17 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (druki nr 3194 i 3340).

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Jerzy Kozdroń:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Odpowiadając na pytanie pani poseł Iwony Kozłowskiej, czy nie należałoby w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych określić jakiegoś terminu, w którym sąd jako organ władzy sądowniczej miałby obowiązek zwracać opłaty sądowe, chciałbym powiedzieć, że z interpretacji tej ustawy w istocie wynika, że powinno to nastąpić niezwłocznie. W dziale 9 ustawy o kosztach sądowych - art. 79 - mamy określenie ˝zwrot opłaty z urzędu˝, czyli sąd działa niejako z urzędu i ma obowiązek zwrócić tę opłatę niezwłocznie. Nie dość tego, w art. 82 tejże ustawy zapisano, że zwrot opłaty, o której mowa w danym rozdziale, może zarządzić przewodniczący wydziału bądź referendarz sądowy, czyli w sytuacji, kiedy sąd nie rozstrzygnie tego w orzeczeniu kończącym postępowanie, zwrot takiej opłaty, tej połowy uiszczonej opłaty, może zarządzić również przewodniczący wydziału czy referendarz sądowy.

    Natomiast czy to powinno znaleźć się w przepisach? Mamy bardzo dużo tych przepisów instrukcyjnych. Można w regulaminie czynności sądów umieścić zapis o takim obowiązku, tylko co z tego, jeżeli ten obowiązek nie zawsze będzie spełniany? Przecież doskonale wiemy, że obowiązek zwrotu połowy opłat sądowych należnych stronom po zawarciu ugody powstaje dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia, kiedy sekretariaty wydziałów cywilnych po prostu zakreślają te akta i oznaczają je jako ˝do wykonania˝. I w tym momencie kierowany jest do księgowości wniosek o wypłacenie połowy tej opłaty. Dlatego ustawodawca w art. 81, o którym pani mówiła, wprowadził trzyletni termin przedawnienia tego roszczenia, czyli jeżeli sąd nie zwróci tej opłaty sądowej niezwłocznie, to strona ma prawo wystąpić na drogę sądową. Przedtem oczywiście sąd, czyli tym samym Skarb Państwa, zostanie wezwany do zapłaty tej opłaty. I od tego momentu, od kiedy sąd zacznie być w zwłoce, będzie już można liczyć odsetki.

    Wydaje się, że tutaj postąpiono tak, jak jest to określone w przepisach Kodeksu cywilnego. Sąd jako władza publiczna, za którą stoi majestat Skarbu Państwa, powinien wykonywać swoje obowiązki niezwłocznie. Ustawodawca nie może wszystkiego nakazać przepisami instrukcyjnymi, bo raptem okazuje się, że jest to fikcja. Na przykład mamy zapis, że bankowe tytuły egzekucyjne powinny być zaopatrzone w klauzulę wykonalności w terminie trzech dni. Znajdźcie mi sąd, w którym w ciągu trzech dni od wpłynięcia wniosku wydawane są klauzule. Tego nie ma, a jest termin instrukcyjny, czyli mamy nadmiar tych przepisów, nadmiar biurokracji. To jest takie austriackie prawo. Nie widzę tutaj konieczności wydawania zarządzeń. Strona powinna pilnować swoich interesów. Zawarła ugodę, wie, że z urzędu należy jej się zwrot połowy uiszczonej opłaty. Uprawomocniło się postanowienie o umorzeniu postępowania, należy od razu wezwać do zwrotu pod rygorem skierowania sprawy na drogę sądową, a jeśli sąd, w tym przypadku jakiś sąd rejonowy, zapłaci jeszcze odsetki, to już następne sprawy na pewno będą kierowane w terminie, bo odsetki trzeba wpisywać w straty jednostki i należy uzasadnić, dlaczego tej należności, do której było się zobowiązanym, nie uregulowało się w terminie. Dziękuję serdecznie.