1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy budżetowej na rok 2012 (druki nr 44 i 134).

Poseł Wincenty Elsner:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Kreatywny budżet to taki, w którym składniki makroekonomiczne są kształtowane w taki sposób, by osiągnąć założone cele. Aby podwyższyć dochody budżetu, wystarczy zwiększyć prognozowane wpływy z podatków bezpośrednich i pośrednich, kompletnie nierealne w świetle zapowiadanej na 2012 r. jednoznacznie negatywnej perspektywy rozwoju sytuacji gospodarczej u naszych najważniejszych partnerów handlowych oraz ograniczonego wzrostu spożycia indywidualnego i zbiorowego. Można też po prostu podwyższyć wpływy z dywidend od udziałów Skarbu Państwa w spółkach oraz wpłat z zysków. W obecnej, ostatecznej wersji budżetu dywidendy wzrosły do poziomu 8,1 mld zł, co stanowi czterokrotny wzrost. Takie drenowanie przedsiębiorstw, w których Skarb Państwa posiada udziały, musi odbić się negatywnie na ich możliwościach inwestycyjnych.

    Zresztą metod kreatywnego tworzenia budżetowych wskaźników jest więcej. Bardzo dobrze ujął to w swojej opinii do projektu budżetu prof. Stanisław Gomułka, nazywając takie praktyki statystycznymi manipulacjami. Rząd zakłada umiarkowany spadek deficytu budżetu państwa - pisze prof. Gomułka - ale tę poprawę ma się osiągnąć w dużym stopniu poprzez zabiegi manipulacyjne, a konkretnie zmniejszenie części składki przekazywanej do OFE i niewliczanie nowych zobowiązań w ZUS, nawet o większej skali, do długu publicznego oraz finansowanie znacznej części inwestycji publicznych długiem Krajowego Funduszu Drogowego. Niestety, tego typu obniżanie relacji długu do PKB nie jest trwałą poprawą. Już samo włączenie Krajowego Funduszu Drogowego do sektora finansów publicznych oznaczałoby przekroczenie progu 55% od roku 2010 przez relację długu publicznego do PKB - pisze prof. Gomułka.

    Na jeszcze inne zabiegi zwraca uwagę w swojej opinii prof. Stanisław Owsiak z Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Pisze w niej: Należy wyrazić dezaprobatę wobec naruszania środków zgromadzonych w Funduszu Rezerwy Demograficznej. Z przedstawionych informacji wynika, że w roku 2012 po raz kolejny sięgnie się do zasobów FRD w celu sztucznej poprawy wyniku sektora finansów publicznych. Projekt ustawy budżetowej przewiduje zasilenie FUS bezzwrotnymi środkami z Funduszu Rezerwy Demograficznej w kwocie 2,9 mld zł. Rodzi się pytanie, jaki sens ma przekazywanie 40% przychodów uzyskanych z prywatyzacji na FRD, aby następnie definitywnie przekazywać je do FUS.

    Rząd zadeklarował niektóre wskaźniki makroekonomiczne bezpośrednio w ustawie budżetowej. Co o takich praktykach sądzą prof. Eugeniusz Ruśkowski i dr hab. Joanna Salachna z Katedry Finansów Publicznych i Prawa Finansowego Uniwersytetu w Białymstoku, opiniując projekt budżetu? Art. 18, 19 oraz 27 powinny zostać usunięte z projektu ustawy budżetowej. Przede wszystkim ze względu na to, iż wychodzą poza zakres materii, która regulowana jest ustawą budżetową. Założenia dotyczące wskaźników, m.in. cen towarów i usług konsumpcyjnych, przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej, powinny być zamieszczane wyłącznie w uzasadnieniu do projektu budżetu, a nie w samej ustawie budżetowej.

    Jeszcze poważniejsze zastrzeżenia mają przywołani eksperci do art. 29 i 30 ustawy. Są to wątpliwości co do konstytucyjności tych zapisów. W swojej opinii piszą: Projektowane regulacje uwzględniają dyspozycje obowiązujących przepisów ustawowych. Jednakże biorąc pod uwagę, że składki te mają charakter danin, mogą powstać pewne wątpliwości odnośnie do konstytucyjności takich postanowień na gruncie art. 217 Konstytucji RP. Szczególnie w sytuacji, gdyby ustawa budżetowa została uchwalona po 1 stycznia 2012 r.

    Pomimo tych wszystkich zastrzeżeń ekspertów, pomimo nierealności wielu wskaźników makroekonomicznych stanowiących podstawę konstrukcji tego budżetu, spróbujmy spojrzeć na ustawę budżetową inaczej. Tanie państwo. Premier Tusk w swoim exposé zapowiedział cały szereg cięć i oszczędności. W związku z kwotową waloryzacją świadczeń oszczędności dotkną nawet emerytów i rencistów. Koszty kryzysu poniosą rolnicy, zwłaszcza wielodzietni, w związku z nowo wprowadzaną dla nich składką na ubezpieczenie zdrowotne. Wzrosną koszty pracy spowodowane wzrostem składki rentowej. Oznacza to, że ponad 6,5 mld zł zamiast do kieszeni pracowników trafi do budżetu.

