7 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1786).

Poseł Marek Wójcik:

    Tak, panie marszałku. Myślę, że moim obowiązkiem jest ustosunkowanie się do różnych pytań i wątpliwości, które padły tutaj w trakcie tej debaty.

    Wysoka Izbo! Jestem zbudowany tak naprawdę tą debatą, dlatego że cieszę się z przyjęcia zarówno propozycji głosowania korespondencyjnego przez większość klubów Wysokiej Izby, jak również z dobrego przyjęcia innych zmian, które zaproponowaliśmy w naszym projekcie ustawy. W związku z czym mam nadzieję, że będziemy mieli okazję rzeczywiście pracować nad tymi zmianami w podkomisji. Jeżeli pewne sprawy budzą państwa wątpliwości, to komisja będzie tym miejscem, gdzie możemy je analizować, poprawiać, wprowadzać ewentualnie pewne dodatkowe regulacje, dlatego że często takie też bardzo konkretne postulaty w tej debacie się pojawiały. Ale ustosunkowując się do pytań, mam je wypisane chyba wszystkie, mam nadzieję, że nikogo nie pominę, pragnę zauważyć, że część z państwa pytała właściwie o to samo.

    Pan Grzegorz Schreiber, reprezentujący Prawo i Sprawiedliwość, mówił o tym, że Kodeks wyborczy od samego początku budził wątpliwości, był niezgodny z konstytucją. Otóż przypomnę, że Prawo i Sprawiedliwość głosowało za Kodeksem wyborczym.

    (Poseł Grzegorz Schreiber: A kto do trybunału zgłosił?)

    Ale głosowali państwo za. Do Trybunału tak...

    Dobrze, panie pośle, ja broniłem Kodeksu wyborczego w Trybunale Konstytucyjnym. Reprezentowałem Sejm przed Trybunałem Konstytucyjnym. Tak naprawdę większość tych rzeczy, na których nam zależało, które były ważne, takich spraw jak np. alternatywne formy głosowania, udało nam się obronić. Udało nam się dowieść zgodności tych rozwiązań z konstytucją. Nie wiem, pana chyba nie było w parlamencie w poprzedniej kadencji, w związku z czym proszę zawsze o tym pamiętać: Prawo i Sprawiedliwość głosowało za Kodeksem wyborczym. Co więcej, to była ustawa, która była przyjęta przez Wysoką Izbę jednogłośnie.

    Pan poseł zwraca również uwagę na możliwe nadużycia. Odsyłam tutaj do procedury, która jednak jest procedurą bardzo rozbudowaną i bardzo skomplikowaną. Skomplikowanie tej procedury tak naprawdę jest gwarancją tego, że do takich nadużyć nie będzie dochodzić. Pan poseł wspominał o tym, że w Austrii wycofują się z głosowania korespondencyjnego. Mówiąc szczerze, nie słyszałem o takich postulatach, natomiast mam dane, z których wynika, że 10% głosujących głosuje korespondencyjnie. Moim zdaniem to jest całkiem sporo.

    Pojawia się również kwestia tego, że kilka miesięcy przed wyborami wprowadzamy takie rozwiązanie. Pan później w pytaniach również pytał o to, kiedy tak naprawdę chcemy, żeby weszły w życie te rozwiązania. Otóż dziś, znając orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego w sprawach wyborczych, wiem, że jesteśmy w okresie ochronnym, jeżeli chodzi o zmianę prawa wyborczego dotyczącego wyborów do Parlamentu Europejskiego, więc w żadnym razie nie zamierzamy dotykać tych wyborów. Być może, jeżeli Wysoka Izba szybko będzie pracowała nad tym projektem, te rozwiązania będą mogły być zastosowane do wyborów samorządowych, a jeżeli nie, to następne wybory to wybory prezydenckie i wybory parlamentarne.

    Chciałbym przypomnieć, że właściwie to jesteśmy jeszcze na kilka dni, ale przed półmetkiem naszej pracy parlamentarnej w tej kadencji. W związku z tym zarzut, że zmieniamy prawo wyborcze na kilka miesięcy przed wyborami, tak naprawdę jest zarzutem niesprawiedliwym.

