Poseł Szymon Giżyński:

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Chciałbym dzisiaj wygłosić drugą część oświadczenia - pierwszą przedstawiłem Wysokiemu Sejmowi wczoraj - dotyczącego świętych polskich dat Anno Domini 2015.

    Wśród rocznicowych bohaterów narodowych Anno Domini 2015 wyróżnić trzeba trzy wielkie postacie: monarchy, wodza, rycerza. Monarcha - Bolesław Chrobry tysiąc lat temu, w 1015 r., podjął trzecią, zwycięską wojnę z cesarzem niemieckim Henrykiem II. Wódz - Stefan Czarniecki, sławny i wielokrotny pogromca Moskwy, Szwedów i Kozaków, gdy umierał w Sokołówce pod Lwowem 16 lutego 1665 r., od niespełna 1,5 miesiąca dzierżył buławę hetmana polnego koronnego. Rycerz - Zawisza Czarny z Garbowa podczas bitwy pod Grunwaldem strzegł najcenniejszej chorągwi królewskiej. W 1415 r. na turnieju rycerskim w Perpignan odniósł legendarne, od pierwszego uderzenia kopii, zwycięstwo nad Janem z Aragonii, najsłynniejszym wówczas rycerzem w Europie. Musiał być Zawisza Czarny natchnieniem i dla swojego następcy towarzysza husarskiego, który pod dowództwem samego Stefana Czarnieckiego w zwycięskiej nad Rosją bitwie pod Połonką 28 czerwca 1660 r. podczas jednej szarży za jednym zamachem nabił na swą kopię jednego po drugim aż 6 Moskali.

    Mądre złego początki. Wiele jest 250. rocznic związanych z pierwszym okresem panowania ostatniego polskiego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Ustanowienie 7 maja 1765 r. Orderu Świętego Stanisława, założenie w połowie 1765 r. w Warszawie Szkoły Rycerskiej, nowoczesnej akademii wojskowej kształcącej w patriotycznym duchu polskich oficerów. Zaszczytu bycia jednym z około tysiąca wychowanków Szkoły Rycerskiej dostąpili między innymi: Tadeusz Kościuszko, Kazimierz Pułaski, Julian Ursyn Niemcewicz, Karol Kniaziewicz, Jakub Jasiński, Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki, Józef Sowiński. W 1765 r. podjęto operację uporządkowania spraw monetarnych w Rzeczypospolitej. W tym celu otwarto dwie mennice: ˝srebrną˝ w Warszawie i ˝miedzianą˝ w Krakowie. Wprowadzono zakaz przywozu monet z Prus. Próba stabilizacji polskiego pieniądza udaje się jednak tylko na krótko. W tymże 1765 r. powstały komisje Boni Ordinis stanowiące podwaliny pod prace nad reformą miast w okresie Sejmu Czteroletniego. 19 listopada 1765 r. otwarto w Warszawie Teatr Narodowy. Wszystkie te zamiary i wysiłki napotykają jednak na wściekły opór przyszłych zaborców: Rosji, Prus i Austrii. Zwłaszcza duszone są w zarodku wszelkie pomysły i próby reform ustrojowych.

    Fundamenty wiary i kultury. Warto pamiętać o 900. rocznicy konsekracji 19 czerwca krypty św. Leonarda w katedrze na Wawelu i o 950. rocznicy fundacji opactwa benedyktyńskiego w Mogilnie, ale choćby w kontekście pontyfikatu papieża Franciszka i niedawnego synodu biskupów trzeba koniecznie pamiętać o rocznicach trzech wielkich soborów powszechnych: IV soboru laterańskiego w Rzymie, soborów w Konstancji i w Trydencie. 600. rocznica 6 i 7 lipca 1415 r. wystąpienia Pawła Włodkowica z traktatem ˝O władzy cesarza i papieża w stosunku do niewiernych˝, które było największym wydarzeniem moralnym i intelektualnym soboru w Konstancji w latach 1414-1418, genialnie przy tym komplementarnym z polską racją stanu. Natychmiastową odpowiedzią Rzeczypospolitej na dopiero co zakończy w 1564 r. sobór w Trydencie było założenie przez kardynała Stanisława Hozjusza w 1565 r. w Braniewie pierwszego na ziemiach polskich kolegium jezuickiego. Koroną dat odnoszących się do wielkich soborów powszechnych jest 800. rocznica wprowadzenia przez biskupa krakowskiego Wincentego Kadłubka zwyczaju, poczętego z ducha IV soboru na Lateranie w Rzymie, palenia wiecznego światła w katedrze wawelskiej przed Najświętszym Sakramentem. To największa polska święta data 2015 przywodząca i tę myśl, że to świat powinien podążać za Kościołem Chrystusowym, a nie odwrotnie, i że Kościół tu, na ziemi, musi być znakiem widzialnym, a nie zamazywać i uciekać od swojej ziemskiej instytucjonalności. (Dzwonek)

    Jeżeli pani marszałek pozwoli, to mam bardzo krótkie zakończenie.

    Wicemarszałek Elżbieta Radziszewska:

    Bardzo proszę zakończyć.

    Poseł Szymon Giżyński:

    Postscriptum pierwsze. Gdyby ktoś koniecznie zapytał o rok 1965, czyli o 50. rocznicę, to wymieniłbym premierę ˝Tanga˝ Sławomira Mrożka w Teatrze Współczesnym w Warszawie w reżyserii Erwina Axera, ekranizację ˝Rękopisu znalezionego w Saragossie˝ Jana Potockiego w reżyserii Wojciecha Hasa - premiera filmu w przeddzień 200. rocznicy samobójczej śmierci autora ˝Rękopisu...˝, 11 grudnia 1815 r. - utworzenie 3 czerwca Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie, wystrzelenie pierwszej polskiej rakiety meteorologicznej Meteor. Podobne rakiety posiadało wówczas jeszcze tylko sześć państw na świecie.

    Postscriptum drugie. Już okrągłe 200 lat według potwierdzonego rękopiśmiennego źródła ma jedno z najpopularniejszych polskich powiedzeń: wyszedł jak Zabłocki na mydle. Dziękuję uprzejmie.