1 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (druk nr 2854).

Poseł Jan Łopata:

    Bardzo dziękuję, pani marszałek.

    Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pani Minister! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu wobec rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej, zawartego w druku nr 2854.

    Potocznie projekt ten nazywany jest projektem ustawy okołobudżetowej i w rzeczy samej takim jest. Jest bowiem ściśle związany z projektem ustawy budżetowej na tym razem rok 2015. Przedłożone propozycje zmian i wynikające z nich kwoty są skorelowane, są zapisane w projekcie budżetu państwa na 2015 r., który również jest w trakcie szczegółowego omawiania już na posiedzeniach komisji merytorycznych i oczywiście Komisji Finansów Publicznych.

    Jakie zmiany w jakich ustawach proponuje rząd w tym projekcie? Otóż proponuje po raz kolejny ogólną zasadę zamrożenia płac w instytucjach publicznych. Zgodnie z projektem ma ona dotyczyć również szefów państwowych firm, przedsiębiorstw i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, prezesów spółek, w których udział Skarbu Państwa lub samorządu jest większy niż połowa kapitału akcyjnego, i szefów firm należących do nich. Zasada zamrażania płac dotyczyć będzie również szefów agencji państwowych, instytutów badawczych oraz fundacji dotowanych z pieniędzy budżetowych, pod jednym wszakże warunkiem - że dotacja ta jest większa od 25% jej rocznych przychodów. Zamrożenie ma dotyczyć także kierujących publicznymi zakładami opieki zdrowotnej. Nie ulega również zmianie kwota bazowa dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Pozostanie ona na poziomie z roku 2008, a rozmawiamy o projekcie budżetu na 2015 r.

    Wysoki Sejmie! W lipcu 2010 r. Biuro Analiz Sejmowych przeprowadziło badanie i przygotowało opracowanie ˝Analiza wysokości wynagrodzeń osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe w latach 1999-2009˝. Wynikiem tej analizy jest uzyskanie kilku ciekawych danych. Otóż proporcja średniego wynagrodzenia w gospodarce i średniego wynagrodzenia w tzw. erce, o czym wcześniej mówiłem, wynosiła w 1999 r. 6,8, przy średniej w gospodarce wówczas - przypominam, to 1999 r. - ponad 1700 zł. Jak te proporcje ulegają spłaszczeniu do roku 2014 i do roku 2015, kolejnego roku zamrożenia, łatwo przeliczyć, uwzględniając, że średnia za rok 2014 będzie pewnie w granicach 4 tys. zł. Spod działania zasady stosowania tej swoistej zamrażarki wyłączono instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk. Związane jest to ze specyfiką finansowania jednostek naukowych, oprócz bowiem dotacji na finansowanie działalności statutowej te instytuty otrzymują granty na realizację projektów badawczych i wprowadzając mechanizm zamrożenia, moglibyśmy doprowadzić do zahamowania ich działalności naukowej. Innym niż, tak to nazwę, tradycyjne zamrożenie szczególnym mechanizmom kształtowania funduszu płac podlegać będzie również cały szereg kolejnych instytucji. Nie wchodząc w detale, należy to ocenić, zauważyć, że nie stosujemy wprawdzie równej miary, ale liczba inaczej uregulowanych instytucji, liczba szczegółowych rozwiązań trochę niepokoi, bo nasuwają się pytania, czy tak szczegółowe rozwiązania muszą być stanowione aż na poziomie ustawowym, czy my tu, na Wiejskiej, lepiej uregulujemy sprawę funkcjonowania instytucji kultury czy ośrodka naukowego. Nie ukrywam, mam tu wątpliwości. One się pojawiają na poziomie rozważań, jak dalece władza centralna może wchodzić w kwestię zdejmowania odpowiedzialności z kierownictwa poszczególnych firm, bo tak na dobrą sprawę do tego się sprowadza realizacja tej zasady.

    ... propos tych szczegółowych rozwiązań w zakresie stosowania ogólnej zasady mrożenia i wyjątków od tej zasady nasuwają mi się kolejne pytania w związku z art. 16 ust. 3 pkt 7 lit. f projektu: zwiększenie wielkości wynagrodzeń w Centrum Obsługi Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej o 1 mln zł, oraz art. 18 ust. 5 pkt 1: zwiększenie wielkości wynagrodzeń bezosobowych w części 02: Kancelaria Sejmu w kwocie 765 tys. zł z tytułu konieczności sfinansowania umów zawieranych z osobami fizycznymi w związku ze znoszeniem i likwidacją biur poselskich posłów VII kadencji. A pytania i wątpliwości w tym zakresie są takie oto. Czy w ustawie okołobudżetowej winniśmy regulować kwestię budżetów instytucji, które mają konstytucyjnie zagwarantowane prawo tworzenia samodzielnych budżetów? To jakby pierwsze pytanie. A po wtóre, 1 mln zł na zatrudnienie pracowników Centrum Obsługi Kancelarii Prezydenta RP, nowych pracowników, zapewniających nadzór, jak czytamy w uzasadnieniu, nad systemem informatycznym oraz jego obsługę to coś nowego, bo do tej pory zwykle inwestowanie w informatyzację wiązało się z oszczędnościami, często również ze zwolnieniami pracowników. Bardzo bym prosił o odniesienie się do tych moich wątpliwości.

