3 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach dla pracowników i przedsiębiorców na rzecz ochrony miejsc pracy, związanych z łagodzeniem skutków spowolnienia gospodarczego lub kryzysu ekonomicznego (druki nr 1434 i 1771).

Poseł Sprawozdawca Izabela Katarzyna Mrzygłocka:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach dla pracowników i przedsiębiorców na rzecz ochrony miejsc pracy, związanych z łagodzeniem skutków spowolnienia gospodarczego lub kryzysu ekonomicznego. Projekt jest zawarty w druku sejmowym nr 1434, natomiast sprawozdanie komisji w druku nr 1771.

    Wysoka Izbo! Pierwsze czytanie projektu ustawy uzasadniane przez ministra pracy i polityki społecznej odbyło się 24 lipca br. podczas wspólnego posiedzenia Komisji: Polityki Społecznej i Rodziny oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Do szczegółowego rozpatrzenia projektu powołana została wówczas podkomisja nadzwyczajna, której pracom miałam przyjemność przewodniczyć.

    Pragnę podkreślić, że wszystkim członkom podkomisji oraz komisji zależało na sprawnym i szybkim procedowaniu projektu. Pilność ustawy wymuszona jest sytuacją na rynku pracy. Proponowana regulacja ma być swego rodzaju wspornikiem dla przedsiębiorców w okresie przestoju ekonomicznego. Dostrzegamy konieczność wprowadzenia przepisów, które pomogą utrzymać miejsca pracy. Rozumiemy, że relacja między działaniami rządu, przedsiębiorcami i pracownikami stanowi system naczyń połączonych. Równowaga to bardzo ważna sprawa, szczególnie obecnie. Utrzymujące się na wysokim poziomie bezrobocie jest dla każdej ze stron niekorzystne, dlatego wspólnie musimy mu przeciwdziałać. Regulacja zakłada m.in. dopłaty do wynagrodzeń dla pracowników zagrożonych zwolnieniami oraz ochronę miejsc pracy. Ustawa ma zapobiec zwolnieniom zagrożonych pracowników w sytuacji trudności pracodawcy związanych z pogorszeniem się warunków prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca ubiegający się o dopłaty będzie musiał jednak wykazać, że w ciągu półrocza jego obroty gospodarcze spadły przynajmniej o 15% oraz że nie zalega z podatkami i składkami na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne lub Fundusz Pracy.

    Podkomisja nadzwyczajna rozpatrywała przedmiotowy projekt podczas czterech posiedzeń, na których wprowadzono do projektu 30 poprawek, w tym 22 merytoryczne i 8 redakcyjnych. W pracach podkomisji uczestniczyli przedstawiciele Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, strony społecznej, pracodawców i związków zawodowych. Komisja Polityki Społecznej i Rodziny na posiedzeniu w dniu 27 września 2013 r. przyjęła sprawozdanie podkomisji jednogłośnie.

    W trakcie prac komisja przyjęła zmianę tytułu projektu ustawy na następujący: ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy. Korekta ma na celu jak najbardziej zwięzłe określenie przedmiotu ustawy. W art. 2 projektu podważona została zasadność zastrzeżeń uzależniających wprowadzenie przedmiotowych rozwiązań od późniejszego zawarcia umowy o wypłatę świadczeń. Dlatego komisja zmieniła brzmienie definicji użytych w ustawie dotyczących przestoju ekonomicznego oraz obniżonego wymiaru czasu pracy. W art. 2 w pkt 1 i 2 usunięto wyrazy ˝ekonomiczny˝ oraz ˝wprowadzony przez przedsiębiorcę, który następnie zawarł umowę o wypłatę świadczeń˝.

    Art. 3 projektu wyjaśnia, kto będzie beneficjentem ustawy, oraz precyzuje, jakie warunki musi spełniać przedsiębiorca, aby móc skorzystać z projektowanej regulacji. Komisja w toku prac uszczegółowiła ten artykuł, dokładnie ust. 1 pkt 2 lit. a. Zadłużony przedsiębiorca, chcąc wnioskować o świadczenie określone w projekcie, będzie musiał między innymi zawrzeć umowę z ZUS lub urzędem skarbowym w sprawie spłaty zadłużenia bądź przedstawić decyzję w sprawie spłaty lub odroczenia należności. W art. 4 uściślono przepisy poprzez dodanie w treści wyrazów ˝warunki i tryb wykonywania pracy w okresie˝. Zmiana jest konieczna, ponieważ intencją zawieranego z zakładową organizacją związkową porozumienia jest nie samo wprowadzenie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy, lecz przedstawienie warunków i trybu wykonywania pracy w okresach, w których omawiane rozwiązania będą obowiązywać.

    Art. 5 projektu reguluje formy pomocy od pracodawcy, jakie przysługują pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym bądź obniżonym wymiarem czasu pracy. Artykuł został uzupełniony o ust. 3, w którym dookreślono, że przedsiębiorca może liczyć również na pomoc w formie środków na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych od przyznanych świadczeń. Przed poprawką artykuł uwzględniał tylko kwoty składek na ubezpieczenia społeczne należne od pracownika. Art. 8 projektu omawia wymogi formalne względem wniosku o przyznanie przedmiotowych świadczeń. Biorąc pod uwagę art. 92 konstytucji, to jest obowiązek, by katalog dokumentów niezbędnych do zawarcia umowy o wypłatę świadczeń znalazł się w ustawie, w ust. 1 w art. 8 wyszczególniono wymagane załączniki do wniosku.