    Pan Wincenty Elsner popiera, ale mówi też o głosowaniu przez Internet. Ja również jestem tego zwolennikiem czy też chciałbym, żeby w Polsce wcześniej czy później zostało wprowadzone głosowanie przez Internet. Natomiast, mówiąc szczerze, uważam, że na dziś nie jesteśmy technicznie przygotowani do tego z różnych powodów, m.in. takich, które wymieniał pan poseł.

    Chciałbym jednak zaznaczyć, że jeżeli chodzi o głosowanie korespondencyjne i wprowadzenie alternatywnych form głosowania, rzeczywiście zostaliśmy dużo z tyłu za cywilizowanym światem, dlatego że tam takie formy udziału w wyborach od lat obowiązywały, natomiast u nas takich rozwiązań po prostu nie było.

    Jeżeli natomiast chodzi o głosowanie przez Internet, jest to jednak w dalszym ciągu pewnego rodzaju eksperyment stosowany na dużą skalę właściwie tylko w Estonii, a jeżeli chodzi o inne państwa, to są to rozwiązania eksperymentalne, stosowane raczej lokalnie, a nie w wyborach ogólnokrajowych, w związku z czym w tym zakresie polskie prawo wyborcze na pewno nie jest do tyłu w stosunku do standardów europejskich, w stosunku do standardów światowych, a byliśmy bardzo do tyłu, jeżeli chodzi o brak alternatywnych form głosowania, w tym głosowania korespondencyjnego, ale na szczęście udało się to nadrobić. Mam nadzieję, że tą ustawą robimy kolejny krok.

    Pan poseł Kłopotek wspomina o postulacie trwałości rozwiązań, które zostały przyjęte w Kodeksie wyborczym. Zgadzam się z nim, natomiast jeżeli chodzi o zmiany, które proponujemy, te zmiany nie są jakimiś zmianami fundamentalnymi. Albo to są zmiany korygujące, albo to są zmiany, które pewne możliwości, które już przewidzieliśmy, rozszerzają na większe grupy wyborców. Chcemy, żeby głosowanie korespondencyjne, które już zostało sprawdzone w 2011 r., zostało rozszerzone na wszystkich wyborców, w związku z czym uważamy, że jest to raczej pewnego rodzaju konsekwencja tego, iż te rozwiązania przyjęły się i zostały tak naprawdę dobrze wdrożone w 2011 r. w okresie wyborczym.

    Pan poseł Zaborowski generalnie poparł projekt, pan poseł Woźniak też właściwie odniósł się do projektu z pewnym uznaniem, natomiast zwraca uwagę na to, po co oprócz głosowania korespondencyjnego są również inne zmiany. Otóż po to, żeby nie otwierać za często Kodeksu wyborczego. Nie chcemy, żeby w tej kadencji przygotowywać kilkunastu propozycji zmian. Uważamy, że te najważniejsze zmiany, które są do wprowadzenia w tej kadencji, można tak naprawdę wprowadzić przy okazji tych prac i tej nowelizacji Kodeksu wyborczego.

    Jeżeli chodzi o pytania posłów, pani poseł Krystyna Pawłowicz formułuje zarzut naruszenia zasady tajności i bezpośredniości. Otóż inni profesorowie prawa, tak naprawdę większość doktryny uważa, że jednak te zasady nie są naruszane tymi alternatywnymi formami głosowania. Co więcej, powołam się na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie. To orzeczenie jednak dopuściło stosowanie w Polsce alternatywnych form głosowania.

    Co do wyborcy oddającego głos w wyborach za piwo, to przepraszam, ale chyba po prostu mam lepsze zdanie o Polakach i uważam, że do takich sytuacji nie powinno dochodzić. Natomiast jeżeli rzeczywiście ktoś w jakiś sposób narusza prawo wyborcze, to od tego są również przepisy karne, żeby takie osoby były karane za różnego rodzaju naruszenia i łamanie przepisów prawa.

    Pani poseł Lidia Gądek mówi o odmowie zakładania rachunków bankowych dla lokalnych komitetów wyborczych. Nie zetknąłem się z tą sprawą. Tak naprawdę projekt nie dotyczy tych kwestii. Jeżeli pani poseł będzie chciała, to oczywiście zawsze może zgłosić tę sprawę w podkomisji.

