8 punkt porządku dziennego:

Przedstawione przez Radę Ministrów sprawozdanie z wykonania ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w okresie 1 stycznia - 31 grudnia 2010 r. (druk nr 1998) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 2105).

Poseł Kazimierz Moskal:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko wobec sprawozdania z wykonania ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w okresie 1 stycznia - 31 grudnia 2010 r., druki sejmowe nr 1998 i 2105.

    Sprawozdanie z wykonania ustawy o wychowaniu w trzeźwości wynika z art. 20 tej ustawy. Zostało ono opracowane na podstawie materiałów uzyskanych ze sprawozdań różnych instytucji publicznych, ministerstw, samorządów, a także na podstawie sprawozdań instytucji, ankiet, baz danych różnych instytucji i placówek, raportów, analiz i badań. W wyniku tego powstało niniejsze sprawozdanie. Można powiedzieć, że na strukturę tego dokumentu składają się 10 rozdziałów i 123 strony.

    Rozdział I informuje o szkodach zdrowotnych i rozwojowych występujących u młodych Polaków, spowodowanych piciem alkoholu, rozdział II dotyczy szkód zdrowotnych spowodowanych piciem alkoholu przez dorosłych, rozdział III przedstawia szkody zdrowotne związane z uzależnieniem od alkoholu, w rozdziale IV omawia się negatywne konsekwencje dla zdrowia i społecznego funkcjonowania osób żyjących w rodzinach z problemami alkoholowymi, rozdział V dotyczy zaburzeń zdrowotnych i rozwojowych dzieci z rodzin alkoholowych, w rozdziale VI opisuje się przestępstwa i wykroczenia spowodowane przez osoby nietrzeźwe, w szczególności przez nietrzeźwych kierowców, w rozdziale VII przedstawia się szkody ekonomiczne związane z nadużywaniem alkoholu, w rozdziale VIII omawia się działania edukacyjne w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, rozdział IX informuje o dostępności i promocji napojów alkoholowych, wreszcie rozdział X dotyczy działalności legislacyjnej w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w 2010 r.

    Jeżeli popatrzymy na strukturę tego dokumentu, po wysłuchaniu sprawozdawcy komisji pana posła Witko i po wysłuchaniu pana ministra mamy pewnie odmienne, inne zdanie. Z wypowiedzi pana ministra wynika, że możemy się cieszyć z tego, co uczyniono w 2010 r. Spożycie spada, problem jest właściwie uchwycony, rozwiązany. Natomiast sprawozdawca komisji pan poseł Witko zaznaczył, że w Komisji Zdrowia były zdania nieco odmienne: że w tych działaniach jest trochę chaosu, że nie ma komplementarnych programów, że programom realizowanym przez samorządy gminne i wojewódzkie czy przez instytucje centralne brakuje koordynacji. Ja też uważam, że ten dokument nie jest dokumentem dobrym. Jest to dokument historyczny. Od lat jest to praktycznie powielanie pewnych rzeczy, one się powtarzają, zmieniają się tylko liczby, natomiast schemat jest ten sam. Nam nie chodzi o to, żeby schematycznie powtarzać te rzeczy, ale żeby mówić o efektach, a tutaj o tych efektach nie było mowy, tego brakuje. Pragnę przedstawić, poruszyć kilka elementów, które będą dobitnie świadczyć o tym, że jest wiele do zrobienia. Nie chodzi tutaj o to, panie ministrze, żebyśmy tylko powielali dużo stron, żeby były opisane programy, działania, z których nic nie wynika. Podam trzy przykłady, które dobitnie świadczą o tym, że trzeba troszeczkę zmienić podejście, a oprócz tego o tym, że te działania, które są podejmowane, wcale nie są takie dobre i rewelacyjne.

    Pierwszy obszar dotyczy rozdziału I: Szkody zdrowotne i rozwojowe występujące u młodych Polaków spowodowane piciem alkoholu. Jest przedstawiona diagnoza, ta diagnoza na pewno niepokoi, zmusza nas do refleksji, ale też do konkretnych działań. Zostały tu wymienione przez posła sprawozdawcę pana Witko pewne konkretne dane, ale jeszcze dodatkowo powiem, przypomnę o danych, które znajdują się w tym dokumencie, szczególnie na str. 10. Są tam przedstawione międzynarodowe badania koordynowane przez Instytut Matki i Dziecka w Warszawie. Badania te wykazują, że do spożywania jakiegokolwiek napoju alkoholowego w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem przyznało się 11% jedenastolatków, 27% trzynastolatków, 51% piętnastolatków i aż 77% siedemnastolatków. Do wypicia większej ilości alkoholu i stanu upojenia alkoholowego przyznało się 8% jedenastolatków, 25% trzynastolatków, 48% piętnastolatków i 74% siedemnastolatków. W dalszej części rozdziału I mamy opisaną profilaktykę skierowaną do dzieci i młodzieży. Przedstawione są różne instytucje, ministerstwa i samorządy. Pragnę jednak zwrócić tutaj uwagę na to, że to są tylko suche opisy, nie ma konkretnych faktów, konkretnych działań, które przynoszą wymierne efekty. Pragnę, żebyśmy m.in. zwrócili uwagę na instytucję, która powinna czuwać nad bezpieczeństwem dzieci, mianowicie na rzecznika praw dziecka. Jeśli chodzi o jego działania, nie chcę powiedzieć, że to jest brak konkretów, że to jest jakiś żart czy cokolwiek, ale odczytam to, po to żeby pokazać, co konkretnie w tej dziedzinie zrobił rzecznik praw dziecka, instytucja i osoba bardzo ważna, bardzo istotna. Po przeczytaniu tego nie będę chyba musiał dokonywać żadnej analizy czy podsumowania, bo sami państwo zobaczycie, co to jest za dokument. Ten dokument naprawdę należy skrytykować.

