7 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1786).

Poseł Marek Wójcik:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt reprezentować wnioskodawców w pierwszym czytaniu projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks wyborczy. Przygotowany przez nas projekt ustawy powstał w oparciu o informację Państwowej Komisji Wyborczej, która wskazała Sejmowi problemy związane ze stosowaniem prawa wyborczego po wyborach parlamentarnych w 2011 r. Przypomnę, że Państwowa Komisja Wyborcza przedkłada Sejmowi sprawozdanie z realizacji prawa wyborczego każdorazowo po wyborach parlamentarnych i zawsze powstają jakieś projekty ustaw, które realizują obserwacje i uwagi Państwowej Komisji Wyborczej, i Wysoka Izba nad nimi proceduje. Wybory w 2011 r. były jednak szczególne, gdyż odbywały się w oparciu o przepisy Kodeksu wyborczego, o którym myślę, że na pewno był jednym z najciekawszych projektów zrealizowanych w poprzedniej kadencji Sejmu. Była to największa od kilkunastu lat zmiana prawa wyborczego, wprowadzająca liczne nowości, rozwiązania często bardzo oczekiwane przez obywateli i organizacje pozarządowe.

    Procedowany dziś projekt zawiera kilkanaście zmian. Te, które wydają mi się najistotniejsze i warte wymienienia, to z pewnością: udogodnienia dla osób niepełnosprawnych związane z wyborem lokalu wyborczego i zwiększeniem liczby lokali dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, ustalenie zasad prowadzenia kampanii wyborczej w radiu i telewizji, wprowadzenie możliwości odrzucenia przez Państwową Komisję Wyborczą sprawozdań finansowych, gdy pozyskane lub wydane z naruszeniem przepisów ustawy środki przekroczą 1% przychodów komitetu wyborczego, a także nałożenie obowiązku współpracy organów administracji z komisarzem wyborczym w zakresie badania sprawozdań finansowych komitetów wyborczych.

    Kolejna zmiana dotyczy możliwości wprowadzenia zmiany umiejscowienia lokalu wyborczego w sytuacji, gdy w związku z jakimiś nadzwyczajnymi okolicznościami lokal, który do tej pory był przewidziany do przeprowadzenia czynności wyborczych, nie będzie się do tego nadawał. Do tej pory polskie prawo nie przewidywało takich zmian.

    Proponujemy również wprowadzenie w przypadku posłów Parlamentu Europejskiego, a także członków zarządów powiatów i członków zarządów województw takich samych rozwiązań dotyczących utraty mandatów i funkcji wtedy, kiedy obejmuje się jakąś inną funkcję, której nie da się połączyć z tą dotychczas sprawowaną, jak te, które dotyczą posłów na Sejm i senatorów.

    Wysoka Izbo! Nie da się ukryć, że najistotniejszą zmianą wprowadzaną w proponowanym przez nas projekcie ustawy jest możliwość głosowania korespondencyjnego przez wszystkich wyborców. Przypomnę, że alternatywne formy głosowania zostały wprowadzone w Polsce w poprzedniej kadencji Sejmu - najpierw wprowadziliśmy możliwość głosowania przez pełnomocnika dla wyborców niepełnosprawnych i wyborców w podeszłym wieku, a następnie wprowadziliśmy w Kodeksie wyborczym możliwość głosowania korespondencyjnego przez wyborców przebywających za granicą, a także przez wyborców niepełnosprawnych. O zgodności z konstytucją alternatywnych form głosowania orzekł Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 14 lipca 2011 r.

    Wysoka Izbo! Proponowane w projekcie rozwiązania oparte są na procedurze głosowania korespondencyjnego, z której dotychczas korzystali wyborcy niepełnosprawni. Chciałbym podkreślić, że w dalszym ciągu zasadą pozostanie osobiste głosowanie w lokalu wyborczym. Wyborca chcący głosować korespondencyjnie będzie musiał złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta stosowny wniosek o dostarczenie pakietu wyborczego - dopiero wtedy taki pakiet wyborczy otrzyma. W skład pakietu wyborczego, przypomnę, wchodzą przede wszystkim: karta do głosowania, instrukcja, w jaki sposób procedować dalej, a także dwie koperty - koperta zanonimizowana na kartę do głosowania i koperta zwrotna, w której do lokalu wyborczego dostarcza się głos, ta koperta zostanie zdjęta, a następnie głos w zanonimizowanej kopercie zostanie wrzucony do urny wyborczej. To jest rozwiązanie, które sprawdziło się w 2011 r. Chciałbym przypomnieć, że w 2011 r. ani na procedurę głosowania korespondencyjnego w kraju, ani na procedurę głosowania korespondencyjnego za granicą nie było żadnych skarg, nie było żadnych protestów dotyczących kwestii związanych z głosowaniem korespondencyjnym. Jesteśmy przekonani, że takie rozwiązanie gwarantuje przede wszystkim tajność głosowania, jak również poszanowanie innych zasad prawa wyborczego, a chciałbym przypomnieć, że podstawową zasadą prawa wyborczego jest przecież powszechność. Jestem przekonany, że wprowadzenie możliwości głosowania korespondencyjnego w pełni gwarantuje możliwość uczestniczenia w wyborach tym wszystkim wyborcom, którzy w dniu wyborów z różnych przyczyn nie mogą dotrzeć do lokalu wyborczego. Te przyczyny mogą być bardzo różne. To mogą być kwestie związane z wykonywanymi w tym czasie obowiązkami zawodowymi, np. przez funkcjonariuszy Policji albo lekarzy, to mogą być też kwestie rodzinne, jeżeli wyborca z jakichś powodów wyjeżdża do innej części Polski i w związku z rodzinnymi czy zawodowymi obowiązkami nie jest w stanie uczestniczyć w głosowaniu w lokalu wyborczym. Chodzi o to, żeby taki wyborca mógł uczestniczyć w procesie wyborczym, mógł wyrazić swoją wolę wyborczą i zagłosować.

    Wysoka Izbo! Chciałbym też poruszyć kwestię tego, jakiego tak naprawdę spodziewamy się odzewu, jeżeli chodzi o liczbę głosujących korespondencyjnie, dlatego że wokół głosowania korespondencyjnego narosło bardzo wiele mitów związanych z tym, że nagle setki tysięcy albo miliony głosów będą oddawane korespondencyjnie. Otóż nie, procedura, z którą będzie musiał się zmierzyć obywatel chcący skorzystać z alternatywnej formy głosowania, jest jednak procedurą skomplikowaną, w związku z czym nie sądzę, żeby było tak, że nagle kilka milionów głosów będzie oddanych korespondencyjnie. W uzasadnieniu wskazujemy, że raczej spodziewamy się, że głosów oddawanych korespondencyjnie będzie w Polsce mniej niż 1% liczby wszystkich głosów oddanych w kraju, a to dlatego, że bazujemy na doświadczeniach z 2010 r., kiedy pierwszy raz można było głosować przez pełnomocnika, bazujemy na doświadczeniach z 2011 r., kiedy można było głosować i przez pełnomocnika, i korespondencyjnie, i wiemy o tym, że polscy wyborcy są jednak bardzo konserwatywni, konserwatywnie podchodzą do nowości w prawie wyborczym, w związku z czym spodziewamy się, że rzeczywiście z rozwiązania związanego z możliwością głosowania korespondencyjnego skorzystają ci wyborcy, którzy w inny sposób nie są w stanie wyrazić swojej woli wyborczej i nie są w stanie dotrzeć do lokalu wyborczego.

    Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję. Liczę na poparcie tego projektu w dalszych pracach parlamentarnych. (Oklaski)