7 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie przedstawionego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności (druk nr 3286).

Poseł Wincenty Elsner:

    Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Pani Minister! Panie Ministrze! Przedstawiam stanowisko Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej wobec projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności, druk nr 3286.

    Powiem tak: Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej poprze wszystkie zmiany zawarte w projektowanej ustawie, bo są one drobnym kroczkiem, jeśli chodzi o wspieranie innowacyjności. Tu nie proponujecie państwo, prezydent nie proponuje żadnej rewolucji, niemniej każda z tych zmian ma sens i jest celowa. Krytycznie można odnieść się jedynie do likwidacji dotychczas istniejącej ulgi podatkowej na nabycie nowych technologii, głównie z tego względu, że ona kolejny raz pokazuje niestabilność polskiego prawa. Przedsiębiorcy kolejny raz, jeżeli ta ustawa wejdzie w życie w zaplanowanym terminie, będą musieli zmierzyć się ze zmienianym prawem.

    Nie chciałbym mówić o rankingach innowacyjności, bo jest wiele tych różnych rankingów, natomiast chciałbym zwrócić uwagę, że tutaj nie ma powodów do optymizmu, bo to, o czym mówiła pani premier Ewa Kopacz w ubiegłym roku, że Polska winduje się w górę w rankingu innowacyjności, nie jest prawdą, dlatego że ta rzekomo pozytywna zmiana, o której mówiła wówczas premier Kopacz, związana była jedynie ze zmianą sposobu wyliczania tego konkretnego rankingu, a faktycznie Polska w tamtym rankingu prawie że zachowała status quo, lekko spadając.

    Pan poseł Żyżyński mówił, że nad ustawą trzeba się pochylić. Zgadzam się, ale pochylając się nad tym projektem ustawy, nie sposób nie zauważyć daty, dnia, w którym trafia on do Sejmu. Pan prezydent Komorowski ma za sobą już 205 tygodni kadencji, do końca kadencji pozostały mu raptem 3 tygodnie. I to nie jest przypadek, że te zmiany są wprowadzane akurat teraz, bo to, że one powinny być wprowadzone, nie ulega wątpliwości - powinny być wprowadzone już dawno. Natomiast one są w sposób ewidentny adresowane do konkretnej grupy osób. Głównymi beneficjentami proponowanych zmian są środowiska akademickie. Ludzie, do których adresowana jest ta ustawa, za trzy tygodnie będą wyborcami i nie sposób nie skrytykować tego, że pan prezydent wpisuje tę ustawę w prowadzoną kampanię wyborczą, jako jej element, mimo że zmiana tych przepisów jest słuszna i sensowna.

    Nie będę się w to zagłębiał, ale powiem jeszcze tak: pan prezydent wykazuje się w tym okresie wyborczym bardzo dużą aktywnością, jeżeli chodzi o inicjatywę ustawodawczą. Pozytywne zmiany są również zapisane w procedowanej w tej chwili ustawie o zmianach w Ordynacji podatkowej, pozytywne dla podatników, i może, jeżeli faktycznie mielibyśmy tyle dobrych zmian wprowadzić w ramach kampanii wyborczej, byłbym skłonny zgodzić się, aby kampania wyborcza odbywała się co roku, bo ona służy zmianom legislacyjnym.

    Nie chciałbym się ustosunkowywać do konkretnych zmian, natomiast w ramach czasu, który mi pozostał, chciałbym powiedzieć parę słów o samej innowacyjności, z którą, jak mówiłem, nie jest dobrze. Oceniając to, co dotychczas zrobiono, jest absolutnym błędem, że w ramach wydatkowanych funduszy, w szczególności funduszy unijnych, główną miarą sukcesu jest procent wydanych pieniędzy, natomiast nie ma zaawansowanej debaty i analizy tego, jakie efekty przynosi finansowanie rozwoju innowacyjności, czy z polskiego budżetu, czy z budżetów unijnych. I można zaryzykować tezę, że system dystrybucji środków unijnych w istotnym stopniu niszczy rozwój innowacyjności w Polsce - może to byłby taki paradoks - jest on na tyle sformalizowany, na tyle zbiurokratyzowany i owskaźnikowany wskaźnikami formalnymi, jeśli chodzi o prawidłowość złożonych wniosków itd., że nie służy efektom, tylko wypełnianiu zobowiązań formalnych osób ubiegających się o dofinansowanie unijne. I to w tej nadchodzącej czy w zasadzie już rozpoczętej perspektywie unijnej zdecydowanie należałoby przemodelowywać i tam, gdzie jest to możliwe, zmieniać.

