1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (druki nr 179 i 271).

Poseł Jerzy Kozdroń:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska mam przyjemność na wstępie powiedzieć, że mój klub będzie popierał przedłożone sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o projekcie ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego.

    Chciałbym na początku powiedzieć, że to jest ustawa epizodyczna. Uchwalona została 7 września 2007 r. i ma obowiązywać do 31 sierpnia 2014 r. Była to niejako ustawa pilotażowa i celowo chyba ustawodawca przyjął wówczas, we wrześniu 2007 r., tę ustawę, ponieważ obawiał się wprowadzenia tej materii od razu do Kodeksu karnego wykonawczego, chciał przyjrzeć się, jak ta ustawa będzie realizowana w praktyce. Z perspektywy tych lat możemy powiedzieć, że ustawa ta ma zastosowanie w coraz większym zakresie. Odbyło tę karę ponad 3 tys. osób, a przewidujemy możliwość rozszerzenia jej zastosowania poprzez nowelizację, którą proponujemy.

    Czego dotyczy ta nowelizacja? Przede wszystkim obejmuje ona możliwość elastycznego reagowania w sytuacji wykonywania tej kary, elastycznego reagowania w sytuacji, kiedy można z tej kary skorzystać, a więc ma na uwadze względy osobiste skazanych, zrównuje skazanych pod względem pewnych uprawnień, były bowiem przypadki, kiedy skazany, który otrzymał karę 6 czy 8 miesięcy pozbawienia wolności, wolał iść do zakładu karnego, aniżeli odbywać tę karę w systemie dozoru elektronicznego, ponieważ nie mógł wtedy korzystać z warunkowego zwolnienia, i twierdził, że to mu się nie opłaca, natomiast w tym wypadku po odbyciu części kary w zakładzie karnym mógł ubiegać się o warunkowe zwolnienie przedterminowe. W związku z tym dokonaliśmy zrównania uprawnień związanych z odbywaną karą pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego i w zakładzie karnym, wprowadziliśmy konstytucyjną zasadę równości, a więc niejako poprawiliśmy to konstytucyjnie.

    Z drugiej strony chodziło o to, aby ustawa była przejrzysta i czytelna. I tak, m.in. w art. 6 został wymieniony katalog przesłanek bezwzględnych, które muszą być spełnione, aby ktoś mógł ubiegać się o odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego. Ma to być kara w wymiarze nie wyższym niż rok i nie może to dotyczyć skazanych, którzy popełnili przestępstwo w warunkach recydywy z art. 64 § 2 Kodeksu karnego. Nie będę już mówił o specyfice tej recydywy, ponieważ zająłbym się wówczas recydywą, ale jest tu o tym mowa. Określa się, że ma to dotyczyć sytuacji, kiedy skazany ma stałe miejsce pobytu, w więc nie może dotyczyć osób bezdomnych, skazany musi mieć stałe miejsce pobytu. Pozostali domownicy wspólnie zamieszkujący ze skazanym muszą wyrazić zgodę na specyficzny sposób odbywania kary, a poza tym w mieszkaniu muszą być spełnione określone warunki techniczne. Chodzi o to, aby była możliwość zainstalowania tego urządzenia i aby kara mogła być odbywana w mieszkaniu. Najistotniejsze jest to, że odbywanie kary pozbawienia wolności poprzez system dozoru elektronicznego, a nie w systemie izolacyjnym pozwala spełnić cele kary, dla których ją wymierzono. To jest najważniejsze.

    Wprowadza się również przejrzystość w zakresie stosowania dozoru elektronicznego wobec skazanych na karę pozbawienia wolności przed pójściem do zakładu karnego, jak również już po zamknięciu w zakładzie karnym, ponieważ przedstawia się inne przesłanki. Mówi się tak: jeżeli przed pójściem do zakładu karnego, to sąd penitencjarny, stosując karę dozoru elektronicznego, ma brać pod uwagę przede wszystkim stopień demoralizacji skazanego, czy uważa, że bezpieczeństwo, stopień demoralizacji skazanego nie jest na tyle wysoki, żeby można zamienić mu karę pozbawienia wolności na tę karę niejako półwolnościową, bo tak trzeba by powiedzieć. A jeżeli już siedzi w więzieniu, to kara pozbawienia wolności też może być zamieniona na dozór elektroniczny, tylko wtedy trzeba brać pod uwagę postawę, jaką prezentuje w zakładzie karnym, bo jeżeli zachowuje się poprawnie, jest zdyscyplinowanym skazanym, to wtedy można mu tę karę zamienić. (Dzwonek)

    Czy pan marszałek pozwoli powiedzieć jeszcze kilka słów?

    Chciałbym podkreślić, co zresztą pan poseł sprawozdawca już powiedział, wielką rolę, jaka tutaj jest dla kuratorów sądowych, ponieważ znacząco zwiększono zakresy upoważnień kuratorów do dozorowania, nadzorowania sposobu realizacji kary w zakresie dozoru elektronicznego. Przede wszystkim, jak już zostało powiedziane, to kurator może wystąpić do sądu penitencjarnego z wnioskiem o to, żeby rozszerzyć czy zmienić zakres obowiązków przewidzianych w art. 72. To kurator może wystąpić z wnioskiem o warunkowe przedterminowe zwolnienie z reszty odbywanej kary. To kurator sądowy może zmienić harmonogram wykonywania tej kary poprzez zmiany dobowe, jeżeli zachodzą istotne okoliczności, przy czym sąd musi potem zatwierdzić te zmiany swoim orzeczeniem. I to kurator sądowy może wystąpić o uchylenie wykonywania kary w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli uzna, że nie są spełniane cele wychowawcze w zakresie wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

    Chciałbym na zakończenie powiedzieć tak. Jak już na samym wstępie mówiłem, jest to ustawa epizodyczna. Mam nadzieję, jestem zresztą o tym głęboko przekonany, że ta ustawa po upływie okresu jej ważności zostanie inkorporowana do Kodeksu karnego wykonawczego i jednocześnie do procedury karnej, ponieważ musimy dzisiaj się zastanowić: środek zapobiegawczy w postaci np. aresztu domowego mógłby być stosowany w postaci dozoru elektronicznego, nie musimy przecież orzekać izolacji w postaci tymczasowego aresztowania - w niektórych przypadkach może to być areszt domowy, tak jak dzisiaj słyszymy w telewizji, że wobec tego kapitana okrętu, włoskiego statku pasażerskiego stosuje się właśnie areszt domowy jako środek zapobiegawczy. W naszych sytuacjach też byłaby możliwość odstąpienia od stosowania kar izolacyjnych.

    Jeszcze raz chciałbym powiedzieć, że popieram w imieniu klubu przedłożone sprawozdanie i będziemy głosować za jego przyjęciem. Dziękuję. (Oklaski)