    W celu uniknięcia błędów interpretacyjnych co do projektowanej ustawy oraz zapytań ze strony beneficjentów komisja wprowadziła szereg poprawek doprecyzowujących. I tak np. w art. 15 ust. 1 i 2 jednoznacznie wskazano rachunki, na które przedsiębiorcy będą zwracać środki w przypadku na przykład niespełnienia warunków umowy. W wyniku wprowadzenia poprawki w art. 8 ust. 1a zbędny zapis art. 17 ust. 2 został skreślony - dotyczył on określenia w drodze rozporządzenia katalogu dokumentów niezbędnych do zawarcia umowy o wypłatę świadczeń.

    Poprawkę wprowadzono również do art. 17 pkt 6. Nowe brzmienie zobowiązuje ministra pracy i polityki społecznej do określenia nie tylko terminu, ale także sposobu, w jaki marszałek województwa przekaże informacje o wykorzystaniu środków na wypłatę świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy.

    Zgodnie z art. 18 projektu możliwe jest otrzymanie z Funduszu Pracy dofinansowania kosztów szkolenia pracowników pobierających świadczenia z tytułu przestoju ekonomicznego bądź obniżonego wymiaru czasu pracy. Analogicznie do poprawek w art. 8 komisja dodała nowe ust. 1a i 1b w art. 18, które uwzględniają wymogi niezbędne do zawarcia przedmiotowej umowy.

    W art. 18 ust. 4 wprowadzono poprawkę o charakterze doprecyzowującym. Nowe brzmienie wyjaśnia, że zawieranie umowy przez przedsiębiorcę kierującego pracownika na szkolenie nie następuje w oparciu o postanowienia art. 103¹-103⁶ Kodeksu pracy, tj. przedmiotowa ustawa nie obejmuje swoim zakresem tychże przepisów. Mowa tu o przepisach, które wyjaśniają, na jakich warunkach zawierana jest umowa pomiędzy pracodawcą a pracownikiem w celu podniesienia kwalifikacji zawodowych.

    Istotną zmianę wprowadzono również w art. 23 ust. 2 projektowanej ustawy. Doprecyzowanie pozwoli uniknąć każdorazowego przekazywania informacji dotyczącej wykorzystania środków przeznaczonych na dofinansowanie kosztów szkoleń. Tym samym marszałek województwa będzie zobligowany tylko do przekazywania zbiorczej miesięcznej informacji. Art. 24 został przeredagowany w formie punktów. Wyszczególniono w nim zakres rozporządzenia, w którym minister pracy i polityki społecznej określi formalne wymogi wobec wniosku, umowy, terminu i sposobu dofinansowania kosztów szkolenia.

    W toku prac komisja doprecyzowała również ust. 5 w art. 26. Dookreślono, w jaki sposób i do jakiego terminu będą rozpatrywane wnioski o przyznanie świadczeń i wnioski o dofinansowanie kosztów szkolenia. W art. 27 ust. 3 uszczegółowiono, że Rada Ministrów otrzymuje dwie informacje od ministra pracy, tj. na temat dynamiki na krajowym rynku pracy oraz bieżącą informację o wynikach w gospodarce.

    Niniejszą ustawą wprowadza się również zmiany do ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Poprawka polega na dodaniu art. 106c, którego brzmienie umożliwia przeznaczenie środków Funduszu Pracy na finansowanie części działań publicznych służb zatrudnienia wynikających z zadań określonych w innych ustawach.

    Art. 108 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia wyjaśnia, na co mogą zostać przeznaczone środki z Funduszu Pracy. Dotychczas w ustawie brakowało jednak przepisu, który regulowałby, kto realizuje zadania, o których mowa w art. 108 ust. 1, jeśli wynikają one z innych ustaw niż ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Komisja przyjęła poprawkę, która rozszerza art. 108 ust. 1 o pkt 56a i pkt 56b. Pkt 56a odnosi się do kwestii finansowania kosztów szkoleń pracowników objętych przepisami o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy. W pkt 56b określono natomiast, że środki Funduszu Pracy przeznacza się również na finansowanie kosztów związanych z realizacją zadań samorządu powiatu wynikających z projektowanej ustawy.

    W związku z faktem, że formalnie ustawa o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców nadal obowiązuje, komisja dodała do projektowanej ustawy art. 29c, który uchyla regulację z dnia 1 lipca 2009 r. Analogicznie dodano do ustawy przepis art. 29b uchylający art. 37-38 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi. Uchylone przepisy umożliwiały przedsiębiorcy poszkodowanemu w wyniku powodzi uzyskanie świadczeń wynikających z przepisu ustawy z dnia 1 lipca 2009 r.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny rekomenduję Wysokiemu Sejmowi przyjęcie sprawozdania komisji zawartego w druku nr 1771. Dziękuję. (Oklaski)