    Ja ze swojej strony, jako wiceprzewodniczący Komisji Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii, będę chciał zaproponować przy okazji procedowania nad tym projektem ustawy, nad wspieraniem innowacyjności, wprowadzenie do porządku dziennego któregoś z kolejnych posiedzeń Sejmu informacji rządu będącej podsumowaniem tego, co rząd, Platforma Obywatelska wraz z Polskim Stronnictwem Ludowym, zrobił dla rozwoju innowacyjności w ciągu ostatniej kadencji, a może szerzej, w ciągu całej tej ostatniej - praktycznie już skończonej czy kończącej się - perspektywy unijnej, aby właśnie ocenili, nie jaki procent pieniędzy wykorzystano, chociaż to też, tylko jakie efekty osiągnięto. Tak jak bardzo słusznie powiedział któryś z ekspertów, u nas często finanse związane z innowacyjnością traktowane są jako zwykły wydatek, a nie jako inwestycja w rozwój gospodarki w przyszłości.

    Bardzo charakterystyczne jest to, co powiedział kiedyś Marcin Hejka z Intel Capital na Europę i Bliski Wschód o tym, jak często wykorzystywane są pieniądze związane z innowacyjnością. Powiedział tak: Kiedyś analizowałem listę ponad 80 projektów internetowych, które dostały dofinansowanie z PARP. W zdecydowaną większość z tych 80 projektów nie zainwestowałbym swoich pieniędzy. Uważam, że większość padnie. Tak że bardzo często te pieniądze przeznaczane na innowacyjność są po prostu przejadane.

    Jeżeli chodzi o to, jak dużo mamy przedsiębiorstw innowacyjnych, to jak podał GUS, w latach 2011-2013 tylko 18,4% firm przemysłowych i 11,8% firm z sektora usług wykazało się aktywnością innowacyjną, a w tym czasie nakłady wyniosły 33 mld zł. Jeśli spojrzymy na udział w PKB, to również wygląda to mało budująco. Liderem, jeżeli chodzi o nakłady na badania i rozwój, jest Japonia - 3% PKB, potem są Stany Zjednoczone - 2,8%. W Unii Europejskiej jest to średnio 2%, a u nas waha się w przedziale 0,6-0,7%. Jeżeli chodzi o stosunek do średniej unijnej, to wykorzystujemy jedynie 25% unijnej średniej dotyczącej wydatków na innowacyjność, podczas gdy na przykład w Czechach, w kraju nam bliskim, ten wskaźnik wynosi 78%. Dzieje się tak głównie dlatego - ktoś z państwa, chyba pan minister o tym mówił - że często myśli się jeszcze w tradycyjny sposób, czyli że wystarczy zwiększać wydajność w sensie zwiększania produktywności. Jednak w pewnym momencie - zgadzam się z panem ministrem - dochodzimy do ściany i zwykłe śrubowanie wydajności już nic nie da, bo potrzeba zdecydowanie bardziej innowacyjnej gospodarki.

    Pozytywnym przykładem jest to, o czym mówił pan minister, czyli cały system ulg i odliczeń podatkowych w ramach wspierania innowacyjności. To, co państwo proponujecie w projekcie, jest na pewno kroczkiem w dobrym kierunku, aczkolwiek oczekiwalibyśmy znacznie większego zakresu ulg i wsparcia, bo nic nie działa tak dobrze, jak bodźce ekonomiczne, a więc właśnie zmiany w sferze prawa podatkowego wspierające innowacyjność. W trakcie procedowania w komisjach sejmowych będziemy się starali zaproponować dodatkowe możliwe zwiększenie zakresu odliczeń i ulg podatkowych związanych z wydatkami na badania i rozwój.

    Tak jak powiedziałem na początku (Dzwonek), Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej jest za skierowaniem projektu do komisji sejmowej, aczkolwiek, tak jak powiedziałem, uważa, że projekt powinien być przygotowany i skierowany do Izby znacznie wcześniej, a nie trzy tygodnie przed wyborami prezydenckimi. Dziękuję. (Oklaski)