    Jak mówiłem wcześniej, w projekcie jest cały szereg szczegółowych uregulowań w przedmiocie funduszu płac m.in. w takich instytucjach, jak: Biuro Rzecznika Ubezpieczonych, Centralny Ośrodek Informatyki, Polskie Centrum Akredytacji, instytucje gospodarki budżetowej utworzone przez ministra sprawiedliwości, Polska Agencja Żeglugi Powietrznej i cały szereg innych. Moja obawa jest taka: Czy my z poziomu Warszawy, poziomu budżetu centralnego jesteśmy w stanie o wszystkich instytucjach, tak szczegółowo opisanych, pamiętać, czy to nie powinna być ogólna reguła i odpowiedzialność kierownictwa tych jednostek również za fundusz wynagrodzeń?

    Wysoki Sejmie! Chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na dwa zagadnienia szczegółowo regulowane przez przedłożony projekt. Pierwsze rozwiązanie ma położyć kres wątpliwościom co do opodatkowania papierosów pochodzących z tzw. samodzielnego wytwarzania. Aby uniknąć podatku, niektórzy przedsiębiorcy oferują klientom możliwość samodzielnego nabijania tytoniu do palenia do pustych gilz papierosowych za pomocą specjalnych automatów. Do tej pory nie było jasne, czy taki sposób wytwarzania papierosów jest produkcją wedle prawa akcyzowego. Przedsiębiorcy zaś opierali się na definicji unijnej dyrektywy, według której produkcją jest przekształcenie tytoniu w wyroby przemysłowe przeznaczone do sprzedaży detalicznej, i tym sposobem dowodzili, że samodzielne wytwarzanie pojedynczych sztuk przez klienta nie jest produkcją. Nowe przepisy zmieniają również sposób opodatkowania cygar i cygaretek. Akcyzę będzie się płacić od wagi produktów, a nie od 1 tys. sztuk. Producenci wykorzystali lukę w przepisach i produkowali cygara o dużej wadze, nawet do 200 g. Akcyza od takiego wyrobu wynosiła 28 gr, podczas gdy akcyza od paczki papierosów, zawierających tę samą ilość tytoniu, 8,19 zł. Wielkie cygaro łatwo było przerobić w automacie na paczkę papierosów i wówczas koszt tej paczki wynosił 5,50 zł.

    Obawiam się tylko jednego. Uszczelniamy w tym przypadku konkretną kwestię akcyzy, jeśli chodzi o tytoń, ale jestem przekonany, jestem tego nawet pewien, że znajdą się inne luki, inne możliwości w myśl zasady: Polak potrafi. Nawet trudno się temu dziwić przy takich cenach. Sprawdzają się bowiem nasze obawy, o których mówiłem z trybuny sejmowej, o nadmierny i niewymagany wówczas wzrost akcyzy w latach poprzednich, którego autorem był polski rząd.

    Kolejna nasza uwaga, a właściwie to - powiem wprost - irytacja, dotyczy art. 38, a konkretnie nowelizacji ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, która za zadanie ma wsparcie rynku biopaliw. Ustawa proponuje, by w roku 2015 zawiesić działanie tej ustawy i by nie tworzyć funduszu promocji wynoszącego, jak wiemy 1,5% planowanych w poprzednim roku wpływów z podatku akcyzowego od paliw silnikowych. Przyznam, że ta propozycja sama w sobie jest irytująca, ale najbardziej irytujące jest uzasadnienie tej propozycji. Pozwolę sobie wprost zacytować fragment tego uzasadnienia: Proponowane rozwiązanie związane jest z planowanym wprowadzeniem (Dzwonek) - jeszcze minutkę, może 30 sekund - w roku 2015 kwotowo-procentowej waloryzacji rent i emerytur, której sfinansowanie wymagać będzie zwiększonych środków. Koniec cytatu.

    (Poseł Elżbieta Rafalska: Nie ma związku przyczynowego.)

    Najmocniej przepraszam Wysoką Izbę, ale zapytam tak trochę mało elegancko: Co ma piernik do wiatraka?

    (Poseł Elżbieta Rafalska: Tak, nie ma związku.)

    Czy mamy się domyślać, że chodzi o to, że jeden minister z tej samej formacji ma pretensje czy sprzecza się z drugim ministrem z tej samej formacji? Moim zdaniem minister finansów naprawdę trochę tutaj, mówiąc po młodzieżowemu...

    (Poseł Elżbieta Rafalska: Poszedł po bandzie.)

    Koledzy podpowiadają, nie będę tego powtarzał.

    Wysoki Sejmie! Jest jeszcze kilkanaście innych, bardzo szczegółowych propozycji. Wnoszę zatem w imieniu klubu, by projekt... (Poruszenie na sali)

    Tej uwagi nie słucham.

    ...tej ustawy przesłać do dalszych prac do Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)