    Można się spodziewać, że podobne oszczędności napotkamy w urzędach administracji państwowej. Niestety, budżety planowane na rok 2012 w zdecydowanej większości agencji i urzędów są większe niż w roku 2011. Bardzo często istotnie wyższe niż wynika to ze wskaźników wzrostu cen i usług. Czyżby premier i minister finansów nie potrafili zapanować nad finansami jednostek budżetowych i wymusić na nich koniecznych oszczędności? Proste porównanie budżetów jednostek administracji państwowej w roku 2011 i 2012 pokazuje, że pomimo zamrożenia płac w sferze budżetowej, na urzędy państwowe wydamy z budżetu w roku 2012 ponad 2 mld zł więcej. Dwa krótkie przykłady. Część 70 - Komisja Nadzoru Finansowego planuje wydatki majątkowe o 12 mln zł większe niż w roku ubiegłym. Wśród planowanych zakupów dwa samochody za 300 tys. zł, po 150 tys. każdy. Podczas prac w Komisji Finansów Publicznych przedstawiciel KNF tłumaczył, że będą to tanie samochody. Co to zresztą znaczy 300 tys. zł wobec 67 mln zł, czyli 65% więcej niż w roku ubiegłym, przeznaczonych na Państwową Agencję Atomistyki? To nic, że nie mamy w Polsce żadnej elektrowni atomowej. Urzędnicza czapa już jest i ma się dobrze w czasach kryzysu.

    IPN - tutaj pazerność Instytutu Pamięci Narodowej zaskoczyła nawet rządzących. IPN zażyczył sobie na 2012 r. 20 mln zł więcej, co stanowi ponad 8% więcej niż w roku ubiegłym. I mimo zgłoszonej w trakcie prac nad budżetem autopoprawki do swojego budżetu dostanie jednak w roku 2012 ponad 200 mln zł.

    Szanowni państwo, to nie jest tanie państwo. To jest państwo coraz droższe, państwo coraz bogatsze w urzędy i urzędników, i to bogatszych urzędników. Tylko na nagrody roczne urzędników podatnicy wydadzą w tym roku 2 mld zł, a średnie płace w wielu urzędach są o kilkadziesiąt procent wyższe niż podawane przez GUS średnie płace w sferze budżetowej.

    Świeckie państwo. Koniec z dotowaniem kościołów i związków wyznaniowych. Ruch Palikota to pierwsza formacja parlamentarna, która o tym mówi z tej trybuny jasno, konkretnie i bezkompromisowo. Tylko sam Fundusz Kościelny będzie nas, podatników, kosztował w 2012 r. 94 mln zł przeznaczone na dotacje i subwencje. Jesteśmy za całkowitą likwidacją tej dotacji.

    Niezrozumiałe jest również to, że w części: Obrona narodowa zapisane jest ponad 25 mln zł na ordynariaty polowe, zarówno katolickie, jak i prawosławne oraz ewangelickie. Można odnieść wrażenie, że Kościół jest ważnym elementem obronności kraju. Zresztą dochodzi tutaj do kuriozalnej sytuacji, gdyż kościoły garnizonowe utrzymywane są z naszych podatków w miastach, w których od dawna nie stacjonuje już wojsko. No i katecheci - w budżecie ˝ukryci˝ wśród innych nauczycieli - razem z nauczycielami dostaną w roku 2012 podwyżkę, co prawda tylko 3,8% i to dopiero od września, ale to znów dodatkowe pieniądze na finansowanie Kościoła. Katecheci zabiorą z naszych podatków zapłaconych w 2012 r. ponad 500 mln zł, a cały Kościół dociąży budżet kwotą ponad 1,5 mld zł. Może więc Kościół w trudnych czasach sam, kierując się obywatelską postawą, dobrowolnie zrezygnuje choćby z części należnej mu budżetowej daniny. Bo dziś, w roku 2012, to nie jest budżet świeckiego państwa.

    Ważnym elementem naszej gospodarki są przedsiębiorstwa prywatne, zwłaszcza przedsiębiorstwa małe i średnie. To one są i powinny pozostać głównym napędem dla całej naszej gospodarki. Tymczasem rząd Donalda Tuska przeznacza na programy wsparcia inwestycji przedsiębiorców jedynie 10 mln zł. Zupełnie innym tematem jest sprawa dywidendy. Minister finansów postanowił zabrać spółkom z udziałem Skarbu Państwa tyle, ile się da. We wrześniu, w drugiej wersji projektu budżetu, było to 4 mld zł. (Dzwonek) W aktualnym projekcie kwota ta uległa podwojeniu i wynosi ponad 8 mld zł. Truizmem jest stwierdzenie, że przedsiębiorstwa, aby się rozwijać, muszą inwestować. Wskazane jest więc, aby wypracowane zyski były w istotnej części przeznaczane na inwestycje. W spółkach Skarbu Państwa tych pieniędzy na inwestycje zabraknie. Nie dziwmy się więc, że później zostaną w ramach prywatyzacji okazyjnie tanio sprzedane.

    Szanowni państwo, w największym skrócie starałem się przymierzyć ten budżet do najważniejszych zasad Nowoczesnego Państwa Ruchu Palikota. I niestety, nie pasuje. Budżet wrogi przedsiębiorcom i przedsiębiorstwom, zaś przychylny urzędom, urzędnikom i biurokracji, budżet dzielący nasze podatki w sposób częstokroć nieprzemyślany, chaotyczny i bez wrażliwości społecznej, wreszcie budżet oddający Panu Bogu to, co cesarskie.

1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy budżetowej na rok 2012 (druki nr 44 i 134).

Poseł Wincenty Elsner:

    To nie jest nasz budżet, niestety. Nie poprzemy go. Dziękuję. (Oklaski)