    Cytuję: Rzecznik praw dziecka. Wśród obszarów działalności biura rzecznika jest prawo do ochrony przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem. Rzecznik praw dziecka posiada uprawnienia o charakterze ostrzegawczym, sygnalizacyjnym oraz inicjatywnym. Stąd w 2010 r. obok różnego rodzaju interwencji indywidualnych w sprawach związanych z prawami dziecka rzecznik wielokrotnie występował w sprawach dotyczących poprawy sytuacji młodych ludzi, np. w sprawie trudności w dostępie dzieci do opieki psychiatrycznej, problematyki samobójstw młodych ludzi, zjawiska używania dopalaczy przez młodzież, przedłużających się prac nad ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nad dzieckiem, dożywiania dzieci. Na bieżąco prowadzona była również działalność kontrolna różnych placówek pod kątem przestrzegania praw dziecka. Działalność Biura Rzecznika Praw Dziecka w 2010 r. to udział bądź organizowanie różnych przedsięwzięć, które miały na celu rozpowszechnianie wiedzy na temat praw dziecka, zwiększanie ich bezpieczeństwa i szans na pełny rozwój. Były to m.in. konferencje, kampanie społeczne, takie jak np. ˝Mądrzy rodzice˝, ˝Zły dotyk˝, współpraca z organizacjami pozarządowym i instytucjami, np. wydawanie przy współpracy z ZHP materiałów pt. ˝Mam szczerą wolę˝.

    To są, szanowni państwo, działania profilaktyczne rzecznika praw dziecka. Nie ma nic o efektach, nie ma. Myślę, że to jest rzecz karygodna - to, co robił rzecznik, to, co jest w tym sprawozdaniu.

    Kolejny przykład to rozdział IX: Dostępność i promocja napojów alkoholowych. To, co zostało tu zawarte, bardzo niepokoi. Otóż, szanowni państwo, wszyscy wiemy, że ograniczenie dostępności alkoholu jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi ograniczania zakresu problemów alkoholowych. Z informacji wynika, że w 2010 r. ogólna liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych wynosiła 152 224. W 2010 r. na jeden punkt sprzedaży alkoholu przypadało 247 osób, natomiast na jeden punkt posiadający zezwolenie na sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 18% przypadało 377 osób. Myślę, że warto porównać, jakie są standardy, jeśli o to chodzi, w Unii Europejskiej, jakie są zalecenia WHO - Światowej Organizacji Zdrowia. Popatrzmy na to. Mam pytanie: Co zrobiliśmy w tej dziedzinie, żeby było inaczej?

    Sprawa kolejna to nielegalna reklama napojów alkoholowych. Szanowni państwo, to jest rzecz karygodna. (Dzwonek) Na str. 118 czytamy: Następujący nadawcy telewizyjni wyemitowali reklamy piwa przed godz. 20 - bo od godz. 6 do godz. 20 jest zakaz emisji reklam zachęcających do spożywania alkoholu - TVP 1 reklamowała piwo Warka, TVP 2 - piwo Tyskie, TVN Meteo - piwo Lech, Polsat Sport - piwo Łomża, Lech i Wojak, Planete - piwo Redd’s, Tele 5 - Faxe Oryginal, Polsat - piwo Wojak, Kino Polska - piwo Żubr, TVN24 - piwo Żubr.

    Szanowni państwo, to, co jest charakterystyczne i co jest kpiną, to kary za emisję reklamy piwa przed godz. 20. Zostały one nałożone tylko na dwie stacje: Polsat Sport - w wysokości 2800 zł i TVN24 - 7476 zł. Szanowni państwo, sam fakt, że jest...

    Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak:

    Panie pośle, czas minął, proszę o konkluzję.

    Poseł Kazimierz Moskal:

    Już kończę, puentuję.

    Sam fakt, że to sprawozdanie rzeczywiście jest chaotyczne, nie ma tutaj przedstawionych efektów tego, dobitnie świadczy o tym, że powinniśmy być przeciwko przyjęciu tego sprawozdania. Ale przede wszystkim, szanowni państwo, to, co jest pogardą dla prawa, co jest lekceważeniem prawa, Sejmu, obywateli, a nawet tych ludzi, którzy mają wykonywać obowiązki, to termin złożenia tego dokumentu - to sprawozdanie przedstawiane jest po 3-4 latach.

    Szanowni państwo, nie ma żadnego wytłumaczenia, że jest reorganizacja w Ministerstwie Zdrowia. Niedawno mówiliśmy, że minister Arłukowicz i jego grupa nie nadaje się do tego, żeby sprawować władzę, powinni odejść.

    Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak:

    Dziękuję.

    Tym stwierdzeniem kończy pan poseł swoją wypowiedź.

    Poseł Kazimierz Moskal:

    To jest jeden z tych dokumentów. Dlatego w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość składam wniosek o odrzucenie w całości sprawozdania z wykonania ustawy. (Oklaski)