    Pan poseł Mirosław Pluta pytał o nieprawidłowości w 2011 r. Otóż jeżeli chodzi o nieprawidłowości w 2011 r. dotyczące głosowania korespondencyjnego, takich nieprawidłowości nie było ani nie było protestów dotyczących głosowania korespondencyjnego, jak również nie było żadnych skarg do Państwowej Komisji Wyborczej. Specjalnie sprawdzałem w Państwowej Komisji Wyborczej - w 2011 r. nie wpłynęła ani jedna skarga w związku z głosowaniem korespondencyjnym.

    Pan poseł, jak również pan poseł Woźniak pytają o zmianę lokalizacji lokalu wyborczego, właściwie proponując stworzenie katalogu sytuacji, w których można dokonać tej zmiany. Moim zdaniem stworzenie takiego katalogu jest niemożliwe. Bardzo często będą to sytuacje losowe. Nie chcę teraz wymyślać hipotetycznych sytuacji, w jakich mogłoby to nastąpić, natomiast moim zdaniem stworzenie w ustawie takiego katalogu po prostu jest niemożliwe.

    Mam wrażenie, że na pytanie pana posła Elsnera już odpowiedziałem wcześniej.

    Pan poseł Zaborowski też zaproponował ciekawe rozwiązanie, jeżeli chodzi o utratę pełnionej funkcji w zarządach powiatów lub województw. Myślę, że to jest kwestia na tyle szczegółowa, iż możemy do niej wrócić.

    Pan poseł Kosma Złotowski sugeruje, że głosowanie korespondencyjne narusza zasadę równości. Otóż, szczerze mówiąc, w doktrynie takich zarzutów się nie przedstawia. Moim zdaniem zasada równości oznacza co innego. Chciałbym przypomnieć, że wyborca głosujący korespondencyjnie w dalszym ciągu ma tylko jeden głos i niczym się nie różni, jeżeli chodzi o siłę jego głosu, od wyborcy, który będzie głosował w lokalu wyborczym.

    Pan poseł Złotowski zapytał o ocenę liczby głosujących korespondencyjnie i wskazał, że w Niemczech liczba głosujących korespondencyjnie rośnie. Otóż jeżeli tak jest, to znaczy, że wyborcy oczekują tego typu alternatywnych rozwiązań, w związku z czym cieszę się, że proponuję rozwiązania, które uwzględniają oczekiwania społeczeństwa, oczekiwania wyborców. Natomiast opierając się na analizie liczby osób korzystających z alternatywnych form głosowania w 2010 r., a później głosowania korespondencyjnego w 2011 r., uważam, że polscy wyborcy są bardzo konserwatywni i że liczba osób korzystających z alternatywnych form głosowania, w tym z powszechnego głosowania korespondencyjnego, będzie relatywnie niewielka.

    Pan poseł Schreiber zapytał, kiedy przepisy mają wejść w życie. Myślę, że już odpowiedziałem.

    Pan poseł Ast i pan poseł Szeliga pytali o procedury, o zabezpieczenie głosowania korespondencyjnego. Pan poseł Szeliga dodatkowo prosił o porównanie w tym zakresie z innymi krajami. Otóż zabezpieczeniem jest przede wszystkim procedura. Ta procedura w przypadku głosowania korespondencyjnego, rozwiązania, które proponujemy, jest naprawdę bardzo wymagająca od wyborcy. W związku z tym uważam, że procedura ta jest wystarczającym zabezpieczeniem, jeżeli chodzi o bezpieczeństwo głosowania korespondencyjnego.

    Pan poseł Romanek zapytał o 1% środków wydanych przez komitety wyborcze i o to, czy w sytuacjach gdy poniżej tego 1% będą wydane środki z naruszeniem przepisów, Państwowa Komisja Wyborcza nie będzie odrzucała sprawozdania finansowego. Otóż chcieliśmy przyjąć taką wielkość, która rzeczywiście będzie wielkością niebudzącą wątpliwości, która będzie stosunkowo niewielka i rzeczywiście doprowadzi do tego, że taka abolicja w istocie będzie dotyczyła tylko tych sytuacji, które są sytuacjami rzeczywiście wyjątkowymi i przypadkowymi. Wiemy, że takie sytuacje niektórym komitetom wyborczym po prostu się zdarzają. Natomiast ta propozycja została dzisiaj dobrze przyjęta również przez jeden z klubów parlamentarnych.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za debatę. Tak jak wspomniałem, jestem z niej bardzo zadowolony. Cieszę się, że jak wszystko wskazuje, będziemy nad tym projektem pracowali w komisjach sejmowych. Dziękuję. (Oklaski)