4 punkt porządku dziennego:

Poseł Wincenty Elsner:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Poselskiego Ruch Palikota stanowisko w sprawie ustawy o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne.

    Powoli wszyscy przyzwyczajamy się do totalnej i codziennej inwigilacji. Mamy świadomość, że w każdym miejscu śledzi nas jakaś kamera, każde połączenie z Internetem można gdzieś zapamiętać, że po każdej rozmowie telefonicznej pozostaje billing. Godzimy się, bo terroryści, bo bandyci, bo pedofile. Dlatego wnioskodawca nowelizacji ustawy Prawo telekomunikacyjne prosi o tak niewiele: trochę krócej - nie 24 miesiące, ale tylko 6 miesięcy.

    Może więc warto powrócić do sedna sprawy, do generalnej dyskusji. Wszak jeszcze w roku 2004 prof. Adamski w referacie ˝Problem retencji danych o ruchu na tle przepisów ustawy Prawo telekomunikacyjne˝ mówił: Gromadzenie i przechowywanie danych stanowiących ˝prawdziwą kopalnię wiedzy o życiu prywatnym i zawodowym użytkowników sieci telekomunikacyjnych˝ dla potrzeb ewentualnych postępowań karnych jest uznawane za nielegalne. Narusza bowiem zasadę proporcjonalności ingerencji państwa w prawa i wolności obywatelskie gwarantowane przez Europejską Konwencję Praw Człowieka (art. 8) i Konstytucję RP (art. 31 ust. 3).

    A Piotr Waglowski z portalu VaGla.pl w publikacji ˝Prawo w sieci. Zarys regulacji internetu˝ napisał w 2005 r.: W Unii Europejskiej nowe prawo uchwalane jest coraz częściej bez szerszych konsultacji społecznych. Jeśli chodzi o retencję danych telekomunikacyjnych, z sygnałów płynących z Unii Europejskiej można wywnioskować, że parlamentarzyści nie zdają sobie sprawy z konsekwencji wynikających z dokonywanych właśnie w 2005 r. regulacji. Dokonano ˝politycznej sprzedaży˝ prawa do prywatności, swobody działalności gospodarczej oraz praw konsumentów, w imię obrony świętego Graala, walki z terroryzmem i przestępczością - to o dyrektywie 2006/24/WE wprowadzającej obowiązek gromadzenia danych telekomunikacyjnych i przechowywania ich nie krócej niż przez 6 miesięcy i nie dłużej niż przez 2 lata bez specjalnego uzasadnienia.

    A pamiętacie państwo, panowie i panie z prawej strony sali, co proponowaliście w 2005 r., rozpoczynając budowę IV Rzeczpospolitej? Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne (druk nr 103 z V kadencji) - dane dotyczące abonentów należy przechowywać przez 15 lat. To proponowaliście, panie pośle Abramowicz.

    (Poseł Antoni Mężydło: Pięć.)

    Tak się skończyło, 5 lat, w pierwszej wersji proponowano 15 lat.

    I tak, dysponując danymi telekomunikacyjnymi tylko z ostatnich dwóch lat, przodujemy w Europie. W 2011 r. Policja, prokuratura i pozostałe uprawnione służby pobierały informacje o naszych rozmowach i połączeniach internetowych prawie 2 mln razy. Te dane też są nieaktualne, to są dane z lat 2009-2010 r. W 2011 r. - 1,8 tys., prawie 2 mln. Przy czym ta ingerencja w naszą prywatność rośnie w zastraszającym tempie, w ciągu ostatnich 2 lat wzrosła o 40%. Skąd te liczby? Wszak wmawiają nam, że wskaźniki przestępczości spadają. Bo dane z retencji dostępne są bardzo łatwo, bez kosztów i konieczności uzasadniania, bez jakichkolwiek kontroli sądu lub prokuratora. Policja i niektóre inne służby mogą z nich korzystać nie tylko w działaniach operacyjnych, dotyczących groźnych przestępstw, ale również w enigmatycznie brzmiących ˝celach prewencyjnych˝.

    Klub Poselski Ruch Palikota oczywiście poprze proponowane skrócenie czasu retencji danych telekomunikacyjnych. Ale jesteśmy zdania, że to za mało. Uregulowania wymagają na przykład następujące kwestie: rozszerzenie obowiązków dotyczących niszczenia danych nie tylko przez operatorów, ale również uprawnione służby. Opinia publiczna ma prawo znać dokładniejsze statystyki dotyczące wykorzystania billingów: kto je pobiera, w związku z jakimi postępowaniami, z jakim skutkiem itd. Poza tym retencja to nic innego, jak wykonywanie obowiązków i zadań państwa na rzecz porządku publicznego i bezpieczeństwa przez w większości podmioty prywatne i powinno się rozważyć możliwość wprowadzenia odpłatności za gromadzenie tych danych i ich wykorzystanie. To na pewno nieco zahamowałoby ten ˝pęd˝ służb do poznania, z kim i kiedy rozmawiamy.

    Minister Boni przygotowuje również swoją nowelizację Prawa telekomunikacyjnego. Jednak nie oczekiwałbym od niego szczególnej wrażliwości, jeżeli chodzi o bezpieczeństwo naszych danych. Jestem właśnie po lekturze przygotowanego przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji raportu ˝Państwo 2.0. Nowy start dla e-administracji˝. Generalny inspektor ochrony danych osobowych nie pojawia się w raporcie ani razu, dlatego sprawę dalszej nowelizacji Prawa telekomunikacyjnego i innych ustaw będziemy omawiać w powołanym przeze mnie zespole parlamentarnym. Przyjrzymy się tam wszystkim patologiom związanym z wykorzystaniem naszych danych osobowych i monitorowaniem naszej aktywności w Internecie i w innych formach komunikacji, na przykład telefonicznej czy internetowej. Do omawianego projektu zgłosimy natomiast poprawkę dodającą brakujące w nowelizacji (Dzwonek) przepisy przejściowe. Takie działanie sugerował w swojej opinii Sąd Najwyższy.

    Ruch Palikota rekomenduje skierowanie projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne do dalszych prac w komisji sejmowej. Dziękuję. (Oklaski)

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Eugeniusz Tomasz Grzeszczak)