w bardzo pożądanym, pozytywnym kierunku, realizowane przez samorządy lokalne. Takim pozytywnym działaniem w naszej ocenie jest chociażby prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie uświadamiania, zwłaszcza dzieci i młodzieży, o szkodliwości dla zdrowia spożywania alkoholu i innych używek, w tym zwłaszcza narkotyków. W 2010 r. w tym programie edukacyjnym uczestniczyło 2210 tys. dzieci. Był to wzrost o 450 tys. dzieci w porównaniu z analogicznym programem z lat ubiegłych. Jest to niewątpliwie pozytywny symptom działania prewencyjnego.

    Nie można jednak nie zauważyć braku wystarczającego działania na rzecz zagospodarowania czasu wolnego młodzieży. Szkoły czy inne organizacje pozarządowe za mało angażują się w organizowanie atrakcyjnych zajęć pozalekcyjnych. W nazbyt wielu miejscowościach brak jest odpowiedniej bazy do prowadzenia zajęć kulturalno-rozrywkowych czy też sportowych. Szczególnie w małych miejscowościach wiejskich brak jest świetlic realizujących program opiekuńczo-wychowawczy dla dzieci i młodzieży, w ramach którego zajmowano by się również edukacją w zakresie trzeźwego stylu życia.

    Nie wykorzystuje się również na ten cel budynków pozostałych po likwidacji placówek oświatowo-wychowawczych. Poważnym niedociągnięciem jest to, że pomimo iż w realizację celów wynikających z obowiązku wdrażania w życie przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wpisana jest m.in. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, to nagminnie zauważa się brak audycji telewizyjnych propagujących abstynencję lub związanych bezpośrednio z tym tematem, zwłaszcza w programach o najwyższej oglądalności emitowanych w telewizji, w programie 1 czy 2.

    Również Ministerstwo Sportu i Turystyki w naszej ocenie większy nacisk kładzie w czasie imprez masowych na dochodową reklamę napojów alkoholowych, natomiast daje przysłowiowe ochłapy na Fundusz Zajęć Sportowych dla Uczniów.

    Nadal wzrastają wydatki gospodarstw domowych na napoje alkoholowe pomimo zubożenia społeczeństwa, co wynika z niechlubnych tradycji, jak również z lansowanego w mediach publicznych konsumenckiego stylu życia. Patologiczne zjawiska wynikające z nadmiernego spożywania alkoholu i innych używek prowadzą do rozbicia rodzin, a tej patologii sprzyja występujące w Polsce bezrobocie i stresy wynikające z braku perspektyw życiowych gwarantujących utrzymanie rodziny. Nadal około 31% Polaków i 6% Polek nadużywa alkoholu. Tak duża koncentracja spożycia rodzi poważne zagrożenia zdrowotne, problemy społeczne oraz straty wynikające chociażby z wypadków spowodowanych przez pijanych uczestników ruchu drogowego.

    Należy zauważyć, że zysk monopolu spirytusowego przedkłada się często nad interes społeczny, a nawet narodowy. Trzeba zdecydowanie przerwać ten katastroficzny stan rzeczy, zwalczając zdiagnozowane przyczyny, a nie tylko skutki nadmiernego spożywania alkoholu i innych używek.

    Klub Parlamentarny Solidarna Polska, biorąc pod uwagę, iż to sprawozdanie ma już wątek historyczny, powinno być oceniane przede wszystkim przez posłów ubiegłej kadencji i na tym etapie działań powinni się nim zająć raczej historycy, a nie posłowie, nie będzie głosował za przyjęciem tegoż sprawozdania, bowiem uważa, że można będzie ocenić działania w tym zakresie dopiero wtedy, gdy będzie pełna informacja dotycząca kolejnych lat, to jest 2011, 2012 i 2013 r. Dziękuję. (Oklaski)