4 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego (druki nr 839 i 2644).

Poseł Sprawozdawca Jarosław Pięta:

    Dziękuję, panie marszałku.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach przedstawić sprawozdanie, druk nr 2644, o projekcie z druku nr 839.

    Przedłożony projekt dotyczy dwóch bardzo istotnych kwestii związanych z postępowaniem kasacyjnym. Po pierwsze, intencją projektodawców jest poszerzenie katalogu osób czy podmiotów uprawnionych do wnoszenia kasacji w trybie art. 521 o ministra sprawiedliwości.

    Po drugie, w odniesieniu do tej grupy skarżących proponuje się zasadniczą modyfikację przesłanek kasacyjnych i przyjęcie, że nie dotyczą one czy nie są one związane z ograniczeniami wynikającymi z art. 523 § 1 i 3. Opinie w tym zakresie wyraził prokurator generalny, Sąd Najwyższy oraz Krajowa Rada Sądownicza.

    Muszę powiedzieć, że co do całości tego projektu są to opinie negatywne. De facto sprowadzają się one do dwóch kwestii. Pierwsza, zacytuję: ˝realizowanie przez ministra sprawiedliwości jako członka rządu polityki karnej oraz wpływ na praktykę orzeczniczą sądów w demokratycznym państwie prawa powinien mieć miejsce wyłącznie poprzez wykonywanie kompetencji w procesie tworzenia prawa, a nie uprawnień procesowych˝. Drugi argument jest już, niestety, o wiele mocniejszy i odnosi się do tego, że projekt ten narusza trójpodział władzy.

    W odniesieniu do pierwszej kwestii Komisja Nadzwyczajna stanęła na stanowisku zupełnie odmiennym niż to, które jest zawarte w tych opiniach. Po pierwsze, w opinii komisji przyznanie uprawnienia do kasacji ministrowi sprawiedliwości nie narusza trójpodziału władzy, tym bardziej że to uprawnienie w chwili obecnej przysługuje prokuratorowi generalnemu i rzecznikowi praw obywatelskich. Po drugie, mieliśmy już do czynienia z tym uprawnieniem w momencie, kiedy funkcje prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości były łączone i zostało to zmienione zmianą z 2003 r. w Kodeksie postępowania karnego dotyczącą art. 521. Po trzecie, dzisiejszy katalog podmiotów uprawnionych obejmuje rzecznika praw dziecka, rzecznika praw obywatelskich i prokuratora generalnego. Uznaliśmy, że ten katalog jest zbyt wąski i należy go poszerzyć właśnie o ministra sprawiedliwości, zasługuje to na poparcie i jest w pełni zasadne. Po czwarte - myślę, że ta kwestia jest najbardziej istotna - wspominałem przy pkt 3., że nie chodzi de facto o przyznanie uprawnień ministrowi sprawiedliwości. Tak naprawdę mówimy o przywróceniu tych uprawnień, które miał wcześniej, a jest to niezmiernie istotny instrument w związku z realizacją uprawnień samego ministra sprawiedliwości. Po piąte - myślę, że to jest argument, który w szczególności powinien trafić do wszystkich parlamentarzystów - w projekcie słusznie zauważono, że minister sprawiedliwości nie ma odpowiednich instrumentów prawnych do podjęcia skutecznych działań w związku z licznymi skargami składanymi przez obywateli, różne podmioty i przede wszystkim przez parlamentarzystów. W związku z tym uznaliśmy, że jest to bardzo ważny argument, jeden z najważniejszych, aby uzbroić ministra sprawiedliwości w uprawnienia.

    W związku z powyższym chciałbym jeszcze wspomnieć, bo w trakcie prac komisji została wniesiona przez posła wnioskodawcę poprawka do art. 521 w związku z tym, że nie było uprawnienia dla ministra dotyczącego dostępu do akt. Na moją prośbę ta poprawka została zgłoszona, stąd też komisja ustosunkowała się pozytywnie co do tej kwestii.

    Na zakończenie pierwszej części chciałbym również zacytować opinie autorów, którzy podnoszą, iż ministrowi sprawiedliwości z uwagi na jego polityczną odpowiedzialność za właściwą politykę zwalczania przestępczości powinno przysługiwać uprawnienie do wniesienia nadzwyczajnego środka odwoławczego. To była pierwsza kwestia.

    Druga kwestia dotyczy poszerzenia art. 521 i rozszerzenia zakresu kasacji. Tutaj komisja stanęła na podobnym stanowisku jak autorzy wszystkich tych opinii, uznając, że jest to zbyt daleko idąca ingerencja. Proponowana zmiana doprowadziłaby do nieuzasadnionego zrównania kontroli kasacyjnej prawomocnych orzeczeń sądowych w sprawach karnych z odmienną w swych założeniach kontrolą apelacyjnych orzeczeń nieprawomocnych. Uznaliśmy, że dotychczasowy stan prawny funkcjonuje prawidłowo i nie należy go zmieniać, tym bardziej że de facto wprowadzilibyśmy trzecią instancję, co w procesie dwuinstancyjnym należy uznać za niedopuszczalne.

    Biorąc pod uwagę te argumenty, komisja przedstawia Wysokiej Izbie projekt ustawy i w imieniu Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach wnoszę o jego poparcie przez panie posłanki i panów posłów. Dziękuję bardzo. (Oklaski)