23 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie ministra spraw wewnętrznych z realizacji w 2011 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (druk nr 303) wraz ze stanowiskiem Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych (druk nr 358).

Poseł Jacek Najder:

    Panie Marszałku! Szanowne Ministerstwo! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Poselskiego Ruch Palikota mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec sprawozdania ministra spraw wewnętrznych z realizacji w 2011 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, zawartego w druku nr 303.

    Obowiązek przedstawienia sprawozdania wynika wprost z treści art. 4 niniejszej ustawy. Tekst sprawozdania został 26 kwietnia 2012 r. rozpatrzony przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych. Komisja rekomenduje przyjęcie przedłożonej informacji.

    Zgodnie z generalną zasadą unormowaną w art. 1 ust. 1 omawianej ustawy nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wymaga uzyskania zezwolenia wydawanego w drodze decyzji administracyjnej przez ministra spraw wewnętrznych pod warunkiem braku sprzeciwu wyrażonego przez ministra obrony narodowej oraz ministra rolnictwa i rozwoju wsi w przypadku nabycia nieruchomości rolnych. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej wymusiło konieczność dostosowania przepisów krajowych do prawa wspólnotowego. Od dnia 1 maja 2009 r. nie jest wymagane uzyskanie zezwolenia przez cudzoziemców będących obywatelami państw stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej na nabycie tzw. drugiego domu. Znalazło to swoje odzwierciedlenie oczywiście w sprawozdaniu za lata 2009 i 2010, kiedy to spadła liczba zezwoleń wydawanych na nabycie nieruchomości gruntowych. Natomiast w roku 2011 odnotowujemy kilkunastoprocentowy wzrost dotyczący w równej mierze liczby zezwoleń wydawanych na rzecz osób fizycznych i prawnych.

    Wydano 309 zezwoleń na nabycie 1008 ha nieruchomości gruntowych i 69 decyzji odmawiających udzielenia zezwolenia. Głównymi przyczynami oczywiście były: niewykazanie przez cudzoziemca okoliczności uzasadniających trwałe związki z Polską, niedostarczenie dokumentów umożliwiających ministrowi ustalenie okoliczności faktycznych dających podstawę do udzielenia zezwolenia czy też sprzeciwy Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

    Z analizy przedstawionych w formie tabelarycznej danych statystycznych wynika, że najbardziej atrakcyjne dla cudzoziemców nieruchomości gruntowe znajdują się na terenach województw przygranicznych: dolnośląskiego, małopolskiego oraz zachodniopomorskiego. Z kolei co do zezwoleń wydanych na nabycie nieruchomości gruntowych na terenie województwa podkarpackiego, to suma powierzchni tychże nieruchomości nabytych przez osoby fizyczne przewyższa trzykrotnie sumę powierzchni nieruchomości nabywanych na obszarze tego województwa przez osoby prawne. Jest to jeden z czynników wyliczonych na podstawie przedstawianego sprawozdania potwierdzający silne więzi nabywców z tym regionem Polski. W odniesieniu do nieruchomości rolnych i leśnych wynegocjowany okres przejściowy dla podmiotów pochodzących z Unii Europejskiej i Konfederacji Szwajcarskiej wynosi 12 lat od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

    Nabycie nieruchomości przez cudzoziemców wbrew przepisom przedmiotowej ustawy bez wymaganego zezwolenia obarczone jest sankcją bezwzględnej nieważności z mocy samego prawa. O nieważności tejże czynności prawnej orzeka sąd powszechny zgodnie z dyspozycją art. 6a ustawy. Orzeczenie sądu w tej materii ma wyłącznie charakter deklaratoryjny. Jednym z głównych źródeł informacji ministra spraw wewnętrznych na temat nieruchomości nabywanych przez cudzoziemców są wypisy z aktów notarialnych przysyłane przez notariuszy.

    I zdumiewający jest wskazany w sprawozdaniu fakt, iż zdarza się tak, że przedstawiciele tejże profesji prawniczej naruszają ustawowy 7-dniowy termin na przesłanie wypisu aktu notarialnego. Co więcej, stale odnotowuje się przypadki przekroczenia terminu o parę miesięcy, a nawet o parę lat. Takie działanie notariuszy nie sprzyja zachowaniu pewności obrotu gospodarczego, a skala omawianego zjawiska wymaga stosownej interwencji. W roku 2011 zanotowaliśmy 98 przypadków nabycia nieruchomości z naruszeniem przepisów ustawy, a w 21 przypadkach minister spraw wewnętrznych skierował pozwy o stwierdzenie nieważności nabycia nieruchomości z mocy prawa w roku sprawozdawczym 2011. Sądy cywilne wydały 26 prawomocnych orzeczeń w sprawach wszczętych z powództwa ministra spraw wewnętrznych o stwierdzenie nieważności nabycia nieruchomości z mocy prawa. Liczba ta obejmuje również orzeczenia zapadłe w sprawach z pozwów wniesionych w latach ubiegłych. Jednak z treści sprawozdania nie wynika, jaka liczba orzeczeń uprawomocniła się w roku sprawozdawczym, a jaka była w latach poprzednich. (Dzwonek)

    Panie marszałku, postaram się szybko skończyć.

    Przedstawione Sejmowi sprawozdanie nie porusza również problemu fiducjarnego nabycia nieruchomości przez cudzoziemców. Jest to zabieg polegający oczywiście na zakupywaniu nieruchomości przez tzw. słupy. Niestety ministerstwo stwierdza, że nie ma zbytniej możliwości przeciwdziałania temu zjawisku. Uważamy, że można by jednak przedsięwziąć jakieś kroki.

    Podsumowując, można przyjąć, że ustawa chroni w sposób wystarczający interes społeczny oraz gospodarczy Polski, a reglamentacja państwa nie stwarza barier dla działalności gospodarczej i inwestycji prowadzonych przez cudzoziemców. Wobec tego Klub Poselski Ruch Palikota będzie za przyjęciem sprawozdania Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w sprawie realizacji w 2011 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Dziękuję bardzo.